Prirucnik Ursa 4p283a

URSA GRAĐEVINSKA FIZIKA 2 Uputstvo za upotrebu programa

SADRŽAJ: - Uputstvo za upotrebu programa URSA GF 2

Autor programa: RAISA, Metod Saje s.p. U saradnji sa: URSA d.o.o. Beograd Vlada Bezbradica dipl.maš.ing.

URSA d.o.o. Beograd

Milutina Milankovića 25, 11070 Novi Beograd Tel. 011 6137 548, Faks: 011 613 74 80

e-mail: [email protected] web:www.ursa.rs

1

• O programu:

UPUTSTVO ZA UPOTREBU PROGRAMA URSA GF 2

Program URSA GF 2 je namenjen izradi elaborataenergetske efikasnosti objekata u zgradarstvu prema PRAVILNIKU O ENERGETSKOJ EFIKASNOSTI ZGRADAkao i pratećim standardima,SRPS EN ISO 13790;SRPS EN 15315;SRPS EN 15217; SRPSS.U.J5.520; SRPS.U.J5.530; i ostalih. Takođe je namenjen i izradi energetskog pasoša premaPRAVILNIKU O USLOVIMA,SADRŽINI I NAČINU IZDAVANJA SERTIFIKATA O ENERGETSKIM SVOJSTVIMA ZGRADA Standardi propisuju osnovne tehničke zahteve koji moraju biti zadovoljeni u pogleduracionalne potrošnje energije zgrade, toplotnezaštite i higijene u objektima,namenjenim za život i rad ljudi, bez ugrožavanja komfora korisnika Novi pravilnik donosi dosta novina( u odnosu na stari) u pogledu načina izračuna određenih parametaraidrugačiji (sveobuhvatniji) pogled na zgradu kao objekat koji troši energiju: Prva veća promena se zapaža kod spoljašnjih projektnih temperatura u zimskom periodu, koje su za neka mesta više u odnosu na stari pravilnik,što je u saglasnosti sa novim klimatskim uslovima, i što u krajnjem slučaju smanjuje potrošnju energije objekta. Na osnovu spoljašnjih projektnih temperatura u zimskom period je izvršena i podela na zone A iB koje određuju temperaturu spoljnjeg vazduha na osnosvu kojih se vrši proračun kondenzacije u konstrukciji u grejnoj sezoni i dužinu period isušenja konstrukcije u slučaju kondenzacije.Takođe je izmenjena i lista mesta u Srbiji za koje se radi proračun. Mesta koja nepostoje se rade sa klimatskim podacima za najbliže poznato mesto. Novina su takođe i neke nove konstrukcije koje podležu proveri kao što su zidovi i međuspratne konstrukcije između grejanih prostorija različitih korisnika ili vlasnika,što je u saglasnosti sa novim režimom grejanja koji će se primenjivati na nove zgrade , gde će se grejanje plaćati po učinku,pa vlasnici stanova mogu da iskjuče svoja grejna tela po želji.Međutim pravilnik nažalost nije jasno definisao da li one ulaze i u termički omotač objekta ili ne( da li samo da se izoluju,bez uticaja na proračun) ,odnosno na koji se način ( i da li se uopšte) vrednuju gubici toplote kroz konstrukcije koje se nalaze između jedinica dva različita vlasnika Takođe dilemu ostavljaju konstrukcije definisane kao one koje se graniče sa negrejanim ili grejanim prostorima,u smislu koji se to prostori smatraju negrejanim ili koliko grejanim ( nije logično da temperaturski koeficijent koji služi za aproksimiranje temperature u prostoru koji nije spoljna sredina i koji se greje na određenu temperature bude isti kao i koeficijent za negrejani prostor(npr.zid ka grejanom stepeništu ima veći faktor korekcje temperature, kao izid prema negrejanom stepeništu) zato često može doći do greški u proceni potrošnje energije.Evropski standard koji između ostalog i to definiše ISO 12831 na žalost takođe nije uvršten u spisak standarda na koji se oslanja pravilnik Novi pravilnik ima dosta strožije zahteve u pogledu minimalnih koeficijenata prolaza toplote koje treba da zadovolji određena konstrukcija ( Za novogradnju 300%, a za renovaciju 250% ) Dosta su strožiji zahtevi za koeficijent prolaza toplote prozora (1,5 W/m2K) Za proračun potrošnje energije se uvodi pojam stepen dana HDD,mada je i ta metoda manje tačna od metode koju koriste većina zemalja u regionu koje su usvojile evropske norme . Naime kod metode stepen dana se računaju gubici na osnosvu prosečne unutrašnje temperature zgrade od 20C i na osnosvu

2

srednjetemperature grejnog perioda za određeno mesto. Mnogo tačnija metoda je računanje preko unutrašnje projektne temperature za određeni tip građevine koja je data u tabeli 6.5 novog pravilnika ( može biti i 18,22 ili čak 28 C) i srednje mesečne temperature za mesece grejne sezone. Nažalost zbog manjka i nesistematizovanih klimatskih podataka za mesta u našoj zemlji ,naš novi pravilnik je prinuđen da se oslanja na metodu stepen dana HDD, pri čemu se prave veća odstupanja kod proračuna porebne gosišnje energije za grejanje Pored standardnih provera konstrukcija (koeficijent prolaza toplote, parodifuzija i toplotna stabilnost) novi pravilnik je za razliku od starog doneo dosta novina u smislu posmatranja zgrade kao potrošača i generatora energije To se pre svega odnosi na to da se sada u energetski bilans potrošnje uzimaju u obzir i ventilacioni gubici preko stolarije u zavisnosti od njenog kvaliteta i položaja zgrade na terenu kao i položaja zgrade u odnosu na susedne objekte Linijski gubici koji ulaze u račun kao deo transmisionih gubitaka po novom pravilniku se mogu uzimati na dva načina u obzir:

1. Paušalno, množeći termički omotač sa koeficijentom ∆Utb=0,1 W/m2K 2. Oslanjajući se na standard ISO 10211, preko koga se mogu putem metode konačnih elemenata detaljno proračunati linijski gubici za svaki sklop posebno, uzimajući u obzir njegove specifične dimenzije.

