Talahanayan 1 z3e4e

Talaan ng Talahanayan Talahanayan 1.0 Pamilang Kardinal Kapampangan

Ilokano

Filipino

animnapu’t isa Animnapu’t dalawa Animnapu’t tatlo Animnapu’t apat Animnapu’t lima Animnapu’t anim Animnapu’t pito Animnapu’t walo Animnapu’t siyam pitumpu Pitumpu’tisa Pitumpu’t dalawa Pitumpu’ttatlo Pitumpu’tapat Pitumpu’t lima Pitumpu’tanim Pitumpu’tpito Pitumpu’twalo Pitumpu’tsiya m walumpu Walumpu’tisa Walumpu’tdal awa Walumpu’ttatl o Walumpu’tapa t Walumpu’t lima Walumpu’tani m

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

Anam a pulu’t metung Anam a pulu’t adwa Anam a pulu’t atlu Anam a pulu’t apat Anam a pulu’t lima Anam a pulu’t anam Anam a pulu’t pitu Anam a pulu’t walu Anam a pulu’t siyam Pitung pulu Pitungpulu’t metung Pitungpulu’t adwa Pitungpulu’t atlu Pitungpulu’t apat Pitungpulu’t lima Pitungpulu’t anam Pitungpulu’t pitu Pitungpulu’t walu Pitongpulu’t siyam Walungpulu Walungpulu’t metung Walungpulu’t adwa Walungpulu’t atlo Walungpulu’t apat Walungpulu’t lima Walungpulu’t anam

/anam.apulut.me.tung / /anam.apulut.adwa?/

Saysentay uno

/saysen.tay.u.noh/

Saysentay dos

/saysen.tay.dos/

/anam.apulut.a.lu?/

Saysentay tres

/saysen.tay.tres/

/anam.apulut.a.pat/

/saysen.tay.kuwat.roh/

/anam.apulut/limah/

Saysentay kuwatro Saysentay singko

/anam.apulut.a.nam/

Saysentsy sais

/saysen.tay.says/

/anam.apulut.pituh/

Saysentay siyete

/saysen.tay.siye.teh/

/anam.apulut.waluh/

Saysentay otso

/saysen.tay.ot.soh/ /saysen.tay.nuwe.beh/

/pitung.pu.lu?/ /pitungpu.lut.me.tung/

Saysentay nuwebe Sitenta Sitentay uno

/pitungpu.lut.adwa?/

Sitentay dos

/siten.tay.dos/

/pitungpu.lut.a.lu?/ /pitungpu.lut.a.pat/ /pitungpu.lut.limah/ /pitungpu.lut.a.nam/

Sitentaytres Sitentaykuwatro Sitentaysingko Sitentay sais

/siten.tay.tres/ /siten.tay.kuwat.roh/ /siten.tay.sing.koh/ /siten.tay.says/

/pitungpu.lut.pituh/ /pitungpu.lut.waluh/

Sitentaysiyete Sitentayotso

/siten.tay.siye.teh/ /siten.tay.ot.soh/

/pitungpu.lut.siyam/

Sitentaynuwebe

/siten.tay.nuwe.beh/

/walungpu.lu?/ /walungpu.lut.me.tung / /walungpu.lut.adwa?/

Otsenta Otsentayuno

/otsen.tah/ /otsen.tay.u.noh/

Otsentay dos

/otsen.tay.dos/

Walungpu.lut.a.lu?/

Otsentaytres

/otsen.tay.tres/

/walungpu.lut.a.pat/

Otsentaykuwatro

/otsen.tay.kuwat.roh/

/walungpu.lut.limah/

Otsentaysingko

/otsen.tay.sing.koh/

/walungpu.lut anam/

Otsentay sais

/otsen.tay.says/

/anam.apulut.siyam/

/saysen.tay.sing.koh/

/siten.tah/ /siten.tay.u.noh/

11

Filipino Walumpu’tpito Walumpu’twal o Walumpu’tsiy am Siyamnapu Siyamnapu’tis a Siyamnapu’td alawa Siyamnapu’tta tlo Siyamnapu’ta pat Siyamnapu’t lima Siyamnapu’ta nim Siyamnapu’tpi to Siyamnapu’tw alo Siyamnapu’tsi yam Isang daan Dalawang daan Tatlong daan Apat na daan Limang daan Anim na daan Pitong daan Walong daan Siyam na daan isanlibo

