Wonderen Met Woorden: Coach Jezelf Met Logosynthese 1e5a2v

Colofon

Copyright © 2010 Willem Lammers Vertaling Kristina Hörschläger Vormgeving cover en binnenwerk www.igraph.be

Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd in enige vorm of op enige wijze zonder schriftelijke toestemming met uitzondering van korte citaten als onderdeel van kritieken en boekbesprekingen.

NUR 770 Psychologie Algemeen

Voorwoord

Van de wieg tot het graf zijn wij in ontwikkeling, lichamelijk, geestelijk en existentieel. We groeien op, worden ouder en uiteindelijk nemen onze lichaamskrachten weer af. Op onze levensweg vinden we steeds nieuwe obstakels. Deze hindernissen gaan we te lijf met steun van anderen, of alleen. Nooit verloopt het pad effen, nooit rechttoe rechtaan. Zelfs daar, waar het pad er recht uitziet, komen we ons lot tegen in de gedaante van het onverwachte. In mijn rol als psychotherapeut en coach heb ik vele jaren gezocht naar de essentie van verandering en ontwikkeling van mensen. Toen deed zich op mijn pad een klein wonder voor. Ik ontdekte de wonderbaarlijke kracht van woorden. En daarmee Logosynthese. Uit de vele bouwstenen van dertig jaar beroepspraktijk ontstond een fantastisch bouwwerk. Wonderen met woorden. Logosynthese werd een elegant en eenvoudig model, met een verrassend doeltreffende methode. Het werken met Logosynthese kan je helpen om alledaagse problemen op te lossen en het hoofd te bieden aan een veelvoud aan levensvragen.

Hoe neem ik mijn leven in eigen hand? Hoe herken en bereik ik mijn levensdoelen? Hoe vind ik een positieve, levendige vorm voor mijn relaties? Hoe maak ik tijd en energie vrij voor vreugdevolle dingen in het leven? Hoe verbeter ik mijn prestaties en werk ik efficiënter? Hoe krijg ik meer plezier in mijn werk?

Kortom: Logosynthese helpt je jezelf te bevrijden van datgene wat je niet langer wilt en om aan te trekken wat je wel daadwerkelijk wilt. Zo kun je je leven fundamenteel veranderen.

Dit boek is opgedragen aan de mensen die mij al meer dan dertig jaar hun vertrouwen hebben geschonken. Mede door mijn werk met hen, als coach, psychotherapeut en opleider, is de basis gelegd voor Logosynthese. Hiervoor ben ik hen zeer erkentelijk. Ook wil ik Anna Seraina Arquint, Henny van Laarhoven, Ria Lammers, Beate Kircher en Peter Vinzenz, en Gabi en Beat Zindel bedanken voor hun commentaar op het manuscript. Kristina Hörschläger heeft met groot enthousiasme de Nederlandse vertaling gemaakt. Zij allen hebben een grote bijdrage geleverd aan de uiteindelijke versie van dit boek.

Mijn vorige boek, Logosynthesis – Change through the Magic of Words, heb ik geschreven voor vakmensen. Het plaatst de Logosynthese in de theoretische en methodische traditie van de begeleide verandering van mensen tegen de achtergrond van een holistische benadering van ons bestaan. Na het verschijnen van dit boek wilden veel mensen weten of en hoe ze de Logosynthese op zichzelf konden toeen. Dit boek geeft het antwoord hierop. Dit betekent niet dat het een antwoord op alle vragen is, of dat advisering, coaching of psychotherapie bij een goed opgeleide deskundige overbodig wordt. Integendeel: soms is het beter om jezelf toe te vertrouwen aan de aandacht, ervaring en competentie van vakmensen. Als eerste kennismaking met Logosynthese, deze wonderbaarlijke methode voor persoonlijke ontwikkeling en genezing, moet dit boek in elk geval voldoen. Wonderen met Woorden maakt je vertrouwd met Logosynthese als grondhouding, als model en methode tot zelfcoaching. Je bevrijdt je zelf – je ware Zelf – van emotionele beschadigingen, van verstarde gedachten en vastgeroeste gedragspatronen. Je kunt niet alles vandaag oplossen. Je kunt er wel vandaag mee beginnen.

Willem Lammers Maienfeld, voorjaar 2010

1

INLEIDING

De ontwikkeling van de Logosynthese begon op 11 januari 2005. Op die dag had ik in mijn praktijk een afspraak met Leonore, een vrouw van ongeveer 45 jaar. Na een mysterieuze val van een trap op een station, zes jaar daarvoor, leed ze aan veelvuldige klachten. Wat er toen gebeurd was, kon ze zich niet precies herinneren. Zij wist alleen dat zij geprobeerd had in een trein te stappen en dat zij na de val gewond was geraakt. In de loop van de zitting deed ik de merkwaardige ontdekking dat ze zich op twee verschillende plaatsen in de ruimte bevond. Zij beschreef zichzelf als ‘naast haar schoenen’, een uitdrukking die in haar Zwitserse dialect betekent dat je niet alles op een rijtje hebt. Ze vertelde hoe zij die ochtend in de badkamer bij het openen van de deur van de douchecabine misgreep. Terwijl ze haar verhaal vertelde, nam ik rechts van haar een vage schaduw waar. Ik was verrast door deze combinatie van signalen en besloot die letterlijk op te vatten: ‘naast haar schoenen’. Ik vertelde haar wat ik dacht en vroeg haar om te proberen die delen van zichzelf bij elkaar te brengen. Aanvankelijk werd ze erg angstig, maar bij de tweede poging lukte het. Tot mijn en haar verbazing kwamen hierbij heel intense gevoelens los en de hele traumatische gebeurtenis kwam helder terug in haar bewustzijn. Na ongeveer tien minuten kon zij mij precies vertellen wat er zes jaar geleden bij de val was gebeurd, hoe zij op die fatale ochtend omver werd gelopen, van de trap viel en bleef liggen op het koude beton. Toen ze weer in staat was om overeind te komen, was zij volledig gedesoriënteerd. Urenlang had ze rondgedwaald tot ze er eindelijk toe kwam haar man te bellen, die haar vervolgens ophaalde. Ik was diep onder de indruk van deze ervaring. Na de sessie begon ik de wetmatigheden achter deze gebeurtenis te onderzoeken. Uit mijn ervaring als psychotherapeut was ik vertrouwd met fragmentatie van de persoonlijkheid, maar dat die fragmenten zich op verschillende plekken in de ruimte zouden kunnen bevinden, was een gedachte waar ik echt aan moest wennen. Dat niet alleen: ik kwam er ook achter dat de ruimte om ons heen bevolkt is met virtuele

figuren en beelden en dat wij hierop reageren alsof deze daadwerkelijk aanwezig zijn.