Pravilnik se na žalost ne oslanja na standardISO 14863,koji u sebi sedraži tablicu karakterističnih sklopova na čijem spoju se javljaju linijski gubici sa prosečnim vrednostima tih gubitaka, iako je to uobičajena praksa u normativima svih zemalja članica EU, i zemalja u našm regionu,koje su usvojili evropske norme iz oblasti energetske efikasnosti. Novina u novom pravilniku je i da se u energetski bilans objekta uzimaju u obzir toplotni dobici od sunca zračenjem kroz transparentne i netrensparentne površine u zavisnosti od položaja I nagiba tih površina kao i njihove zasenčenost ,zatim dobici od ljudi koji borave u zgradi ( u zavisnosti od tipa zgrade tj.procesa u kome se nalazi ljudski organizami broja časova prisutnosti ) , kao i dobici od električnih uređaja iIi mašina koje se nalaze u zgradi. Na ovaj način se smanjuju ukupna godišnja potrebna energija objekta i realnije se procenjuju potrebe jedne zgrade za energijom. Na kraju se uzima bilans između toplotnih gubitaka i dobitaka u jednoj zgradi i izračunava se ukupna godišnja potrebna količina energija za grejanje. Zbog nedostatka klimatskih podataka za celu teritoriju Srbije, novi pravilnik je prinuđen da se oslanja na podatke koji su vezani za Beograd ( sunčevo zračenje po jedinici površine po mesecima) i propisuje da se ti podaci odnose na sve gradove u Srbiji . Takođe nedostaje i podela stepen dana HDD po mesecima grejne sezone za ostale gradove u Srbiji. Iz toga proizilazi gruba procena potrošnje energije, jer se dobici usled sunčevog zračenja za ostale gradove u Srbiji uzimaju preko tablice sunčevog zračenja za Beograd, a godišnja potrebna energija za grejanje se izračunava prema godišnjoj metodi koja je manje tačna od mesečne metode. Izračun potrebne godišnje energije za grejanje po mesečnoj metodi ,moguće je samo uraditi za grad Beograd. Za ostale gradove program izračunava potrošnju energije po godišnjoj metodi.

3

Na osnovu ove enregije po trenutnoj verziji novog pravilnika se vrši klasifikacija objekta u određeni energetski razred potrošnje energije,kao i emisija CO2 Po evropskim standardima i normama da bi se odredila realna isporučena godišnja energije, u obzir se uzimaju pored potrebne godišnje energije za grejanje QH,nd i godišnji toplotni gubici u sistemu grejanja QH,ls ,zatimgodišnje energija koja se troši na pripremu sanitarne tople vode kao Qw i godišnji toplotni gubici u sistemu za pripremu sanitarne tople vode Qw,ls,godišnja energija koja se potroši na hlađenjeQc,nd,godišnja energija potrebna za ventilaciju iklimatizacijuQve, godišnja energija potrebna za osvetljenjeEl, kao i energija potrebna za rad pomoćnih sistemaQaux. Zatim se u zavisnosti od vrste energenta koji se koristi za određenu vrstu isporučene energije, ona pretvara u primarnu energiju, koja predstavlja stvarnu utoršenu energiju da bi se potrošaču dovela potrebna količina energije. Na osnovu ove energije bi trebala da se vrši klasifikacija objekata u određeni energetski razred potrošnje, kao i da se računa realna emisija CO2 . Naš novi pravilnik trenutno nema ovaj proračun, nego se čeka uvođenje nacionalnog softvera za proračun ovih parametara. Pravilnik takođe nije propisao izgled i formu elaborata energetske efikasnosti što dodatno otežava izradu istog. Program URSA GF 2 obuhvata sve trenutne zahteve koje nameće pravilnik,.Urađen sa platformom koja će biti lako prilagodljiva svakoj novoj promeni pravilnika i ima u sebi nekih stvari koji sadašnji pravilnik još uvek ne propisuje ( ali uskoro hoće jer je to neminovnost). Takođe , program izbacuje print elaborate I print energetskog pasoša. U sklopu programa se nalazi i katalog detalja ugradnje toplotne i zvučne izolacije URSA u AutoCAD-u , u kome su obuhvaćeni primeri koji se najčešće javljaju u praksi kako pri projektovanju novih tako i pri sanaciji postojećih objekata u sledećim konstrukcijama: a) KOSI KROVOVI b) SUVOMONTAŽNE KONSTRUKCIJE c) SPOLJNI ZIDOVI d) HORIZONTALNE KONSTRUKCIJE

4

Tehnički zahtevi:

Program radi u okruženju Windows XP, Windows 7 ili Windows 8. Preporučuje se grafička kartica najmanje rezolucije 1024 x 768, 100 MB slobodnog prostora na disku i 512 MB RAM-a. Program ne radi na racunarima sa Windows 3.x ili Windows NT 3.x ili MacOS.

• Instalacija programa:

a) Staviti CD URSA GF 2 ili USB sa exe failom u računar, b) Ako se program automatski ne startuje, to možete najjednostavnije uraditi tako što u glavnom fail-u na CD ROMU ili USB-u pokrenete program SETUP.EXE, c) Sledite uputstvo na ekranu za instalaciju programa.

• Deinstalacija programa:

a) U START meniju izaberite SETTINGS/CONTROL , b) U CONTROL -u dva puta kliknete na Add/Remove Programs, c) Izaberite program URSA GF 2 d) Kliknite na YES za odstranjivanje programa URSA GF 2

• Ažuriranje i update programa:

Program razvijamo i prilagođavamo sa obzirom na potrebe i zahteve korisnika kao i sa obzirom na eventualne promene standarda. Najnovija verzija programa će stalno biti prisutna na našem sajtuwww.ursa.rs, ili će vam program sam javljati postojanje novih verzija(kada ste priključeni na internet)I vršiti automatski update. Vaše primedbe,komentare i pitanja u vezi sa programom URSA GF 2 takođe možete da šaljete mailom, što će puno uticati da svaka nova verzija bude što bolja I prikladnija za rad projektanata, na čemu Vam unapred zahvaljujemo.

• Kontakt: URSA d.o.o.Beograd, Milutina Milankovića 25, 11070 Novi Beograd, Tel: 011 6 137 548, Tel/fax: 011 6 137 480, E-mail: [email protected]

5

RAD P R O G R A M A URSA GRAĐEVINSKA FIZIKA 2 Glavni meni programa ima sledeći izgled, u kome se nalaze sledeći važnijiTAB-ovi: Direktan izlazak na DESKTOP iz programa

TABOVI Uređivanje i zatvaranje otvorenih prozora u okviru glavnog menija programa

6

TAB UGRADNJA IZOLACIJE prikazuje sva mesta na kojima se ugrađuje odgovarajuća vrsta URSA izolacije u poslovnim, stambenim i industrijskim objektima.

Klikom naTAB KATALOG MATERIJALA otvara se baza podataka materijala , kao i mogućnost da u okviru nje unesete svoj material koga nema u bazi .