Kapampangan Salin Transkrripson Walungpulu’t /walungpu.lut.pituh/ pitu Walungpulu’t Walungpu.lut.waluh/ walu Walungpulu’t /walungpu.lut.siyam/ siyam Siyam a pulu /siyam.apu.lu?/ Siyam a pulu’t /siyam.apulut.m metung e.tung/ Siyamapulu’t /siyam.apulut.adwah/ adwa Siyam a pulu’t /siyam.apulut.a.lu?/ atlu Siyam a pulu’t /siyam.apulut.a.pat/ apat Siyam s pulu’t /siyam.apulut.limah/ lima Siyam a pulu’t /siyam.apulut.a.nam/ anam Siyam a pulu’t /siyam.apulut.pitu/ pitu Siyam a pulu’t /siyam.apulut.walu/ walu Siyam a pulu’t /siyam.apulut.siyam/ siyam Dinalan /dinalan/ Adwang dalan /adwang.dalan/ Atlung dalan Apat a dalan Limangdalan Anam a dalan Pitungdalan Walung dalan Siyam a dalan Metunglibu

/alung.dalan/ /a.pat.adalan/ /limang.dalan/ /anam.adalan/ /pitung.dalan/ /walung.dalan/ /siyam.adalan/ /me.tung.li.buh/

Salin Otsentaysiyete

Ilokano Transkripsyon /otsen.tay.siye.teh/

Otsentay otso

/otsen.tay.ot.soh/

Otsentay nuwebe

/otsen.tay.nuwe.beh/

Nubenta Nubentay uno

/nuben.tah/ /nuben.tay.u.noh/

Nubentay dos

/nuben.tay.dos/

Nubentay tres

/nuben.tay.tres/

Nubentay kuwatro Nubentay singko

/nuben.tay.kuwat.roh/

Nubentay sais

/nuben.tay.says/

Nubentay siyete

/nuben.tay.siye.teh/

Nubentay otso

/nuben.tay.ot.soh/

Nubentay nuwebe Maysa gasot Duwa gasot

/nuben.tay.nuwe.beh/

Tatlo gasot Upat gasot Lima gasot Anum gasot Pito gasot Walu gasot Siyam gasᵊt

/tatlo.gasot/ /upat.gasot/ /lima.gasot/ /a.num.gasot/ /pitu.gasot/ /walu.gasot/ /siyam.gasot/

Maysaribo

/may.sari.boh/

/nuben.tay.sing.koh/

/maysa.gasot/ /duwa.gasot/

Legend: *ᵑ- ngayon; pangalan; sining

*ᵊ- trouble; double

*?- impit

Pagsusuri Sa wikang Kapampangan, ang katumbas ng anim sa anam/ anum samantalang sa Ilokano nama’y says. Ang ibig sabihin ng pulu sa Kapampangan ay sampu sa Filipino. Ang dalan naman sa Kapampangan ay nangangahulugang isandaan

12

habang sa Ilokano nama’y gasot. Ang tatlo sa Ilokano ay ganun pa rin habang sa Kapampangan nama’y atlu. Sa Kapampanga’y isang libo ang katumbas ng kanilang salitang “libu” habang sa Ilokano nama’y “ribo” Kaya, kung pagsasamahin sila: Wikang Kapampangan

Wikang Ilokano

Anim + Pulu = Anim pulu

Says + enta = Saysenta

Anim + Dalan = Anim dalan

Anum + Gasot = Anum gasᵊt

Metung + Libo = Metunglibo

May + isa + ribo = maysaribo

Mapapansin na dinagdagan ng isang patinig sa “a” sa pagitan ng mga salita sa Kapampangan upang mas paipahag ng maayos ang katumbas nito at sa wikang Ilokano nama’y “na”. Ayon naman sa Pepet Law in Philippine Languages ni Conant: Talahanayan 1.1 Kapampangan /me.tung.li.buh/

Ilokano /may.sari.boh/

Makikita sa talahanayang ito ang pagkakatulad ng pagkakabigkas ng huling pantig na patinig. Ang dalawang huling pantig ng salitang Kapampangan at Iloko ay nagtatapos sa pasutsot.