Het thema pakte me. In de loop van de tijd ontdekte ik een aantal wetmatigheden achter deze observaties. Ook kwam ik er achter dat het uitspreken van bepaalde, specifieke zinnen de innerlijke splitsing kon opheffen en dat geheel noemde ik Logosynthese, afgeleid van de Griekse woorden logos en synthesis wat betekent ‘samenbrengen met woorden’. Zo ontstonden model en methode. In mijn werk als coach en psychotherapeut begon ik het effect van het model in combinatie met de methode te onderzoeken. Nu, enkele jaren later, is uit de beginselen een samenhangend systeem voor coaching, psychotherapie en persoonlijke ontwikkeling ontstaan, waarin ik al veel collega’s heb opgeleid. Mijn eerste boek, Logosynthesis – Change through the Magic of Words, verscheen in het Engels in 2008. Het is een inleiding voor professionals in coaching, counseling, supervisie en psychotherapie. Dit tweede boek geeft een antwoord op vragen van leken die meer over Logosynthese willen weten.

Wat is Logosynthese?

Alles stroomt en niets is blijvend heraclitus

In mijn seminars op het Instituut voor Logosynthese raad ik mijn collega’s nadrukkelijk aan om voor een paar dagen alles te vergeten wat ze hebben geleerd over begeleide verandering. Dit advies geef ik ook aan de lezers van dit boek. Zet al je kennis en levenservaring even opzij, al is het maar voor honderd pagina’s. Alles zou wel eens anders kunnen zijn dan je tot nu toe dacht. Stel je voor open voor iets nieuws. Niet alles in dit boek is nieuw, maar het is wel een nieuwe combinatie van bestaande feiten en gedachten. Heb je dit boek gekocht om iets nieuws te weten te komen? Of wil je eigen inzichten en ervaringen bevestigd zien? Als je het boek hebt gekocht om je eigen ideeën te bevestigen, kun je jezelf afvragen waarom dit nodig is. Waarom vertrouw je jezelf niet? Daarmee bevinden we ons al midden in de Logosynthese: een deel van jezelf staat sceptisch tegenover het nieuwe, terwijl een ander deel er juist naar op zoek is. We hebben verschillende delen in ons en vaak zijn die delen statisch, zelfs star. Toen Goethe zijn Faust schreef, wist hij al:

Zwei Seelen wohnen, ach! in meiner Brust …

Het zijn echter niet twee zielen, het zijn er honderden, duizenden, en generaties lang hebben mensen geprobeerd zichzelf en die delen te begrijpen. Elke dag brengen we uren door met innerlijke dialogen over futiliteiten, zoals:

Sta ik al op of blijf ik nog even liggen? Geef ik geld uit of spaar ik liever? Blijf ik thuis of ga ik stappen? Steek ik nog een sigaret op?

Neem ik nog een toetje? Kijk ik nog tv of ga ik naar bed?

Grote thema’s leiden tot grotere innerlijke dialogen:

Naar welke school zal ik gaan? Welk beroep moet ik kiezen? Van wie van de twee houd ik het meest? Zal ik gaan trouwen? Wil ik nog een kind? Moet ik van baan veranderen? Moeten we uit elkaar gaan? Ga ik met de vut? Wie moet ik tot mijn erfgenaam benoemen?

Deze dialogen zijn eindeloos, maar je kent waarschijnlijk de situatie waarin je lang hebt nagedacht over een beslissing en plotseling was de keuze zonneklaar. De oplossing was zelfs dermate simpel dat het leek alsof alle energie die je in de beslissing had gestopt verspild was. Een innerlijke hogere instantie wees je de weg, het oude dilemma was verdwenen. Het dilemma, het tweesnijdende, was er niet langer, er was alleen nog het essentiële, een hogere helderheid, een hogere waarheid. Maar hoe kom je tot deze helderheid, hoe kom je bij jouw waarheid? Sommigen zoeken die in zichzelf, anderen praten er met hun vrienden over, weer anderen raadplegen de I Tjing, leggen tarotkaarten of zoeken professionele hulp bij een

coach, psychotherapeut of astroloog. Voor jouw eigen waarheid maakt het niet uit hoe je haar hebt gevonden. Het is jouw waarheid, jouw diepste overtuiging. Als je eenmaal dat punt bereikt hebt, weet je het ook zeker. Alle helpers, alle hulpmiddelen waren er alleen maar om ruimte vrij te maken voor deze vanzelfsprekende waarheid. Voor jezelf ben je van-zelf-sprekend. Hoe weet je dat het jouw waarheid is? Neem even een paar minuten tijd voor de volgende oefening:

Denk aan een belangrijke beslissing, waarover je ook achteraf nog steeds tevreden bent. Je weet dat je de juiste beslissing hebt genomen. Beantwoord nu de volgende vragen.

Hoe ben ik tot die beslissing gekomen? Heb ik er hulp bij gezocht of hulpmiddelen voor gebruikt? Welke fasen doorliep ik in mijn besluitvormingsproces? Hoe ben ik uiteindelijk tot mijn beslissing gekomen? Hoe wist ik dat dit alternatief precies het juiste was? Wat voelde ik lichamelijk op het moment van inzicht?

Als je deze oefening herhaalt voor enkele van je goede beslissingen, merk je steeds hetzelfde op: er bestaat een instantie in jezelf, die weet wat goed voor je is, ongeacht hoe je tot een beslissing bent gekomen. Toen je vriendin je zei wat je moest doen, wist jij innerlijk meteen dat zij gelijk had. Tijdens de meditatie ging je ineens een licht op. Toen je de tarotkaart omdraaide, begreep je haar betekenis. Maar wie of wat heeft je dit antwoord gegeven? Het was niet de vriendin of de

kaart. Je was het zelf. Het was je diepste wezen, jouw Zelf, in de woorden van Ali Hameed Almaas: jouw Essentie. In dit boek gebruiken we dit begrip omdat het min of meer neutraal is. Je bent meer dan je lichaam, maar je lichaam is een deel van jou. Je lichaam is het voertuig, waarmee je vrij kunt bewegen in de wereld. Je bewustzijn wijst je hierbij de weg. Je bent ook meer dan je geest, maar je geest is een deel van jezelf. Je geest maakt het mogelijk om informatie via je zintuigen op te nemen, te verwerken en in de tijd te ordenen. Op die manier kun je jouw handelingen plannen en de toekomst vormgeven. Maar je bent ook meer dan je geest, want je geest, je alledaagse ik, is niet in staat om de bedoeling van je bestaan te bevatten. Zijn functies zijn beperkt tot de wereld, de intuïtie en de ratio. Jouw Essentie, de Essentie kent deze beperkingen niet. Zodra jij een goede beslissing hebt genomen, maak je kennis met haar kwaliteiten: je eigen, diepe waarheid, een ‘weten’ dat tijd en ruimte overstijgt. Een ‘weten’ dat voor jou niet door andere mensen bevestigd hoeft te worden. Een aanhoudend ‘weten’, dat alles in je leven omvat. Naar een model van Ken Wilber kan dit wereldbeeld als volgt worden weergegeven:

Franz Kafka noemt de Essentie ‘het onverwoestbare’, als tegenstelling tot al het aardse dat kan sterven, breken of verloren gaan. Het kennen van de Essentie verschaft je ook inzicht in je eigen diepere drijfveren. Levenservaring betekent ook ervaring met deze kennis. Veel mensen vinden in de loop van hun leven, weliswaar met vallen en opstaan, toegang tot deze kennis.