7

Novi materijal se ubacuje na taj način što se u okviru TAB-a MOJI MATERIJALI prvo odbere grupa materijala kojoj pripada , a zatim se vrši unos termofizičkih podataka materijala

U okviru TAB-a KATALOG GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJA se nalaze ACAD crteži detalja ugradnje : Klikom na određeni detalj program otvara crtež u ACAD-u, koji se mogu koristiti kao rešenja u projektima

8

U TABOVIMA IZVOZ I UVOZ PROJEKATA , se može postojeći projekat sačuvati na hard disku,poslati putema maila ili učitati u program

9

U TAB-uALATI ,takođe možemo izabrati opciju gde možemo sačuvati u ZIP datoteci sve podatke koje smo dotada unosili u program:projekti, novi materijali, nove konstrukcije,podaci o firmama I projektantima…..

TAB OTVORI PROJEKAT , izbacuje listu postojećih projekata koje možemo izabrati da radimo na njima

10

TAB NOVI PROJEKAT omogućava rad na novom projektu u program koji će kasnije biti detaljno izložen

Još jedna korisna funkcija koja može biti značajna za korisnika jeste u TAB-u ALATI-PODEŠAVANJA, gde korisnik može zadati osnovne postavke programa ,gde posebno izdvajamo mogućnost aktiviranja provere nove verzije programa pri pokretanju programa, gde će svaka nova ispravka programa automatski biti dostupna korisniku

11

12

IZRADA ELABORATA ENERGETSKE EFIKASNOSTI SA PROGRAMOM URSA GF 2 Pre nego što pređemo na detaljnu analizu izrade elaborata energetske efikasnosti u program URSA GF 2,opisaćemo krtako tok samog procesa: Otvaranje TAB-a NOVI PROJEKATi unošenje osnovnih podataka: Mesto, slika situacionog plana,grejana zapremina, korisna površina zgrade,vrsta zgrade ( postojeća ili nova),tip gradnje……. Unošenje netransparentnih konstrukcija koje čine termički omotač zgrade ( granica između grejanih I negrejanih prostora), i njihova provera na parodifuziju, kondenzaciju na unutrašnjoj površini, toplotnu stabilnost, kao i provera koeficijenta prolaza toplote U ( W/m2K) sa propisanim vrednostima. Unošenje transparentnih konstrukcija i izračunavanje njihovog koeficijenta prolaza toplote Unošenje u tablicu konstrukcija koje čine termički omtač zgrade ,njihovih koeficijenata prolaza toplote i površina,orjentacije i nagiba.računanje koeficijenta površinskog transmisionog gubitka zgrade Hts i površine termičkog omotača zgrade Zatim na osnovu površine termičkog omotača zgrade, računanje linijskih transmisionih gubitaka zgrade Dalje se radi proračun ventilacionih gubitaka zgrade na osnovu položaja zgrade u odnosu na teren , u odnosu na ostale objekte u blizini kao i na osnovu kvaliteta stolarije koja se ugrađuje na objektu Određivanje unutrašnjih dobitaka od ljudi i osvetljenja Određivanje dobitaka usled sunčevog zračenja kroz transparentne i netransparentne površine Određivanje ukupne godišnje potrošnje energije za grejanje,emisije CO2 od ove energije i klasifikacija objekta u određenu klasu potrošnje energije.Program opciono daje mogućnost da se na osnovu unešenih parametara za sistem grejanjaodrede gubici u njemu na osnovu čega se računa i primarna godišnja potrebna energija za grejanje kao i emisija CO2 od ove energije. Program na kraju svih unetih i izračunatih parametara daje print elaborate EE i energetskog pasoša

13

KREIRANJE NOVOG PROJEKTA I UNOŠENJE OSNOVNIH PODATAKA Unošenje osnovni podataka o objektu započinjemo otvaranjem TAB-a NOVI PROJEKAT i kreiranjem istog

(slika 1) Kada smo kreirali projekat,izaberemo PODACI O PROJEKTU I ZGRADI I unosimo osnovne podatke koji su potrebni za proračun, kao što su:

(slika 2)

14

Naziv i broj projekta,adresa,katastarska parcela, Investitor,izvođač,projektantska firma i odgovorni projektant. Zatim biramo vrstu zgrade ( na osnovu čega program može da klasifikuje zgradu u određeni razred energetske potrošnje) Iz tablica3.3.4.1 i 6.3 ( definisanih pravilnikom) se bira mesto u Srbiji gde se nalazi objekat, a program automatski izbacuje podatke o tom mestu ( broj stepen dana, broj dana grejne sezone,spoljnu projektnu temperature,kao i srednju temperature grejnog perioda).U program se pritisne dugme za izbor u okviru dela KLIMATSKI PODACI i izbacuje se tabela sa listom gradova i njihovim podacima (slika 2) Na kraju treba upisati vrednosti grejane zapremine i korisne površine objekta Za potrebe proračuna treba izabrati i da li je objekat za koji se radi elaborate energetske efikasnosti nov ili se vrši renovacija već postojećeg objekta, zato što pravilnik za ta dva slučaja propisuje drugačije granične vrednosti koeficijenta prolaza toplote U (W/m2K) prema tabeli 3.4.1.3 , Takođe je i novina da se u obzir uzima i akumulativnost konstrukcija koje čine termički omotač zgrade da bi se odredila količina energije toplotnih dobitaka koja se trenutno oslobađa u objektu i time smanjuje potrebu za energijom koja se troši na grejanje objekta. Procenu akumulativnosti termičkog omotača je moguće uzeti u obzir na dva načina Uprošćeno ( gde se u programu bira tip gradnje, na osnovu koga program određuje korektivni koeficijent kojim se prikazuje procenat dobijene toplote od unutrašnjih izvora i sunčevog zračenja koji direktno opterećuje prostoriju)-program uzima u obzir ovaj način (slika 3) Detaljno, preko standarda SRPS EN ISO 13786.(ovaj standard se takođe pominje u pravilniku u tački 3.2 koja se odnosi na toplotnu akumulativnost građevinskih elemenata, ali nigde ne stoji u spisku ključnih I sporednih standarda na koje se oslanja pravilnik, pa to unosi dodatnu konfuziju. Program URSA GF 2 nije u ovoj verziji uzeo u obzir proraračun akumulativnosti preko ovog standarda)

( slika3) Program takođe daje mogućnost izbora režima grejanja gde se mogu uneti dnevni nedeljni i sezonski prekidi, a kasnije se ovi parametri uzimaju u obziru pri proračunu godišnje porebne energije za grejanje i godišnje primarne energije za grejanje ( slika 3)

15

Zatim se u okviru ovog TAB-a može uneti tekstualni dokument u kome se može staviti tehnički opis,zahtevii sprovedene mere za postizanje energetske efikasnosti zgrade