13

Talahanayan 2.0 Pamilang na Ordinal Filipino

Kapampangan

Ilokano

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

pangbeynti Pangbeynti uno Pangbeynti dos Pangbeynti tres Pangbeynte kuwatro

/paŋ.beyn.te/ /paŋ.beyn.te.u.noh/

/mayka.baenteh/ /mayka.baente.unoh/

/paŋ.beyn.te.kuwat. roh/

Mayka baente Mayka baente uno Mayka baente dos Mayka baente tres Mayka baente kuwatro

/mayka.baente.kuwa t.roh/

Pandalawampu’t lima

Pangbeynte singko

/paŋ.beyn.te.sing.ko h/

Mayka baente singko

/mayka.baente.singk oh/

Pandalawampu’t anim

Pangbeynte says Pangbeynte siyete Pangbeynte otso Pangbeynte nuwebe

/paŋ.beyn.te.says/

/mayka.baente.sais/

/paŋ.beyn.te.nuwe. beh/

Mayka baente sais Mayka baente siyete Mayka baente otso Mayka baente nuwebe

/mayka.baente.siye.t eh/ /mayka.baente.ot.so h/ /mayka.baente.nuw e.beh/

/paŋaluŋ.pu.lu?/

Mayka traynta

/mayka.trayn.tah/

/paŋ.a.pat.apu.lu?/

/mayka.kuwaren.tah/

/paŋ.a.nam.apu.lu?/

Mayka kuwarenta mayka singkwenta mayka saysenta

/mayka.singkwen.tah / /mayka.saysen.tah/

/paŋ.pituŋ.pu.lu?/

Mayka syitenta

/mayka.syiten.tah/

/paŋ.waluŋ.pu.lu?/

Mayka otsenta

/mayka.otsen.tah/

/paŋ.siyam.apu.lu?/

Mayka nubenta

/mayka.nuben.tah/

/paŋ.dinalan/

Maysa gasot

/maysa.gasot/

Pandalawampu Pandalawampu’tisa Pandalawampu’tdalawa Pandalawampu’ttatlo Pandalawampu’t apat

Pandalawampu’t pito Pandalawampu’t walo Pandalawampu’t siyam Pantatlumpu Pang-apatnapu panlimampu Pang-animnapu pampitumpu pamwalumpu pansiyamnapu pansandaan

Pangatlung pulu Pang-aoat a pulu Panglimang pulu Pang-anam a pulu Pangpitung pulu Pangwalung pulu Pangsiyam a pulu Pangdinalan

/paŋ.beyn.te.dos/ /paŋ.beyn.te.tres/

/paŋ.beyn.te.siye.te h/ /paŋ.beyn.te.ot.soh/

/paŋ.limaŋ.pu.lu?/

/mayka.baente.dos/ /mayka.baente.tres/

Legend: *ᵑ- ngayon; pangalan; sining

*ᵊ- trouble; double

*?- impit

Pagsusuri: Sa wikang Kapampangan, ang “pan” sa Filipino ay “pang” samantalang sa Ilokano nama’y “mayka”. Kaya kung pagsasamahin ang mga ito: 14

Wikang Kapampangan

Wikang Ilokano

Pang + dalawa + pu = pangdalawampu

Mayka + baente = mayka baente

Pang + atlu + pulu = pangatlung pulu

Mayka + traynta = Mayka traynta

Pang + dinalan = pangdinalan

May + isa + gasot = maysa gasᵊt

Sa Pepet Law in Philippine Language: Talahanayan 2.1 Kapampangan

Ilokano

/paŋ.beyn.te.siye.teh/

/mayka.baente.siye.teh/

Mapapansin sa talahanayang na ang karaniwang salitang pamilang ng dalawang salita ay parehong pasutsot at walang impit.