Logosynthese biedt een mogelijkheid om gemakkelijker en sneller toegang tot dit innerlijke weten te vinden, je eigen Essentie beter te leren kennen. Zo kan Logosynthese menselijk lijden verzachten en persoonlijke groei bevorderen. Ze omvat een model, veranderingsprincipes en concrete methoden en is ingebed in een samenhangend mensbeeld. De naam is afgeleid uit twee, in onze cultuur vertrouwde, Oudgriekse woorden: logos is Grieks voor ‘zin’, ‘geest’, ‘woord’ of ‘leer’. In de Logosynthese staat het zowel voor ‘zin’ als voor ‘woord’. Het Griekse woord synthesis betekent ‘het samenbrengen’ of ‘ het samenvoegen’ en wijst op de integratie van verschillende delen van de persoonlijkheid tot een levendig Zelf. Dit samenbrengen kan ook als ‘heel maken’ of ‘genezen’ worden opgevat. Vandaar dat je Logosynthese ook kunt vertalen als ‘genezen met woorden’. Het is geen toeval dat de naam Logosynthese aan de logotherapie van Viktor Frankl (1987) en aan de psychosynthese van Roberto Assagioli (Assagioli, 1993) doet denken. Het concept van Frankl wordt afgeleid uit drie filosofische en psychologische basisgedachten:

De vrijheid van de wil De wil tot betekenis De zingeving in het bestaan.

Viktor Frankl was een van de eersten die een spirituele dimensie aan de psychotherapie toevoegde. Ook voor Roberto Assagioli, de grondlegger van de

psychosynthese, was de wisselwerking van lichaam, geest en ziel vanzelfsprekend. Het model van de Logosynthese biedt een eenvoudige maar volledige verklaring voor het lijden in de wereld. Met hulp van de veranderingsprincipes en de methode kun je jouw eigen lijden en dat van anderen verminderen. Het model roept daarbij door zijn eenvoud vaak weerstand op: kan het antwoord op zulke grote vragen zo simpel zijn? Ja, dat kan. Dit betekent echter niet dat de concrete verandering met betrekking tot deze levensvragen net zo simpel uitpakt. Ook met behulp van Logosynthese blijft het een hele onderneming om de vele lagen van je levenservaring, zowel de gelukkige als de bittere ervaringen, een zodanig nieuwe plaats te geven, dat je lijden afneemt. Maar het is iedere dag weer de moeite waard. Je voelt van meet af aan het verschil en je kunt je ontwikkeling op de voet volgen. Zowel het model als de methode is verbazingwekkend eenvoudig. Dit is mogelijk, doordat het menselijk lijden wordt begrepen vanuit zijn ontstaan en op dat niveau ook wordt behandeld. We zijn lichaam, geest en Essentie: biologische, psychische, sociale en spirituele wezens. Deze aspecten van onze existentie vullen elkaar aan en zijn feitelijk niet van elkaar te scheiden. Elk van deze aspecten kan tot levensproblemen leiden en veranderingen kunnen op ieder vlak plaatsvinden. Veranderingen zijn echter het meest effectief wanneer we tegelijkertijd aan lichaam, geest en Essentie kunnen werken. Het mensbeeld van Logosynthese omvat deze drie niveaus: biologie, psychologie en spiritualiteit. Deze niveaus kunnen we op de volgende manier vergelijken met het gebruik van een computer.

De biologie is op het pure overleven in het aardse bestaan gericht. Dit aspect komt overeen met de hardware van een computer: de monitor, het toetsenbord, de processor en de harde schijf De psychologie is gericht op de kunst en de vaardigheid om het leven actief vorm te geven, in de natuur, in relaties, op het werk en in de maatschappij. Dit kunnen we vergelijken met de software van een computer: er zijn programma’s

voor tekstverwerking, voor tabellencalculatie of voor het maken van presentaties. Zo hebben ook wij onze programma’s voor het leven Door spiritualiteit krijgt het waargenomen en vormgegeven bestaan zin en betekenis. Dit aspect van het bestaan kunnen we vergelijken met de gebruiker van een computer, die beslist waarvoor hij deze inzet en welke programma’s hij daarbij gebruikt. Na het werk zet hij de computer uit.

Innerlijke dialogen Veel boeken en websites over zelfhulp staan vol met paradoxale adviezen, zoals bijvoorbeeld:

Accepteer jezelf zoals je bent! Zoek je veiligheid in en niet buiten jezelf! Neem kritiek met een korrel zout! Trek je niet alles aan! Leer om ‘nee’ te zeggen!

Dit soort adviezen veronderstelt dat er een zekerheid in de vorm van een soort van innerlijke stem bestaat en dat je problemen kunt oplossen als je naar die stem luistert. Wanneer je echter deze innerlijke, veiligheid gevende stem niet kunt waarnemen, of wanneer je jezelf niet in staat voelt om ernaar te luisteren, dan is goede raad duur. Je hebt dan geen andere keus dan naar de stem van een ander te luisteren. Meestal zijn verschillende innerlijke stemmen in discussie met stemmen buiten jezelf. Dit is oké: wanneer je alleen maar naar innerlijke stemmen luistert, verlies je het met de wereld, en als je alleen maar naar stemmen buiten jezelf luistert, blijft er weinig van jezelf over. Veel mensen verliezen in de loop van hun leven het vermogen om hun innerlijke stemmen te onderscheiden van de stemmen buiten henzelf. Op dit punt intervenieert

Logosynthese.

Logosynthese gaat ervan uit dat er verschillende soorten innerlijke stemmen zijn en dat je deze kunt leren onderscheiden. Daardoor groeit je vermogen om de diepste kern van je bestaan waar te nemen, ook onder ongunstige omstandigheden. Dan kun je je daarop richten, zonder dat je op een stem buiten jezelf bent aangewezen Logosynthese helpt je om de stemmen uit je verleden en uit het heden uit elkaar te houden en zodoende je toekomst veilig te stellen. Als je de gedachtegang van dit boek consequent volgt, kun je Logosynthese inzetten om elke onduidelijkheid in je leven op te helderen.