Na kraju se u okviru ovog TAB-a može uneti situacioni plan objekta gde se može videti njegov položaj u odnosu na strane sveta i u odnosu na druge objekte

16

UNOŠENJE KONSTRUKCIJA KOJE ČINE TERMIČKI OMOTAČ ZGRADE I PROVERA OSNOSVNIH PARAMETARA U ovom delu programa se unose konstrukcije koje čine termički omotač zgrade i program vrši proveru njihovog koeficijenta prolaza toplote U(W/m2K), toplotne stabilnosti, parodifuzije, kao i kondenzacije na unutrašnjoj površini konstrukcija. Novina u odnosu na stari pravilnik su nekoliko novih konstrukcija čije je postojanje važno u smislu veće energetske efikasnosti objekta ( zimska bašta, zid prema negrejanoj zimskoj bašti,konstrukcije prema prostoru drugog vlasnika……) Nova konstrukcija se može unositi nadva načina:

1. Unosom nove netransparentne konstrukcije ručno

(slika4) Označavanjem određene konstrukcije iz spiska konstrukcija koje su definisane pravilnikom ( tablice 3.4.1.1.i 3.4.1.3) i pritiskom na dugme NOVA KONSTRUKCIJA, otvara se prozor u kome se unose materijali slojeva koji čine novu konstrukciju. Unos se vrši od unutra ka spolja. Klikom na dugme DODAJ,otvara se baza MATERIJALI iz koje biramo odgovarajući materijal.Pre ubacivanja moramo upisati debljinu materijala (slika 5)

17

(slika5) Osim osnovnih materijala , program nudi i ubacivanje zatvorenog vazdušnog sloja i njegovih dimenzija prema standard EN ISO 13790,kao i materijala koji su dodatno kreirani iz TAB-a MOJI MATERIJALI(slika 6)

(slika6) Program daje grafički prikaz unesenih slojeva konstrukcije

18

Kao što smo napomenuli program proverava sledeće parameter kod kosntrukcije: Koeficijent prolaza toplote U(W/m2K)

(slika7) Koeficijent prolaza toplote se može korigovati prema standardu EN ISO 13790 sledećim faktorima : - Ispravka za vazdušni sloj -

(slika8) Gde se uzima u obzir mogućnost strujanja vazduha na toploj strani izolacije, sa ili bez prodora u nju.

19

-

Ispravka za mehaničke spojnice-tačkasti gubici

-

(slika9) -

Ispravka za obrnuti ravan krov

(slika10)

20

Parodifuzija i prisustvo kondenzacije. Program daje tablični i dijagramski prikaztemperaturskog polja i parcijalnih pritisaka koji su u funkciji od temperatre kao i parcijalne pritiske vodene pare koji su vezani za realnu parodifuziju

(slika11) Program takođe izbacujei izveštaj o eventualnoj kondenzaciji i zoni gde ona nastaje,kao i izračunati sadržaj vlage i vreme potrebno za isušenje poredeći ga sa graničnim vrednostima, a sve u skladu sa postojećim standradom SRPS.U.J5.520 Duplim klikom na sliku dijagrama, program uveličava dijagrame vezane za parodifuziju , da se može vršiti vizuelna analiza ( slika 12), a mogu se i posebno odštampati svi dijagrami vezani za parodifoziju klikom na dugme ŠTAMPAJ GRAFIKONE (slika 13)

21

(slika12)

(slika 13)

22

Provera orošavanja na unutrašnjoj površini konstrukcije Program za date projektne uslove nunutrašnju projektnu temperature i vlažnost vazduha u prostoriji proverava da li će doći do orošavanja na unutrašnjoj strani konstrukcije u zavisnosti od temperature na njenoj površinij, tj od sastava konstrukcije. Uveličavanje postojećeg dijagrama je takođe moguće duplim klikom na njega, kao i njegovo posebno štampanje pritiskom na dugme “ŠTAMPAJ GRAFIKONE” ( slike 13 I 14)

(slika 14)

23

Provera toplotne stabilnosti konstrukcije Toplotna stabilnost konstrukcije se proverava prema standard SRPS.U.J5.530, i prema ograničenjima koja stoje u pravilnku.Proveravaju se : faktor prigušenja amplitude oscilacije temperature , kao i proračun kašnjenja oscilacije temperature .Takođe se u programu određuje i orjentacija konstrukcije od koje zavise uslovi za toplotnu stabilnost. (slika 15)

(slika 15)

24

2. Unosom nove netransparentne konstrukcije iz kataloga URSA Nova konstrukcija se može dodati i ubacivanjem već ponuđenih rešenja iz URSA KATALOGA( Slika 16) U odeljku SPISAK GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJA,odaberemo vrstu konstrukcije koju želimo da uvezemo izkataloga URSA, a zatim odaberemo konstrukciju. U ovom slučaju uzima se gotova slika konstrukcije iz ACAD-a ( Slika 17)

(slika 16)

(slika 17)

25

3. Unosom nove netransparentne konstrukcije iz datoteke MOJE KONSTRUKCIJE U odeljku SPISAK GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJA,odaberemovrstu konstrukcije koju želimo da uvezemo iz kataloga, zatim odaberemo konstrukciju iz KATALOGA MOJE KONSTRUKCIJE ( Slika 18)

(slika 18)

4. Operacije sa formiranom netransparentnom konstrukcijom Za formiranu konstrukciju na jedan od ova dva načina može da se štampa izveštaj,pritiskom na dugme ŠTAMPAJ ( slika 18). Dokument se može sačuvati u PDF ili Rich Text Formatu.

(slika 19)

26

Formirana konstrukcija se može sačuvati pritiskom na dugme SAČUVAJ U MOJE KONSTRUKCIJE u datoteku konstrukcija i koristiti se u drugim projektima.

