Grane I Pravci U Psihologiji s32c

Grane i pravci u psihologiji Iako je psihologija dosta mlada nauka, u poređenju sa drugim naukama, dosta se brzo razvijala. Samim tim počelo se istraživati veoma intenzivno, različita saznanja su se gomilala, razvijali su se metodološki pristupi, a kao rezultat svega toga je bio nastanak mnogobrojnih grana, tj. disciplina psihologije. Obzirom da se neke od grana psihologije bave teorijskim razmatranjem određenih pojava psihičkog života, dok druge nalaze praktičnu primijenjenost u različitim domenima svakodnevnog života, psihološke grane smo podijelili u teorijske i primjenjene grane. Teorijske psihološke discipline Opšta psihologija proučava opšta pravila i zakoitosti psihičkog života i ponašanja. Osnovna metoda pomoću koje se otkrivaju fenomeni psihičkog života je eksperiment. Spoznaje do kojih se dolazi su prilog svim ostalim granama psihologije. Fiziološka psihologija omogućava rezultatima svojih istraživanja bolje razumijevanje psihičkog funkcionisanja. Da nije spoznaja iz fiziologije, mi ne bi mogli razumjeti ni psihologiju. Svi psihički procesi imaju organsku pozadinu u nervnom i endokrinom sistemu, u receptorima i u mišićima. Fiziološka psihologija proučava organske osnove psihičkog života (npr.kako hormoni utiču na raspoloženje, kako pamtimo, kako droge djeluju na psihičke procese ili koji su dijelovi mozga odgovorni za pojedine psihičke funkcije). Razvojna psihologija se bavi proučavanjem razvitka psihičkog života, kako pojedinca, tako i ljudske vrste i svih živih bića. Kada je u pitanju ljudska jedinka, razvojna psihologija se dijeli na grane koje se bave pojedinim dijelovima (intervalima) ljudskog života kao: psihologija djetinjstva, psihologija mladalačkog doba, psihologija zrelog doba i psihologija staračkog doba. Socijalna psihologija u fokus svog izučavanja stavila je ponašanje pojedinca u društvenom okruženju, njegovo ponašanje u grupi. Ona proučava interakcije među ljudima u malim ili velikim grupama, proučava međusobne sukobe, ali i načine oblikovanja ljudi (socijalizacija ljudske jedinke) i promjene stavova. Zoopsihologija izučava pojave psihičkog života u životinjskom svijetu, što doprinosi razvoju opšte psihologije, jer se njena otkrića mogu primijeniti ili olakšati razumijevanje pojedinih psihičkih procesa kod ljudi. Psihometrija se bavi problemom mjerenja psiholoških pojava. U postupku konstrukcije testova posebno se koriste psihometrijska teorijska saznanja o metrijskim karakteristikama testa, kako bi test bio primjenjiv i za praksu koristan. Primjenjene grane psihologije

Pedagoška psihologija proučava prvenstveno proces učenja i sve aspekte ovog složenog procesa, bavi se faktorima koji olakšavaju učenje i podižu motivaciju. Predmet njenog interesovanja jeste i saradnja škole i porodice, savjetovanje roditelja, učenika, nastavnika, proučavanje procesa ocjenjivanja, socijalno-emocionalne klime u razredu, pružanje pomoći u oblasti pforesionalnog savjetovanja i td. Industrijska psihologija proučava razne aspekte rada i olakšavanja rada, proučava činioce koji djeluju na povećanje produktivnosti, uzroke umora, uzroke nesreće na radu, gaktore koji pomažu u podizanju radne motivacije, proučava razne aspekte prekvalifikacije i sl. Klinička psihologija proučava i pomaže prilagođavanje pojedinaca, dijagnosticira poremećaje i djeluje na promjenu ponašanja, bavi se delikvencijom, ovisnostima i neprilagodljivim ponašanjima. Menalno zdravlje predstavlja primjenu psiholoških saznanja na čuvanje duševnog zdravlja. Ona upućuje na postupke koje treba poduzeti da se zaštiti mentalno zdravlje, izbjegnu duševni poremećaji, da se pomogne ljudima u prevazilaženju raznih teškoća i da se izgrađuju skladni odnosi u komunikaciji. Forenzička psihologija primjenjuje se u oblasti kriminalistike, rasvjetljavanja psihičkog stanja počinitelja i njihovom resocijalizacijom. Pravci u psihologiji Za razliku od većine prirodnih nauka, psihologija i nema jedinstvenu teoriju ili jedinstven pristup izučavanju psiholoških pojava. Pravci u psihologiji su nastali kao rezultat različitih teorijskih gledišta u objašnjavanju ljudske prirode, ali i kao rezultat poimanja o tome šta je predmet proučavanja psihologije. Bihejviorizam kao predmet proučavanja uzima ponašanje, jer je ono (prema mišljenju bihejviorista) istinito, vidljivo i kao takvo je ono što se manifestuje. Ono što pripada sferi doživljaja subjjektivno je i ne može se dokazati. Ovaj pravac je nastao u američkoj psihologiji, 20tih godina 20tog vijeka, a njegov utemeljitelj je američki psiholog John Watson. Kognitivna psihologija je nastala 50tih godina 20. vijeka. Usmjerena je na spoznajne, kognitivne procese i strukture, pa nosi naziv strukturalistička psihologija. Važno je otkriti dešavanje, tj.psihičke procese koji se zbivaju od trenutka ulaska informacije preko receptora do njenog izlaska reakcije. Jedan od značajnijih predstavio švicarski psiholog J.Piaget. Geštalt psihologija je nastala u Njemačkoj u približno slično vrijeme kao i kognitivna psihologija. Geštalt je riječ njemačkog porijekla i znači cjelinu. Ona je bila odgovor na pretjerano cijepanje i razdvajanje strukture u tumačenju psihičkih procesa i pojava. Geštalt psihologija je psihologija cjelina. Za nju je bitna organizacija, povezivanje svih elemenata

u cjelinu. Za nju je bitna organizacija, povezivanje svih elemenata u cjelinu, jer i u našoj svijesti sve pojave doživljavamo kao cjelinu. Čovjek i njegovo ponašanje uslovljeni su vanjskim uticajima, ali i njegovom unutrašnjom strutkurom. Psihoanaliza je najpoznatiji dinamički pravac. Osnivač psihoanalize je S.Freuda, a ona je nastala oko 1900g. Osnovna postavka ovoga učenja jeda ponašanjem upravljaju podsvjesni motivi, urođeni nagoni, a posebno seksualni nagon. Psihoanaliza pomaže klijentu da postane svjestan svojih potisnutih, podsvjesnih motiva i unutrašnjih konflikata koji utiču destruktivno na njegovo ponašanje i njegova sojećanja, te da ih se oslobodi kako bi mogao normalno funkconisati. Humanistička psihologija je nastala 50tih godina 20tog vijeka. Njeno učenje akcentira na ljudske potrebe i govori o tome da ljudi imaju mogućnosti izbora. U pozitivnom okruženju čovjek će birati pozitivne društvene ciljeve, a ne destruktivne. Najznačajniji predstavnici ove škole su A.Maslow i Carl Rogers. Praksa pokazuje da je izlišno misliti, vjerovati i držati se samo jednog pravca ili škole. Kombinacija gledišta daje jasnija i potpunija tumačenja za više psihičkih pojava.