In het volgende hoofdstuk presenteer ik de vier principes in het model van de Logosynthese. Deze principes onderscheiden zich aanmerkelijk van andere methoden uit de psychologie en psychotherapie en zijn meer verwant met recente ontwikkelingen in de kwantumfysica. Ook bestaan er overeenkomsten met spirituele scholen. Om die reden zal het nog wel enige tijd duren voordat de werkzaamheid van Logosynthese psychologisch zal worden onderzocht: het model en de principes van de werking zijn uit wetenschappelijk oogpunt op zijn zachtst gezegd onorthodox. Wanneer je echter de logica achter de principes streng volgt, dan geven ze een sluitende verklaring voor de werking van Logosynthese als methode voor systematische verandering – van lichamelijke symptomen, storende emoties, blokkerende denkpatronen en storende overtuigingen. De vier principes zijn ook het uitgangspunt voor je persoonlijke ontwikkeling en het vinden van je eigen weg. In de afgelopen jaren hebben vele van mijn cliënten en collega’s goede ervaringen met Logosynthese opgedaan. Het vertrekpunt zijn de vier principes. De werkzaamheid van Logosynthese berust op deze principes en de methode is er direct van afgeleid. Ik leg de methode uit en zal vervolgens aan de hand van voorbeelden laten zien hoe je zelf met de toeing van Logosynthese kunt beginnen. Door met eenvoudige voorbeelden te oefenen, bouw je routine op, en die heb je nodig om ook grotere veranderingen die je wilt bereiken in je leven aan te pakken. Als je dit niet in je eentje klaarspeelt, dan raad ik je aan om deskundige begeleiding te

zoeken bij een coach of psychotherapeut.

De methode is dermate eenvoudig dat veel mensen niet kunnen geloven dat ze überhaupt effect kan hebben. Die mensen ontwerpen dan hun eigen variatie op de methode, zelfs nog voordat zij zich de werking van het model daadwerkelijk eigen gemaakt hebben. Dit soort experimenten is meestal gebaseerd op traditionele, rationele ideeën over verandering en gaan voorbij aan de vier principes van de Logosynthese. Die varianten kunnen het veranderingsproces zelfs in de weg staan. Het feit dat je ‘alleen maar’ één zin hoeft te zeggen, zonder klemtoon, zonder emotie, zonder intentie om te sturen en zonder te denken, en dat deze zin een diepgaande verandering of verlichting van klachten op gang kan brengen, begrijp je meestal pas door eigen ervaring met Logosynthese. Dan is de leek verbaasd en staat de deskundige versteld. De meeste veranderingsmodellen en -methoden werken tot nog toe op basis van lichamelijke, psychologische, energetische of spirituele principes. Veel modellen beperken zich tot een enkel perspectief en sluiten meestal alle andere uit. Ze zien lijden en genezing als lichamelijk, cognitief, energetisch of spiritueel en veranderingen worden uitgaande van de volgende perspectieven op gang gebracht.

Lichamelijk georiënteerde modellen interpreteren lijden somatisch of neurologisch. Zij initiëren veranderingen door middel van medicamenten, voeding of oefeningen voor het lichaam Psychologische modellen brengen verandering van denken, voelen en handelen op gang door toeing van concepten uit de psychoanalyse, de humanistische psychologie of de cognitieve gedragstherapie De energiepsychologie interpreteert lijden als een blokkade van energiestromen en brengt deze weer op gang door middel van ademhalingstechnieken – of door stimulatie van chakra’s of acupunctuurpunten Spirituele methoden interpreteren lijden als tekortkoming in de ontwikkeling van je bewustzijn, en werken met gebed, meditatie, dans of tantra.

Logosynthese werkt met de gemeenschappelijke basis onder al deze modellen. Hierdoor neemt ze een eigen, unieke positie in, die in het begin gewenning vergt, maar in de loop van de tijd steeds vanzelfsprekender wordt. Het is een integrale aanpak ter bevordering van onze ontwikkeling, die ons helpt het met ons ware wezen te herstellen en zodoende lijden te verzachten. Logosynthese:

Omvat een model en een methode Combineert actuele concepten uit de psychotherapie en de energiepsychologie met traditionele genezingsmethoden Herstelt de vrije energiestroom tussen onze Essentie en het aardse levenssysteem met behulp van de kracht van woorden Kan niet alleen worden ingezet in de klassieke context van begeleide verandering, maar ook voor de eigen persoonlijke en spirituele ontwikkeling Heeft een breed toeingsspectrum voor bijvoorbeeld angst, fobieën, dwang, verwerking van traumatische ervaringen, opheffen van blokkerende overtuigingen, blokkaden in de vormgeving van leven en carrière, omgang met ziekte en relatieproblemen.

2

DE VIER PRINCIPES

Tegenwoordig dreigt de mentaal-psychische benadering door materialistische zienswijzen te worden verdrongen. Dat is ook in de moderne academische psychiatrie en psychotherapie het geval. Wanneer echter niet van beide ingangen gebruik wordt gemaakt, kwijnt de mens weg en gaat hij uiteindelijk aan zichzelf twijfelen. Want wanneer van hem een object wordt gemaakt dat je kunt analyseren en wanneer hij tot ‘informatiedrager’ wordt gereduceerd, raakt hij ook datgene kwijt wat hem uiteindelijk tot mens maakt. daniel hell

Vier basisprincipes Logosynthese is gebaseerd op vier principes , thesen of axioma’s. Ik introduceer deze in dit boek, maar stel ze hier niet ter discussie, ook al kunnen vakmensen uit filosofie, theologie, psychologie en fysica er lang en heftig over bomen. Deze vier principes vormen het raamwerk in het wereldbeeld van de Logosynthese en de sleutel tot de werking van de methode voor ontwikkeling en verandering. De vier principes zeggen iets over de aard van de mens, de aard van zijn lijden en de voorwaarden om het te kunnen verminderen. Ze vormen één geheel. Ze zijn tot een minimum gereduceerd – daarin ligt hun kracht en hun schoonheid. Bij het werken met Logosynthese hebben we elk van de thesen en hun onderlinge samenspel nodig om onze doelen en hindernissen op onze weg te kunnen beschrijven en om deze blokkaden op te heffen. Uit de principes kunnen we onze methode afleiden om problemen op te lossen, lijden te verminderen en op persoonlijk vlak te groeien. Meer thesen hebben we niet nodig, die zouden alleen maar afleiden van het wezen van de Logosynthese. Het samenspel van deze vier volstaat om de bevrijding van de Essentie in onszelf te kunnen begrijpen. Tot nu toe verklaren de vier principes alle ontwikkelings- en genezingsprocessen van de cliënten bij wie we deze methode hebben ingezet. Lezers die met psychologische en spirituele veranderingsprocessen vertrouwd zijn, herkennen er misschien één of meerdere van. De vier principes zijn de volgende. 1 Ons ware wezen lijdt niet – lijden ontstaat doordat we ons onvoldoende bewust zijn van het bestaan van de Essentie en van onze taak in deze wereld 2 Het bewustzijn van ons ware wezen wordt verminderd of belemmerd door fragmentatie en verinnerlijking 3 Fragmenten en introjecten zijn niet slechts abstracte psychologische concepten, maar verstarde energieclusters in een multidimensionale ruimte 4 De vormgevende kracht van woorden helpt deze verstarde clusters op te lossen, zodoende komt levensenergie vrij voor onze werkelijke taken in ruimte en tijd.