(slika20) Program direktno ubacuje konstrukciju u kategoriju konstrukcija kojoj pripada sačuvana konstrukcija Slojevi u okviru jedne konstrukcije se mogu pomerati gore-dole, duplirati,umetati i brisati (slika 21)

(slika21)

27

5. Unušenje transparentnih konstrukcija Po novom pravilniku je definisan čitav niz transparentnih konstrukcija,što je novina u odnosu na stari pravilnik. Tu spadaju :prozori, krovni prozori, balkonska vrata,grejana zimska bašta,stakleni krov, svetlosne kupole,spoljna vrata od stakla,izlog,staklena prizma. Zbog svoje specifičnosti njih program tretira na drugačiji način,prilikom ubacivanja istih u termički omotač zgrade. Novi pravilnik dozvoljava dva načina unosa transparentnih konstrukcija: -

Prvi je ručni gde za se računa koeficijent prolaza toplote prozora.Odaberemo jednu od gore pomenutih transparentnih konstrukcija i pritisnemo dugme NOVA KONSTRUKCIJA Zatim damo naziv transparentnoj konstrukciji.( slika 22)

(slika22) Pošto se proračun ukupnog koeficijenta prolaza toplote transparentne površine radi računski ( uzima u obzir i prolaz toplote kroz ram i kroz staklo), program zahteva unos parametara koji to omogućuju ( vrstu stakla i rama, njihove koeficijenet prolaza toplote i površine ; dužinu spoja staklo ram i koeficijent linijskog gubitka Ψg( koji se definiše u zavisnosti od tipa stakla i rama-definisano pravilnikom tab 3.4.1.8.) da bi mogli da se odrede i linijski gubici na spoju prozor staklo. Za tako unete podatke program izračunava ukupni koeficijenat prolaza toplote i poredi gasa zadatim u pravilniku. ( slika 23)

28

(slika23) Program takođe vrši i proveru orošavanja na površini staklai izračunava faktor okvira(rama),koji predstavlja odnos površine rama prema površini prozora) koji će se kasnije koristiti za proračun toplotnih dobitaka (slika 23)

29

Čekiranjem box-a PROZOR BEZ TERMOIZOLACIONOG STAKLA (“STAKLOPAKETI”), program izbacuje vrednosti koeficijenta prolaza toplote za takvu vrstu prozora koja je definisana pravilnikom, koji neće biti u skladu sa zadatim vrednostima, ali se mogu koristiti kada se vrši monitoring nekog objekta I kada treba da se definiše razred energetske potrošnje postojećeg objekta pre renoviranja (slika 24)

-

(slika24) Drugi je uzimanjem konstrukcije iz već postojeće baze podataka Pritiskom na dugme DODAJ KONSTRUKCIJU IZ KATALOGA otvara se baza podataka sa postojećim prozorima koje možemo izabrati. Treba samo upisati ukupnu površinu prozora.(slika 25)

(slika25) Računski napravljene transparentne kosntrukcije možemo sačuvati u bazu podataka klikom na dugme SAČUVAJ U MOJE KONSTRUKCIJE( slika 24)

30

IZRAČUNAVANJE KOEFICIJENTA TRANSMISIONIH GUBITKA TOPLOTE TERMIČKOG OMOTAČA ZGRADE Ht(W/K) U delu programa OMOTAČ ZGRADE,unosimo sve konstrukcije koje čine termički omotač zgrade-odnosno sve one koje se graniče sa negrejanim prostorima, ili sa celinama zgrade sa različitim uslovima komfora Iz ovog dela programa se kasnije izvlače vrednosti ukupne površine termičkog omotača ( koristi se pri uprošćenom dobijanju vrednosti linijskih gubitaka i dobijanju specifičnog transmisonog gubitka toplote H’T) , kao i vrednost površine transparentnih konstrukcija ,koja je bitna pri određivanju H’T Ovaj deo programa je jedan od najznačajnih jer se u njemu definišu esencijalne stvari kojesu bitne za dalji proračun gubitaka i dobitaka toplote.Ubacivanje i analiza u konstrukcija u tablicu omotača objekta se vrši na sledeći način:

(slika26) Otvorimo prozor OMOTAČ ZGRADE, zatim u prozoru kliknemo na dugme OTVORI. Program nam izbacuje prozor za definisanje konstrukcije koju želimo da ubacimo u termički omotač. U polju ŠIFRA upišemo oznaku konstrukcijei pritisnemo desno kvadratno dugme u polju KONSTRUKCIJA. Nakon toga program nam izbacuje listu već napravljenih konstrukcija koje možemo da biramo i stavljamo u omotač zgrade. (slika 26) Kada smo izabrali željenu konstrukciju, ubacujemo podatke o orjentaciji( zbog računanja dobitaka od zračenja sunca-površine po stranama sveta na kojeje sve orjentisana određena konstrukcija )

31

Nakon toga program unosi izabranu konstrukciju u tablicu. Zatim se bira za određenu orjentaciju konstrukcije zasenčenost i eventualni nagib konstrukcije (slika 27)

(slika27) Zasenčenost se može birati na dva načina definisana pravilnikom: 1. Na pojednostavljen način: nezasenčeni položaj ( faktor osenčenosti 0,9), zasenčeni položaj ( faktor osenčenosti 0,6) (slika 28) 2. Proračun prema topografiji,gde se na osnovu položaja zgrade prema okolnim objektima bira ugao sredine konstrukcije u odnosu na vrh okolnog objekta u zavisnosti od orjentacije,zatim u donosu na ugao koji zaklapaju vertikalni i horizontalni ispusti sa unesenom konstrukcijom (slika 29) Preporučuje se bar za prvo vreme trajanja novog pravilnika da projektanti zbog nedovoljno iskustva u primenjivanju evropskih normi koriste pojednostavljan način određivanja zasenčenja. Treba obratiti pažnju na to da konstrukcija orjentisana na jednu stranu ne mora imati jednu vrednost zasenčenosti po celoj svojoj površini,nego da neki delovi njene površine mogu biti u senci (npr-uticaj neke lođe, spratnosti na kome se nalazi taj deo konstrukcije-može biti zaklonjen delom neke zgrade, itd…. ), a drugi mogu biti potpuno nezasenčeni.

32

(slika28)

(slika29)

33

Na kraju ubacivanja svih konstrukcija koje čine termički omotač zgrade,program izbacuje na kraju tablice koeficijent transmisionog toplotnog gubitka, kao i površinu termičkog omotača objekta

(slika30) Još jedna stvar koju treba napomenuti jeste da u okviru tablice OMOTAČ OBJEKTA možemo čekirati box TOPLOTNI MOSTOVI UZETI U OBZIR. Naime po pravilniku je dozvoljeno da se za određeni deo konstrukcije uračunaju toplotni mostovi izračunati preko standarda EN ISO 10211 . U tom slučaju se prema novom pravilniku tačka 3.4.2.1.ta površina izostavlja iz proračuna linijskih mostova pojednostavljenom metodom HTB=Acor*∆UTB, gde je Acor= A(termičkog omotača)- Atb( površina termičkog omotača za koji su računati linijski gubici toplote)-(slika 31)

(slika31)