Talahanayan 3.0. Mga pormolaryong Panlipunan Mga pormolaryong Panlipunan

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

Magandang Umaga

Mayap ayabak

/mayap. Ayabak/

/naimbag.nabigat/

Salamat po

Salamat pu

/sala.mat.pu?/

Naimbag nga bigat Agyaman nak

Walang anuman

Alang nanu naman Mako naku

/alang.nanunam an/ /mako.nakuh/

Awan bilang na

/awan.bi.lang.na/

Ingkamᵊn

/ingkamᵊn/

Magandang Tanghali

Mayap a gatpanapun

/ Mayap. a gatpanapun/

Naimbag na aldaw

/naimbag.naaldaw/

Mag-ingat kayo

Mimingat

/mimi.ngat/

Agalwad kayo

/agalwad.kayoh/

Patawad po

Patawad na

/pata.wadnah/

Pakawenen nak

/pakawenen.nak/

Hanggang sa muli

Mikit tana keng tutuki

/mikittanakeng.tu tu.ki?/

Intuno Sumaruno Manᵊn

/in.tuno.sumaruno. manᵊn/

Kain po tayo

Mangan ta'na

Mangantayo

/mangan.ta.yoh/

Tuloy po kayo

Malaus ko pu

/ mangan. Tanah/ /mala.us.kopu?/

Dumanon kayo

/duma.non.kayoh/

Paalam

/ag.ya.mannak/

Legend: *ᵑ- ngayon; pangalan; sining

*ᵊ- trouble; double

*?- impit

Pagsusuri:

15

Mapapansin sa talahanayan 3.0 na ang mga salitang nakapaloob ay mga pormolaryong salitang karaniwang ginagamit sa lipunan. Ang wikang wika ay pawing magagalang na gumagamit ng “pu” sa Kapampangan at “nak” sa Ilokano. Halimbawa: Ang pormularyong panlipunan na “Salamat po” Kapampangan

Ilokano

Salamat pu

Agyaman nak

Talahanayan 4.0 Bahagi ng Katawan Filipino

Kapampangan

Ilokano

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

bunganga

Asbuk

/asbuk/

ngiwat

/ngi.wat/

Punongbraso

Gamat

/ga.mat/

Poon ti abaga

/poon.ti.aba.gah/

ilong

Arung

/a.rung/

agong

/agong/

Ngipin

ngipan

/ngi.pan/

ngipᵊn

/ngi.pᶕn/

Sakong

sakung

/sa.kung/

mukod

/mu.kod/

Panga

panga

/paŋah/

pangal

/pangal/

Pulso

pulsu

/pul.suh/

pulso

/pulsoh/

Pisngi

pisngi

/pisngi?/

pingping

/ping.ping/

pilikmata

irap

/irap/

kurimatmat

/kurimatmat/

Pepet/appet

/ap.pet/

/puki?/;

Kiki/puki

Puki; antak

Pusod

pusad

/pu.sad/

puseg

/pu.seg/

Siko

siku

/si.kuh/

siko

/si.koh/

balbas

bigote

/bigo.te/

barbas

/bar.bas/

susu

/su.su?/

suso

/su.soh/

suso

/antak/

tagiliran

dede

/de.deˀ/

sikigan

/sikigan/

Talukab ng mata

Talukap-mata

/talu.kap.matah/

Kalub ti mata

/kalub.timatah/

tainga

balugbug

/balugbug/

lapayag

/lapa.yag/

Bukong-bukong

Bukung-bukung

Lipay-lipay

/lipay.lipay/

balintataw

balintataw

/bu.kung.bu.kong / balintataw

balintataw

balintataw

pigi

Baywang

/bay.waŋ/

patong

/pa.tong/

batok

tundun

/tundun/

Tel tel

/tel.tel/

tiyan

Atian

/atian/

buksit

/buksit/

tinggil

tinggil

/tiŋgil/

tuldi

/tul.di/

bituka

bituka

/bitu.kah/

bituka

/bitu.kah/

hintuturo

tuturo

/tuturo?/

tammudo

/tam.mudo?/

buto

butul

/butul/

tulang

/tulang/

16

Filipino

Kapampangan Salin

Legend:

Ilokano

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

utak

utak

/u.tak/

utek

/utᶕk/

Titi/utin

butu

/bu.tu?/

butu

/bu.tuˀ/

ulo

Buntuk

/buntuk/

ulo

/u.loh/

balikat

pago

/pa.goh/

abaga

/aba.gah/

puso

pusu

/pu.su?/

puso

/pu.so?/

*ᵑ- ngayon; pangalan; sining

*ᵊ- trouble; double

*?-

impit

Pagsusuri: Mapapansinsa talahanayang ito na halos magkakalapit at magkakapareho lamang ang mga salita ng magkaibang wika. Ayon sa Pepet Law in Philippine Languages: Talahanayan 4.1 I ap

II pa

III ip

IV pi

V up

VI pu

pp

Filipino

-

-

ngipin

pisngi

pusod

-

Kapampangan

-

-

ngipan

pisngi

pusad

-

Ilokano

-

-

ngipᵊn

pingping

pusᵊg

-

Sa talahanayan ito, nahahati ang Pepet Law sa pitong klase na nagpapakita ng pagkakaiba-iba ng pinagmulan ng mga salitang Kapampangan at Iloko. Naipapakita sa talahanayang ito na madalas gumamit ng patinig na “I” at “a” ang mga Kapampangan at ang ᵊ sa Iloko. Ayon naman sa RGH Law in Philippine Languages: Talahanayan 4.2 R language Filipino (ilong)

(Kapampangan) arung

G language (Iloko) agung

Sa talahanayang ito, makikita natin na ang pagkakaiba ng dalawa. Sa Kapampangan, nasa r language ito nailagay habang nasa G language nama ang Iloko dahil ang mga katinig nito ay nasa RGH Law. 17

Talahanayan 5.0 Uri ng Tao/ Kamag-anak Kapampangan Filipino

Ilokano

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

dalaga

dalaga

/dala.gah/

balasang

/balasang/

kambal

kambal

/kambal/

singin

/singin/

magulang

pengari

/peŋa.rih/

Nagannak

/nagan.nak/

Manugang na babae

Manuyang a babai Manuyang a lalaki Ingkung(lalaki); apung (babae)

/manuyang.a.bab a.ih/ /manuyang.a/lala .kih/ /ing.kung/; /a.pung/

Manugang a babai Manugang a lalaki Lakay (lalaki); bakᵊt (babae)

/manu.gaᵑ.ᵑa.baba. ih/ /manu.gaᵑ.ᵑa.lala.ki h/ /lakay/; /bakᵊt/

Mga anak/ mgabata

anak

/anak/

putot

/pu.tot/

Kamag-anak

Kamag-anak

/kamag.a.nak/

kabagyan

/kabagyan/

pamangkin

pawnakan

/pawna.kan/

kaanakan

/kaanakan/

Pamangkin na babae

Pawnakan a babai

/pawna.kan.a.ba ba.ih/

kaanakan

/kaanakan/

Pamangkin na lalaki

/pawna.kan.a lala.kih/ /pamil.yah/

kaanakan

/kaanakan.

pamilya

Pawnakan a lalaki pamilya

pamilya

/pamil.ya/

biyenan

katwangan

/katwa.ŋan/

katugangan

/katuga.ngan/

Biyenan na babae

/katwa.ŋan.a.bab a.ih/ /mag.a.nak/

biyenan

/biye.nan/

Mag-anak

Katwangan a babai Mag-anak

Kabagyan

/kabagyan/

Kapatid na babae

ateng

/ateng/

Manang

/ma.nang/

Kapatid na lalaki

kuyang

/ku.yang/

Manong

/ma.nong/

Pinsan

pisan

/pi.san/

kasinsin

/kasinsin/

Pinsang pangalawa

pisan

/pi.san.