Laat deze principes goed op je inwerken. Dat helpt om de werking van Logosynthese aan den lijve te kunnen ondervinden.

Ons ware wezen lijdt niet

Als een groot doel, een buitengewoon project, je inspireert, gaan je gedachten je grenzen te buiten. Sluimerende kracht, vermogen en talent komen tot leven en je ontdekt dat je meer bent dan je ooit had kunnen dromen. Patanjali

Het eerste principe Ons ware wezen lijdt niet – lijden ontstaat doordat we ons onvoldoende bewust zijn van de Essentie en van onze taak in deze wereld.

Oefening Nu klopt alles

Het eerste principe van de Logosynthese gaat ervan uit dat de mens een Essentie heeft, die het aardse bestaan overstijgt. Hierin wijkt ze af van de gebruikelijke natuurwetenschappelijke kijk op de eenheid van lichaam en geest, met de bevruchte eicel als oorsprong van beide. Vanuit dit perspectief zijn er twee gebieden die de mens beïnvloeden: erfelijkheid en omgeving, nature en nurture. In Logosynthese gaan we ervan uit dat wij meer zijn dan een fysiek lichaam met als doel te overleven en onze genen door te geven aan een volgende generatie. Ook gaan we uit van de veronderstelling dat we meer zijn dan alleen een geest, die bewust probeert op allerlei manieren zijn doel te bereiken op deze aarde. Wij zijn meer.

Het lichaam We zijn lichaam, onmiskenbaar een fysiek lichaam met materiële, wereldse behoeften – eten, drinken, erbij horen, veiligheid en voortplanting. Het hele bestaan van het aardse lichaam is gericht op de biologische functies om te overleven. We willen overleven, als individu en als soort. In de biologie en de geneeskunde wordt het lichaam met empirische methoden onderzocht: in de vorm van materie, met betrekking tot zijn functies, of de relatie tussen materie en energie. Biologisch-wetenschappelijk gezien kunnen mensen, dieren en planten met vergelijkbare methoden worden onderzocht.

De psyche Naast een lichaam hebben we ook een geest, een psyche. Met behulp van onze zintuigen verzamelen we informatie uit de wereld om ons heen en reageren hierop. We zijn heel goed in staat om ons aan te en; binnen bepaalde grenzen kunnen we ons instellen op regen en droogte, op warmte en kou. We kunnen onze omgeving actief beïnvloeden en naar eigen inzicht vormen. Hiervoor verwerken en combineren we permanent onze indrukken. We zijn in staat om persoonlijke en collectieve doelen te formuleren en stappen te ondernemen om die doelen binnen tijd en ruimte te realiseren. Ook de psyche kunnen we rationeel en wetenschappelijk onderzoeken; de empirische psychologie houdt zich met het individu bezig; de sociologie onderzoekt de mens in zijn omgeving en het gedrag van groepen en organisaties.

De Essentie Het is mijn persoonlijke overtuiging dat mensen meer zijn dan lichaam en psyche. Sinds het begin van haar geschiedenis heeft de mensheid een Essentie ervaren en waargenomen, een ziel, een hoger Zelf, een goddelijke vonk, onlosmakelijk verbonden met ons bestaan en van een hogere oorsprong. We bestaan los van ruimte en tijd en we ontwikkelen ons eindeloos verder. Ons bestaan heeft zin en genereert zin. De wereld neemt daarbij de vorm aan die we nodig hebben voor het altijd voortdurende leerproces dat onze Essentie doormaakt. Met onze creatieve intuïtie kunnen we de wereld zinvol vormen. Voor onderzoek vanuit dit perspectief heeft de wetenschap geen instrumenten: deze kennis ligt in onszelf. Alleen het individu kan deze kennis vinden en verspreiden. Scans van de temporale kwab in de hersenen van een mediterend mens geven geen informatie over diens ervaring, net zo min als de magnetische eigenschappen van de harde schijf van de computer waarop ik schrijf iets zeggen over de inhoud van dit boek. Onze Essentie kunnen we op andere manieren leren kennen, bijvoorbeeld via klassieke benaderingswijzen, zoals meditatie, mystiek en contemplatie. Ook liefdesrelaties, dromen, kunst, cultuur, werk, dans, sport, maar ook counseling,

coaching en psychotherapie kunnen een raam of een deur naar het bewustzijn van onze Essentie openen.

De taak Onze Essentie, ons hogere Zelf, maakt het verschil uit tussen een levend en een dood lichaam, tussen de psyche en een computer. De Essentie maakt de naakte aap tot mens en voorziet hem van een levenstaak, een taak die zin en betekenis geeft aan zijn bestaan. Iedereen komt op aarde met zijn eigen missie en zijn eigen mogelijkheden om deze missie te vervullen en te volbrengen om zo volledig mens te kunnen zijn. In het begin van het leven, in de staat van ons oorspronkelijke Zelf, staan wij mensen in met ons allesomvattende wezen. Dan weten we wie en wat we werkelijk zijn:

Onsterfelijk Onkwetsbaar Almachtig.

Onze diepste wezen is man noch vrouw en kent geen leeftijd. Tijdens het aardse bestaan is het zo goed als onmogelijk om dit bewustzijn lang vast te houden. Al voor, tijdens en direct na onze geboorte op deze aarde volgt de harde landing: we worden met onbekende behoeften van een onbekend, beperkt lichaam geconfronteerd, we beschikken niet over een verstaanbare taal en we begrijpen de wereld om ons heen niet. Dat maakt dat we ons bewustzijn van de Essentie moeilijk kunnen vasthouden. De volgende indicaties, die laten zien dat in deze wereld alles anders is, zijn te sterk.

De groei in een steeds benauwender omgeving in de laatste fase van de zwangerschap en de weg door het geboortekanaal zijn uiterst moeizaam

Het lichaam wordt na de geboorte blootgesteld aan honger en pijn en onze bewegingsvrijheid is beperkt De psyche is, vooral in het begin, nauwelijks in staat de mensen en de omgeving te begrijpen Onze behoeften kunnen alleen door anderen vervuld worden We komen er snel achter dat ons lichaam grenzen heeft en vergankelijk is.