34

IZRAČUNAVANJE KOEFICIJENTA PROLAZA TOPLOTE TLA I ZIDOVA U ZEMLJI PREMA STANDARDU SRPS EN ISO 13370

Koeficijenti prolaza toplote za zidove i tla u zemlji i na zemlji , se mogu mnogo preciznije odrediti preko standarda SRPS EN ISO 13370,na koji se oslanja i novi pravilnik o energetskoj efikasnosti zgrada,nego samo slaganjem slojeva u delu ANALIZA GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJA. Razlog za to je što prolaz toplote kroz konstrukcijuna tlu i u tlu nije svugde ravnomeran ( niže su temperature tla na obodima konstrukcije nego na sredini) U samom standardu imamo vise karakterističnih slučajeva ukopanih konstrukcija. Standard uzima u obzir dosta faktora koji utiču na koeficijent prolaza toplote kostrukcije kao što su : vrsta tla, otpornost podne konstrukcije,toplotna otpornost zida u tlu, površina i obim tla itd……… Prvo kliknemo na TLA I ZIDOVI U ZEMLJI, a onda u novootvorenom prozoru na dugme DODAJ. Program će nam izbaciti 3 karakteristična slučaja koje nudi standard, koje možemo izabrati

(slika32) Program zasebno računa transmisione gubitke kroz tlo ako koristimo ovaj standard , a posebno transmisione gubitke kroz ostali deo termičkog omotača. Na kraju ih sabira kao ukupne transmisione gubitke.( što je u skladu sa SRPS EN ISO 13790) Treba napomenuti da ukoliko smo već uneli podnu konstrukciju formiranu u delu programa ANALIZA GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJA u deo programa OMOTAČ ZGRADE i ako pokušamo da u delu programa TLA I ZIDOVI U ZEMLJIopet unesemo tu podnu konstrukciju-program će javiti grešku i izbaciće tekst da je konstrukcija već uzeta u obzir ( Slika 33). Ovo je zbog toga da ne bi došli u situaciju da dva puta koristimo istu konstrukciju u omotaču zgrade kroz koji prolazi toplota.

35

(slika33)

36

IZRAČUNAVANJE GUBITAKA ENERGIJE USLED UTICAJA TOPLOTNIH MOSTOVA Kao što je ranije napomenuto,prema novom pravilniku o energetskoj efikasnosti zgrada,uticaj linijskih gubitaka se može uzeti u obzir na dva načina: •

Pojednostavljenom metodom, množeći vrednost površine termičkog omotača zgrade sa koeficijentom koji uzima u obzir toplotne mostove u termičkom omotaču zgrade ∆UTB= 0,1 W/m2K , pa se onda ukupni linijski gubici pojednostavljenom metodom dobijaju preko formule HTB=A*∆UTB, prema 3.4.2.1 tački novog pravilnika (Slika 34)

(slika34)

37

Ukoliko smo ipak u delu programa OMOTAČ ZGRADE za neku konstrukciju čekirali da je za njenu površinu uzet u obzir uticaj linijskih mostova, program će linijske mostove obračunati na sledeći način: Prvo će datu površinu termičkog omotača umanjiti za vrednost površine za koju su računati linijski gubici i dobiti Acor, zatim će tu površinu pomnožiti sa koeficijentom koji uzima u obzir toplotne mostove u termičkom omotaču zgrade ∆UTB= 0,1 W/m2K i dobiti vrednost transmisionog toplotnog gubitaka usled uticaja toplotnog mosta HTB=Acor*∆UTB . (slika 35)

(slika35)

38

Zatim se unose linijski mostovi koji su uračunati za određenu površinu termičkog omotača na sledeći način: U prozoru GUBICI USLED UTICAJA TOPLOTNIH MOSTOVA pritisnemo dugme OTVORIgde nam se otvori prozor za definisanje linijskog mosta. U tom prozoru pritisnemo dume UBACI SLIKU, pa ubacimo sliku toplotnog mosta po želji. Zatim upišemo osnovne podatke o toplotnom mostu ( naziv, vrednost linijskog gubitka (W/mK) kao I dužinu tog mosta)- (slika 36)

(slika36)

39

Vrednosti i skice linijskih gubitaka dobijenih na ovaj način preko standarda SRPS EN ISO 10211 , mogu se dobiti preko specijalizovanih softvera simulatora kao npr MOLD simulator, i ostalih…….. URSA GF 2 u svojoj trenutnoj verziji nema mogućnost izračuna toplotnih mostova na ovaj način.

Program takođe ima opciju dodavanja linijskih gubitaka iz tablice prema standardu EN ISO 14683, koji naš pravilnik još uvek ne prepoznaje , ali će služiti kao dobra platforma ,prilikom izmene pravilnika gde će sigurno biti uvršten i ovaj standard, kao i dobra provera za projektante da vide kolika se greška pravi pojednostavljenim načinom proračuna toplotnih mostova. U standardu EN ISO 14683imamo katalog linijskih gubitaka(toplotnih mostova) karakterističnih sklopova u građevinarstvu,dimenzija koje se najčešće pojavljujuu praksi, sa vrednostima linijskih gubitaka toplote. Kliknemo na dugme DODAJ IZ KATALOGA, gde nam se otvori katalog linijskih gubitaka iz standarda EN ISO 14683, gde biramo najpribližniji slučaj iz našeg projekta,program nam izbacuje jediničnu vrednost linijskog gubitka, i na kraju treba samo da se upišu naziv i dužinu toplotnog mosta. (slika 37)

(slika37)

40

VENTILACIONI GUBICI Novina u Pravilniku je i uzimanje u obzir ventilacionih gubitaka toplote preko procepa između stolarije i u zavisnosti od položaja zgrade u odnosu na teren, u odnosu na okolne objekte i u odnosu na kvalitet stolarije

(slika38) Idemo na deo projekta VENTILACIONI GUBICI. Klikom na njega se otvara prozor PODACI O IZMENI VAZDUHA za unos podataka o zgradi radi izračuna ventilacionih gubitaka.(Slika 38) Podaci koje je potrebno uneti u ovaj prozor su zapremina objekta, zatim da bi odredili broj izmena vazduha trebamo označiti podatke o izloženosti objekta spoljnoj sredini,o položaju objekta u odnosu na susedne objekte kao i o kvalitetu stolarije na osnosvu kojih će program izbaciti kao vrednost broj izmena po času na osnovu tabela 3.4.2.1 i 3.4.2.2 Program zatim računa koeficijent ventilacionih gubitaka prema formuli iz tačke pravilnika 3.4.2.2 Program kasnije uvršćuje ovaj gubitak u gubitke energije u toku zimskog perioda.