kapiduwa

/kapidu.wa?/

Pinsang pangatlo

pisan

/pi.san/

kapitlo

/kapitloh/

Pinsang buo

pisan

/pi.san/

kasinsin

/kasinsin/

Anak na babae

Anak a babai

/anak.a/baba.ih/

/anak.nga.baba.ih/

Anak na lalaki

Anak a lalaki

/anak.a.lala.kih/

Anak nga babai Anak nga lalaki

Manugang na lalaki matanda

/anak.nga.lala.kih/

Pagsusuri: Mapapansin sa talahanayang ito na may kanya-kanyang katawagan o katumbas ang mga sallita batay sa kung anung wika ito. Ngunit may mga salita naming magkakahawig sa paraan ng pagkakabigkas at pagkakagamit nito. Isang halimbawa na 18

rito ang “anak na babae” at “anak na lalaki” sa Filipino; sa Kapampangan ito ay “anak a babai” habang sa ilokano nama’y “anak nga babai”, nagkaiba lamang sa salita/pantig na ginamit upang iugnay ang dalawang salita ngunit parehas pa rin ang pagpapakahulugan nito. Talahanayan 6.0 Mga Hayop Filipino

Kapampangan

Ilokano

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

pusa matsing

pusa matsin

/pu.sa?/ /matsin/

pusa tsonggo

/pu.sa?/ /tsong.goh/

baboy

babi

/ba.bih/

baboy

/ba.boy/

biik

bigak

/bigak/

burias

/bur.yas/

baka

baka

/ba.kah/

baka

/ba.kah/

kalabaw

damulag

/damu.lag/

nuwang

/nuwang/

kambing

kambing

/kambing/

kalding

/kalding/

kabayo

kabayu

/kaba.yu?/

kabalyo

/kabal.yoh/

Pagong

pau

/pauh/

Pag-ong

/pag.ong/

Labuyo

labuyu

/labu.yu?/

labuyo

/labu.yo?/

loro

loru

/lo.ru/

loro

/lo.roh/

tandang

tatio

/tati.oh/

kawitan

/kawi.tan/

kalapati

pati-pati

/pati.patih/

pagaw

/pa.gaw/

itik

bibe

/bi.beh/

itik

/i.tik/

dumalaga

/dumala.gah/

pamusian

/pamusi.an/

Ibon/Manok

Inahing manok

Pagsusuri: Sa talahanayang ito ay mapapansing medyo magkakahawig ang mga salita ng dalawang wika. Naiiba nalng ito sa paraan ng pagkakagamit at pagbigkas ng salita. Halimbawa, sa salitang loro, sa Kapampangan ito ay “loru” habang sa ilokano nama’y “loro” parin. Sa pepet Law at RGH Law nama’y makikita sa talahanayan 6.1 at 6.2.

19

Talahanayan 6.1 Filipino

Kapampangan

Iloko

labuyo

labuyu

labuyo

kabayo

kabayu

kabalyo

pagong

pau

Pag-ong

loro

loru

loro

Sa talahanayang ito, nagpapakita san a mga uri ng hayop madalas na ginagamit ng mga Kapampangan ang patinig na u habang ang sa Iloko nama’y o. Talahanayan 6.2

Filipino (biik)

R language

G language

Iloko (burias)

Kapampangan (bigak)

Sa talahanayang ito, makikitang nasa R language ang Iloko at G language naman sa Kapampangan. Talahanayan 7.0 Oras ng Pagkain Filipino

Kapampangan

Ilokano

Salin

Transkripsyon

Salin

Transkripsyon

Almusal

amusal

/amusal/

Pammigat

/pammigat/

Pananghalian

paugtuwan

/paug.tuwan/

pangaldaw

/pangaldaw/

Hapunan

apunan

/apu.nan/

pangmalᵊm

/pang.malᵊm/

Pagsusuri: Sa talahanayang ito, ipinapakita ang pagkakaiba ng dalawang wika. May kanyakanyang tawag at pinagmulan ang dalawang wika kaya iba rin ang katumbas ng mga ito.

20