Het bewustzijn van de Essentie verschaft ons in deze nieuwe wereld geen oriëntatie. De belevenis van de geboorte en de postnatale behoeften zijn overweldigend. Ze zijn zo overweldigend dat het bewustzijn van onze Essentie en haar innerlijke wijsheid snel afneemt. Soms lijkt het alsof we haar helemaal kwijt zijn.

Het Zelf als geleefde Essentie Toch verliezen we het bewustzijn van de Essentie, van ons ware wezen, nooit helemaal. Het Zelf is in zijn geleefde, essentiële vorm, een creatief en dynamisch systeem, dat in het hier-en-nu vrij kan handelen. Het is het vertrekpunt voor onze eigen missie, voor het werk aan de taak van dit bestaan. Alleen het Zelf kan zin geven aan ons fysieke en mentale bestaan. Natuurlijk zijn er andere mensen die ons willen voorhouden hoe wij zouden moeten zijn. We verwijderen ons van onze ware aard wanneer we ons daaraan aanen, zonder te onderzoeken of onze Essentie achter ons staat in denken, voelen en handelen.

In deze samenhang schreef de Amerikaanse bewustzijnsonderzoeker Charles T. Tart:

We leven maar met één doel in dit lichaam

– om te leren, om kennis te verzamelen. Maar nog belangrijker is het leren lief te hebben.

Een bewustzijn zonder lichaam is wel mooi, maar ook een beetje vaag. Het heeft er moeite mee de dingen te begrijpen.

Het fysieke lichaam biedt de Essentie een focus, een stabiele basis om te kunnen leren en te groeien.

De staat van ‘nu klopt alles’ is de oorspronkelijke staat van het Zelf en is het kompas voor ons bestaan. Als we daarmee in zijn, worden de behoeften van het lichaam en het streven van de psyche minder belangrijk. Het met het Zelf zorgt voor een diepgeworteld evenwicht, zelfs onder moeilijke omstandigheden. Tussen het tijdloze Zelf en zijn lichamelijke, geestelijke manifestatie bestaat een verbinding, een stroom van energie, informatie en bewustzijn. Die verbinding is merkbaar in de vorm van beelden, symbolen, lichamelijke gewaarwordingen, fantasieën, herinneringen of handelingen. Onze levensenergie kent vele gedaanten. Volgens Eric Berne, de grondlegger van de transactionele analyse, kan zij in elke gedaante als de volgende vrije, gebonden of potentiële energie verschijnen.

Vrije energie levert een bijdrage aan de vervulling van onze missie. Als je met je vrije energie in bent, weet je vanzelf waarvoor je leeft. Je taak is

duidelijk. Uit het brede aanbod aan mogelijkheden van het aardse, alledaagse leven kies je moeiteloos de juiste weg en je ziet wat je op die weg verder kan helpen. Je bent in staat je pad te volgen en je belangen te behartigen, zonder anderen te miskennen of te laten vallen. De staat van vrij stromende energie brengt je in met moed, met helderheid, vrijgevigheid, geduld, wijsheid, begrip, comie, zekerheid, devotie en vreugde – zonder extra inspanning. Je kunt putten uit het oneindige en zodoende liefde en diepe dankbaarheid ervaren. Het wezenlijke stroomt. Je bent in met de mensen om je heen en met jezelf, met jouw Zelf Gebonden energie is het tegenovergestelde van vrije energie en heeft maar één functie: stabilisatie door middel van patronen. Gebonden energie stabiliseert je identiteit, je waarneming, je denken en je handelen. Je weet wie je bent en wat er van je wordt verwacht. Stabiliteit geeft rust wanneer ze met positieve emoties is verbonden. De rust is echter bedrieglijk: de geest is niet echt in beweging. Je leven wordt voorspelbaar en er vindt geen ontwikkeling plaats. Hierdoor kan gebonden energie de vervulling van je missie in dit bestaan belemmeren of vertragen. In blokkerende of zelfs destructieve geloofsovertuigingen is energie gebonden, waardoor je lichamelijk, emotioneel en cognitief verstart Potentiële energie is energie die nog niet stroomt, maar die in een oogwenk kan worden bevrijd. Dit zie je in situaties waarin je weliswaar oude ballast hebt afgeworpen, maar nog niet weet waar de reis naartoe gaat.

De energiestroom maakt het verschil tussen leven en dood. Op het moment dat onze levensenergie ophoudt te stromen, houdt ook het leven op. Een levende cel onderscheidt zich qua chemische samenstelling niet van een dode. Maar een levende cel is het toneel van talloze chemische processen, in dienst van groei en ontwikkeling. Een dode cel valt in zijn moleculaire en atomaire deeltjes uiteen.

Ontwikkeling Onze ontwikkeling – vooral de vroege – beïnvloedt onze energiestroom. De omstandigheden bepalen of en in hoeverre onze energie gebonden wordt of vrij blijft, en of ons bewustzijn in blijft met onze Essentie. Een baby moet

een taal vinden voor de storm aan beelden, geluiden en gevoelens die via zijn zintuigen binnenkomen. Dit geldt in het bijzonder voor zijn lichamelijke behoeften en voor de ervaring van de beperkingen van lichaam en geest. In een begripvolle omgeving leert het pasgeboren kind de onverwachte en vaak belastende gebeurtenissen van het aardse bestaan een plaats te geven. De omgeving helpt dan het oorspronkelijke Zelf, de directe manifestatie van onze Essentie, met het opbouwen van constructieve, innerlijke afbeeldingen van de wereld. Het met de wezenlijke eigenschappen van de Essentie blijft bestaan. Idealiter verloopt de overgang van het kind naar de wereld net zo als beschreven in de klassieke Indiase, geneeskundige tekst Bhava Prakasuka:

‘Het nog ongeboren kind is een goddelijk wezen. Daarom mogen de ouders hun eigen leven niet vooropstellen. Ook moeten ze steeds vrij blijven van vrees en van elke, fysieke of geestelijke, prikkeling. Het is de taak van de ouders om van hun lichaam en hun geest een geschikt huis voor het goddelijke wezen te maken. Ze moeten zelfs hun persoonlijk leven en hun gezinsleven zien als een vat voor de goddelijke sfeer, vol van rust en vrede, vreugde en gelukzaligheid. Als ze op die manier hun verantwoordelijkheid nemen, is het kind zelfs hier op aarde in zijn eeuwige oorsprong. Het kind is nog vervuld van Satchitananda, van het absolute zijn, van kennis en gelukzaligheid, en zijn bewustzijn rust in het grenzeloze, in de moederschoot geniet het nog de zegen van de hemel.’

In onze maatschappij gaat het er meestal pragmatischer aan toe. Ook de beste ouders worden soms overvraagd en bevinden zich in een spagaat tussen de behoeften van het kind, hun eigen wensen en de materiële en economische eisen van de omgeving. Dan wordt het kind aan zichzelf overgelaten en begrijpt de wereld niet meer. Op de volgende drie manieren ontstaat lijden.