41

UNUTRAŠNJI DOBICI Još jedna od novina pravilnika jeste uračunavanje u energetski bilans dobitaka od unutrašnjih izvora toplote u zgradi, kao što su ljudi, električni uređaji,itd….. U sklopu dela koji se odnosi na unutrašnje dobitke, program samo izbacuje parametre i vrednosti unutrašnjih dobitaka na osnovu ranije izabranih karakteristika zgrade( tip zgrade koji je izabran u prozoru PODACI O PROJEKTU I ZGRADI )

(slika39)

42

Na osnovu izabrane vrste zgrade u delu programa PODACI O PROJEKTU I ZGRADI za koju se radi elaborat energetske efikasnosti se iz tabele 6.5 novog Pravilnika izvlače podaci o odavanju toplote ljudi po jedinici površine, o prisutnosti osoba tokom dana u zgradi i godišnja potrošnja električne energije po jedinici površine grejanog prostora. Na osnovu ovih podataka i podataka o broju dana grejne sezone za određeno mesto program izračunava godišnje ili mesečne dobitke od ljudi i električnih uređaja.

43

DOBICI USLED SUNČEVOG ZRAČENJA Klikom na DOBICI USLED SUNČEVOG ZRAČENJA, otvara se prozor u kome se nalaze transparentne i netransparentne konstrukcje koje su izložene sunčevom zračenju.Program na osnovu tipa konstrukcije izabranog u delu ANALIZA GRAĐEVINSKIH KONSTRUKCIJAbira i stavlja u tablicu samo konstrukcije koje su izložene sunčevom zračenju. Te konstrukcije smo unosili u deo programa OMOTAČ ZGRADE sa svim neophodnim parametrima za izračunavanje solarnih dobitaka:orjentacija nagib, površina, faktor osenčenja. Za unutrašnje konstrukcije i konstrukcije koje su u tlu i na tlu,program u delu OMOTAČ ZGRADE, ne daje mogućnost unosa ovih parametara jer prepoznaje koje konstrukcije nisu direktno izložene sunčevom zračenju i ne ubacuje ih u tabelu DOBICI USLED SUNČEVOG ZRAČENJA , niti ih uzima u račun. (slika 41) Kasnije, program računa godišnje dobitke usled sunčevog zračenja naosnovu formula iz tabele 6.1Pravilnika ,za transparentne i netrensparentne konstrukcije. Kasnije su ti dobici podeljeni po mesecima na osnosvu mesečnih podataka o količini sunčevog zračenja iz tabele 6.9 novog Pravilnika koji su izmereni za grad Beograd, a prema novom pravilniku trenutno važe i za sve gradove u Srbiji dok se ne dobiju njihovi izmereni podaci.

44

(slika40)

(slika41)

45

SISTEM GREJANJA Odabir sistema grejanja i drugih parametara vezanih za njega se vrši u delu programa SISTEM GREJANJA, ulaskom u prozor SISTEM GREJANJA, otvara nam se mogućnost za odabir parametara koji direktno utiču na veličnu primarne energije i emisije CO2 od primarne energije (slika 42)

(slika42)

U skladu sa novim Pravilnikom program omogućava biranje sistema iuređaja kojipredstavlja izvor toplotne energije, zatim, način prostiranja i izolovanja cevne mreže, kao i način i vrstu regulacije . Sve ove veličine utiču na stepen efikasnosti sistema grejanja i na isporučenu energiju uređaja koji snabdeva potrošača. Kasnije u zavisnosti od vrste goriva se izračunava i primarna energija koju je potrebno utrošiti za dobijanje isporučene energije potrošaču. Pošto se trenutno ponovom Pravilniku zgrade svrstavaju u energetski razred prema potrebnoj godišnjoj energiji za grejanje onda je i program tako koncipiran da izračunava isporučenu energiju za grejanje i uzima u obzir gubitke samo u sistemu grejanja-tabela 6.1aPravilnikadeo koji se odnosi na energiju za grejanjei tabela 6.2. Prvo se bira uređaj koji se koristi kao izvor toplotne energije. Za kotao su u pravilniku definisane vrste kotla u zavisnosti od energenta koji se koristi,kao i njihovi stepeni korisnosti. Dodatak u odnosu na pravilnik je to što je dodat i kotao na električnu energiju(naime ,postoji u tabelama 6.12 i 6.13 električna energija i njen faktor pretvaranja u primarnu energiju kao i specifična emisija CO2, a ne postoji u tabeli 6.2 kao vrsta kotla i stepen

46

njegove korisnosti) U skladu sa uređajem se bira i vrsta energenta koji se koristi. Na osnovu izbora izvora toplotne energije ako je kotao u pitanju,program daje birai njegov stepen korisnosti(ηk prema tabeli 6.2) ,zatim se bira način prostiranja cevne mreže i stepen njene izolovanosti za koji program izbacuje stepen korisnosti cevne mreže ηc, i na kraju se bira vrsta i način regulacije za koji program bira stepen korisnosti automatske regulacije ηr Ovako

izabrani

koeficijenti

daju

ukupan

koeficijenat

korisnosti

sistema

grejanja

η= ηk*ηc*ηr

𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒏𝒏𝒏𝒏

Isporučena toplotna energija se određuje prema formuli 𝑸𝑸𝑯𝑯 = 𝜼𝜼

𝒌𝒌 𝜼𝜼𝒄𝒄 𝜼𝜼𝒓𝒓

Postoji još i dodatak za ubacivanje prosečne snage pumpe odakle program izračunava energiju za rad cirkulacione pumpe Qaux=n*P; gde je n broj časova rada pumpe u toku grejne sezone n=HD*h HD-broj dana grejne sezone za određeno mesto h-broj časova rada u toku dana Na osnovu svih ovih podataka program računa primarnu energiju za rad sistema po formuli 𝑬𝑬𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑 = 𝑸𝑸𝑯𝑯 ∗ 𝒇𝒇𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑,𝟏𝟏 + 𝑸𝑸𝒂𝒂𝒂𝒂𝒂𝒂 ∗ 𝒇𝒇𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑,𝟐𝟐

𝒇𝒇𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑,𝟏𝟏 - faktor pretvaranja isporučene energije u primarnu energenta koji je korišćen za grejanje

𝒇𝒇𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑𝒑,𝟐𝟐 - faktorpretvaranja električne energije za rad cirkulacione pumpe u primarnu

Faktori pretvaranja za proračunavanje godišnje primarne energije u zavisnosti od energenta se uzimaju iz tabele 6.12 novog Pravilnika Treba obratiti pažnju na slučaj kada postoji prekid u zagrevanju prekid u zagrevanju kod sistema grejanja. Onda program izračunava faktor redukcije u zagrevanju i na osnosvu njega smanjuje godišnju potrebnu energiju za grejanje (slike 43 i 44),kao i primarnu energiju i emisiju CO2

47 (slika42)