Het bewustzijn van het eigen, ware wezen wordt steeds kleiner of gaat zelfs verloren. De allesomvattende wereld van het kind wordt gereduceerd tot de ervaring van lichaam en geest Lichaam en geest lijden zodra er sprake is van een tekort. Voeding, warmte,

veiligheid, aandacht, variatie. De omgeving moet de oorzaken van deze tekorten opheffen. Het jonge kind kan dat niet zelf. Het verliest dan zijn almacht en onkwetsbaarheid. Vervolgens projecteert het deze almacht en onkwetsbaarheid op zijn omgeving, want fysiek en psychisch lijken zijn ouders veel sterker Het kind is voor zijn innerlijke zekerheid aangewezen op onzekere vertrouwenspersonen. Daardoor wordt het lijden nog versterkt: niet alleen is het kind niet bij machte om zijn eigen behoeften in het aardse levenssysteem te vervullen, maar ook zijn omgeving kan dat niet. Aanvankelijk probeert het kind zijn behoeften vervuld te krijgen met de middelen die het ter beschikking heeft. Een baby kan echter alleen huilen en als dat niet werkt, harder huilen. Als de ouders vanuit hun eigen onmacht hierop niet reageren, leidt dit al vroeg tot iviteit en berusting.

Het kind kan dus het bewustzijn van het oorspronkelijke Zelf nooit helemaal vasthouden. Om de wil om te leven toch niet te verliezen, moet er iets gebeuren. Daarom neemt het kind zijn toevlucht tot speciale mechanismen, om zich aan te en aan het aardse bestaan en om te stabiliseren: fragmentatie en verinnerlijking. En zo komen we bij het tweede principe van Logosynthese.

Fragmentatie en verinnerlijking

We zijn geneigd tot de aanname dat de wereld zo is, zoals wij haar zien, en we nemen aan, naïef als we zijn, dat mensen dát zijn, wat wij ons van hen voorstellen. Op deze manier verschaft ieder zich een reeks ingebeelde relaties, die in werkelijkheid op projecties berusten. C.G. Jung

Het tweede principe Het bewustzijn van onze Essentie wordt verminderd of belemmerd door fragmentatie en verinnerlijking.

Het tweede axioma van de Logosynthese beschrijft wat er gebeurt, als het oorspronkelijke Zelf de ervaringen in de wereld niet kan bevatten, niet aankan, en er geen mensen zijn die voldoende ondersteuning bij de verwerking van die ervaringen bieden. De aaning aan de dagelijkse realiteit van het aardse bestaan wordt beschreven aan de hand van twee met elkaar verbonden fenomenen: fragmentatie en verinnerlijking, ofwel dissociatie en introjectie. Deze psychologische begrippen zijn al bekend sinds het begin van de twintigste eeuw. Pierre Janet en Sigmund Freud definieerden deze voor het eerst. Ook Carl Gustav Jung maakte opmerkingen in deze zin. Sindsdien is hier veel over geschreven en de definities werden vaak opnieuw geformuleerd en verdiept. In dit boek blijf ik dicht bij de oorspronkelijke definitie van deze fenomenen. Dat gaat weliswaar ten koste van de differentiatie, maar het geheel wordt hierdoor beter begrijpelijk.

De aaning aan de wereld Het oorspronkelijke Zelf kan in zich in deze wereld alleen handhaven door zich aan te en. Hierboven heb ik de voorwaarden voor een constructieve ontwikkeling beschreven, die zelden in hun geheel vervuld worden. Als de emotionele en cognitieve steun uit de omgeving afwezig of ontoereikend is, moet de mens de complexiteit van zijn omgeving op een andere manier reduceren tot iets begrijpelijks. Het oorspronkelijke Zelf beschikt over de volgende twee vast met elkaar verbonden mechanismen om zich aan de wereld aan te en.

1 Fragmentatie of dissociatie 2 Verinnerlijking of introjectie

Het inzicht dat we niet steeds op dezelfde wijze functioneren, dateert niet uit het begin van de twintigste eeuw, zoals we kunnen zien aan het beroemde citaat uit de Faust van Goethe:

Je bent je slechts van die ene drang bewust, O, tracht die andere toch te mijden Er huizen, ach! twee zielen in mijn lijf, de ene wil zich van de andere bevrijden, de ene hecht zich strak en stijf aan de met gretigheid geliefde aarde, de andere tilt zich moeizaam uit het slijk op zoek naar iets van tijdelozer waarde.

Fragmentatie – Dissociatie In de dagelijkse omgang met de wereld worden delen van het bewustzijn van het oorspronkelijke Zelf afgesplitst. Er ontstaat een fragmentering: aan de ene kant het oorspronkelijke Zelf met het bewustzijn van de onsterfelijke, onkwetsbare Essentie, en aan de andere kant de pijnlijke en onbegrijpelijke ervaringen die we als aparte delen waarnemen en die in psyche en lichaam zijn opgeslagen. Die fragmentering van het bewustzijn noemen we ook wel dissociatie. Op grond van

zijn existentiële situatie valt niet te voorkomen dat de mens zichzelf als verdeeld waarneemt. Die verdeeldheid bestaat uit de volgende twee fundamenteel verschillende typen.

Het eerste type bestaat uit fragmenten die pijn verdringen en het de mens mogelijk maken om überhaupt door het leven te gaan zonder op elk moment met zijn beperkingen geconfronteerd te worden – de ogenschijnlijk normale persoonlijkheid. Deze ogenschijnlijk normale persoonlijkheid kan haar omgeving zodanig vormgeven dat de persoon enigszins goed kan leven, met de nadruk op enigszins. Het kost namelijk inspanning om je zo aan de wereld aan te en dat je lichamelijke en psychische behoeften vervuld worden en het verlies van het met de Essentie toe te dekken. Om de pijn uit het bewustzijn vandaan te houden, kan de persoon ook een droom- of sprookjeswereld opbouwen Het tweede type bestaat uit fragmenten, waarin pijnlijke ervaringen zijn opgeslagen – de emotionele persoonlijkheid. Deze fragmenten in de emotionele persoonlijkheid zijn gefixeerd in biologische overlevingsmechanismen, zoals angst, verdriet, woede, kwaadheid, walging en onderwerping. Als deze delen actief zijn, verstart de persoon in die emoties met het bijbehorende gedrag.

Bij beide typen is het directe met het bewustzijn van de Essentie en met de zin van het eigen bestaan zoek. De gedissocieerde delen worden afgesplitst als reactie op traumatische of belastende gebeurtenissen, omdat deze gebeurtenissen niet met hulp van het oorspronkelijke Zelf te bevatten zijn. Die ontwikkeling wordt bij het jonge kind versterkt wanneer het in zijn omgeving niet beschikt over vaste vertrouwenspersonen, die hem bij de verwerking helpen. In dat geval verdringt het fragmenten of functies uit het bewustzijn van de Essentie, zoals:

Pijn en andere onaangename lichamelijke ervaringen Gedachten en overtuigingen

Gedragspatronen Waarden Fantasieën Herinneringen: beelden, geluiden en geuren Emoties: angst, verdriet, woede, kwaadheid, walging en schaamte.