(slika43) Redukovana potrebna godišnja energija za grejanje se dobija na osnovu novog Pravilnika kao: 𝝉𝝉𝑯𝑯,𝟎𝟎

Pri čemu je 𝒂𝒂𝑯𝑯,𝒓𝒓𝒓𝒓𝒓𝒓 = 1-3*( 𝝉𝝉𝑯𝑯,𝟎𝟎 𝝉𝝉

𝝉𝝉

𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒏𝒏𝒏𝒏,𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊𝒊 = 𝒂𝒂𝑯𝑯,𝒓𝒓𝒓𝒓𝒓𝒓 ∗ 𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒏𝒏𝒏𝒏

)*𝜸𝜸𝑯𝑯 ∗ (𝟏𝟏 − 𝒇𝒇𝑯𝑯,𝒉𝒉𝒉𝒉 )

- je odnosvremenskih konstantikoji je ( 0,2 za laki tip gradnje;0,333333 za srednje teški tip I 0,4 za teški tip

gradnje)

𝜸𝜸𝑯𝑯 =

𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒈𝒈𝒈𝒈 𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒉𝒉𝒉𝒉

–je odnos godišnje dobijene energije od unutrašnjih dobitaka I sunčevog zračenja Q H,gn I energije koja

se gubi transmisijom Q H,ht

𝒇𝒇𝑯𝑯,𝒉𝒉𝒉𝒉 – je odnos broja sati u toku nedelje prema ukupnom broju satiu nedelji ( npr za prekid od 16∗7

8h,𝑓𝑓𝐻𝐻,ℎ𝑟𝑟 =

24∗7

=0,667 )

48

PRIPREMA SANITARNE TOPLE VODE Potrošnja energije za pripremu sanitarne tople vode trenutno ne ulazi u godišnji bilans energije prema novom Pravilniku, ali je ostavljena kao opcija i kao platforma za nadogradnju sledeće verzije programa.

(slika44) Proračunje se može vršiti na dva načina : • •

Detaljan preko poznatih temperature vode iz vodovoda i temperature na koje se zagreva voda u bojleru(rezervoaru) Pojednostavljeni proračun na osnovu tabele 6.5 iz novog Pravilnika na osnovu izabranog tipa zgrade program izvlači iz tabele potrebnu toplotu za prirpremu sanitarne tople vode po jedinici površine

49

UKUPNA GODIŠNJA ISPORUČENA ENERGIJA Deo programa UKUPNA GODIŠNJA ISPORUČENA ENERGIJA nam prikazuje sve podatke o sistemima koji troše i generišu energiju i koji se kasnije upisuju u ENERGETSKI PASOŠ. Ostavljena je mogćnost ručnog unosa potrošnje i gubitaka u sistemu ostalih vrsta energija koje se trenutno ne uzimaju u obzir na osnovu pravilnika kao što su energija za: PRIPREMU SANITARNE TOPLE VODE,OSVETLJENJE,HLAĐENJE,VENTILACIJA I KLIMATIZACIJA,POMOĆNI SISTEMI itd….. Ovaj deo programa služi kao pregled svega što je rađeno do tada u elboratu kao i dobra platforma za nadogradnju prilikom dopune pravilnika (slika 45)

(slika45)

50

REZULTATI PRORAČUNA U delu programa REZULTATI PRORAČUNA program ispisuje sve važne izračunate parametre elaborata energetske efikasnosti bez obzira u kojoj smo fazi projektovanja.Služi za pregled rezulatata i tačnosti proračuna u pojedinim fazama pravljenja elaborata toplotne zaštite.

(slika46) Prozor je podeljen na dva dela(gornji i donji), u donjem delu stalno stoje iste informacije čija se vrednost proverava prema pravilniku i od kojih je većina bitna za klasifikaciju objekta u neki energetski razred: specifični transmisioni gubitak Ht’, Godišnja potrebna energija za grejanje 𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒏𝒏𝒏𝒏, specifična godišnja potrebna energija za grejanje 𝑸𝑸𝑯𝑯,𝒂𝒂𝒂𝒂 ,ukupni zapreminski gubici toplote qv , ukupna godišnja isporučena energija Edel, Godišnja potrošja primarne energije Eprim, godišnja emisija CO2 od primarne energije…..( slika 46) Gornji deo prozora je promenjiv. U gornjem delu prozora TOPLOTNI GUBICI nalazi se pregled geometrijskih karakteristika objekta: površina termičkog omotača, grejana zapremina zgrade, korisna površina i faktor oblika. Takođe stoji i podatak o udelu transparentnih površina u ukupnom termičkom omotaču na osnosvu koga se određuje maksimalnispecifični transmisioni gubitak Ht’. Tu se takođe nalazi i koeficijenti transmisionog i

51

ventilacionog gubitka toplote, kao i informacija o faktoru redukcije u zagrevanju 𝑎𝑎𝐻𝐻,𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟 ,za slučaj prekida prilikom zagrevanja. U gornjem delu prozora POTREBNA ENERGIJA ZA GREJANJE , se prikazuje tablica sa mesečnim podacima dobitaka i gubitaka energije za grad Beograd za koji postoje odeđeni klimatski podaci ( raspodela stepen dana HDD po mesecima grejne sezone), kao i ukupna potrebna energija za grejanje po mesecima grejne sezone. (slika 47). Za slučaj nekoko drugog grada program zbog nedostatka egzaktnih mesečnih podataka o stepen danima izračunava godišnju potrebnu energiju za grejanje na osnosvu bilansa godišnjih transmisionih i ventilacionih gubitaka toplote i dobitaka toplote od unutrašnjih izvora i sunčevog zračenja. (slika 48)

(slika47)

52 (slika48)

U gornjem delu prozora GRAFIKONI, je grafički prikazan udeo u godišnjoj potrošnji energije pojedinih kompnonenata: spoljni zidovi,krov, tla i zidovi u zemlji, transparentne površine,toplotni mostovi(linijski gubici) i ventilacioni gubici. (slika 49)

(slika49) I na kraju program daje opis i izvor grešaka koje su eventualno nastale u proračunu (slika 50)

(slika50)

53

ŠTAMPANJE ELABORATA ENERGETSKE EFIKASNOSTI I ENERGETSKOG PASOŠA Na kraju program omogućava štampanje elaborate energetske efikasnosti i energetskog pasoša prema načinu na koji je to propisao “PRAVILNIK O USLOVIMA, SADRŽINI I NAČINU IZDAVANJA SERTIFIKATA O ENERGETSKIM SVOJSTVIMA ZGRADA”

(slika51)

54

Prilikom štampanja energetskog pasoša program nam daje mogućnost ubacivanja slike objekta, i osnosvnih podataka o njemu. (slika 52)

(slika52)

55