In zulke fragmenten worden ervaringen van gebeurtenissen opgeslagen. Telkens als er iets onbegrijpelijks gebeurt, worden de ervaringen van de persoon in kwestie vastgelegd in een apart fragment. In de loop van de ontwikkeling van het kind worden deze talloze fragmenten tot grotere delen gegroepeerd. Deze delen worden geactiveerd op het moment dat zich een soortgelijke situatie voordoet als die waarin de oorspronkelijke fragmentering plaatsvond. De energiestroom van en naar het Zelf wordt verbroken en de grenzen tussen onszelf en onze omgeving worden onduidelijk.

Oefening dissociatie

Verinnerlijking – Introjectie Als mensen een gebeurtenis niet kunnen plaatsen en innerlijk niet kunnen verwerken, dan fragmenteert hun bewustzijn en slaat het delen apart op: dissociatie. Dissociatie vindt niet in een vacuüm plaats, maar in een omgeving en context. Een mens leeft in zijn lichaam en deelt zijn fysieke en sociale omgeving met andere mensen. Deze omgeving wordt samen met het bewustzijnsfragment verinnerlijkt. Dit proces noem ik introjectie: elk bewustzijnsfragment is onvermijdelijk verbonden met de bijbehorende herinnering van de omgeving en de lichamelijke beleving van toen. Ons bewustzijn construeert innerlijke afbeeldingen van de buitenwereld, die het

tijdens de pijnlijke en onbegrijpelijke gebeurtenissen heeft waargenomen. In zulke afbeeldingen zijn de zintuiglijke indrukken van de omgeving op het moment van de gebeurtenis verankerd. Er ontstaat een in tijd en ruimte bevroren constructie, een afbeelding van de buitenwereld van het moment van de onbegrijpelijke ervaring, gecombineerd met de opgeslagen innerlijke reactie op die buitenwereld. In de Logosynthese noemen we de onzichtbare, statische afbeeldingen van de buitenwereld introjecten of imprints. Het proces van deze verinnerlijking noemen we introjectie. Die begrippen zijn afgeleid van de Latijnse woorden iacere, werpen, en premere, drukken, persen. Iets van buiten overschrijdt onze grenzen – met kracht en snelheid. Introjecten ontstaan uit de behoefte aan stabiliteit van onze waarneming en uit ons begrip van het leven op aarde. Ze zijn vast verbonden met een reflexmatige reactie. Deze wordt geactiveerd wanneer een situatie uit het verleden in de waarneming van de persoon wordt herhaald. De reacties op een introject kunnen verschillend zijn:

Lichamelijke symptomen Emoties Gedachten Waarden Gedrag.

Aan de basis van introjecten staat altijd een vervormde waarneming van de omgeving in het hier-en-nu. Aan introjecten liggen concrete gebeurtenissen ten grondslag. De gebeurtenissen kunnen zowel uit de (vroege) kindertijd dateren als uit het leven als volwassene. De krachtigste introjecten ontstaan wanneer onze levenservaring tot dan toe ontoereikend is om het gebeuren te begrijpen. Op dat moment wordt de basis gelegd voor de latere waarneming en interpretatie van onze ervaringen met de buitenwereld. De actuele omgeving wordt daarna

consequent in het daglicht van die gebeurtenissen waargenomen. Dit kan ertoe leiden dat positieve nieuwe aspecten in het heden niet opvallen. Introjecten gaan altijd samen met dissociaties. Introjecten, of imprints, zijn stabiel en bieden zekerheid. Imprints van een beschermende persoon ondersteunen ons als deze persoon er niet is. Ook imprints van een ‘slechte’ persoon of van een pijnlijke gebeurtenis hebben voordelen: ze maken de omgeving voorspelbaar en nieuwe gebeurtenissen minder schokkend. Zo ontstaat uit dissociatie en introjectie een stabiel referentiekader. Mensen leren gebeurtenissen in hun omgeving te ordenen. Beide mechanismen kunnen elkaar versterken en omvatten. Meerdere van deze verstarde patronen kunnen samen een ‘complex’ vormen. We kunnen onze levensenergie bevrijden wanneer we belastende herinneringen aan personen en gebeurtenissen neutraliseren, de band met vroeger ontstane bewustzijnsfragmenten en introjecten losmaken. Dit is de taak van de Logosynthese.

Voorbeeldcasus Deirdre Deirdre was vaak bang om in de verkeerde trein te stappen. In de zitting met haar psychotherapeut ging zij terug in haar herinnering om de geschiedenis van dit symptoom te onderzoeken. Ze herinnerde zich een situatie waarin ze bij de verhuizing van een piano klem kwam te zitten in een lift. Ze had het gevoel niet meer te kunnen ademen en dacht ‘dit is het einde’. Een andere, nog vroegere gebeurtenis was haar eerste dag op de peuterspeelzaal; haar vader had haar daar heengebracht en was zonder afscheid vertrokken – plotseling was ze alleen. In beide situaties was de gedachte ‘ik ben verloren’ in haar opgekomen. Dit ging gepaard met gevoelens van angst en paniek. Deze gedachte lag ook ten grondslag aan haar angst om in de verkeerde trein te stappen. In het werk met Logosynthese kon zij haar gevoelens van angst en verlatenheid oplossen. Daarna waren de introjecten van de lift, de piano en de vader geneutraliseerd en haar angst was op slag verdwenen. Nu kijkt zij voor vertrek bewust waar de trein heengaat. Ze let goed op en blijft ontspannen, zonder voortdurend alles te moeten controleren. Tijdens de reis blijft ze kalm.

Introjecten bij kinderen De belangrijkste imprints maken we van onze ouders in onze vroege kindertijd. Die zijn bijna altijd aanwezig en hebben de taak ons op een zelfstandig bestaan in de maatschappij voor te bereiden. Om dit te bereiken dragen ze hun wereldbeeld over op ons. Dit gebeurt niet alleen door wat ze zeggen, maar ook door hun gedrag tegenover ons en anderen in onze omgeving. Om in de wereld zekerheid te vinden creëren we in de ruimte om ons heen afbeeldingen van onze ouders en nemen hun woorden, hun houding en hun handelingen over. Zulke afbeeldingen maken we ook van anderen:

Ouders, grootouders, broers en zussen en andere vaste vertrouwenspersonen Leerkrachten, politieagenten, collega’s, leidinggevenden Medeleerlingen of hele schoolklassen Artsen, therapeuten, coaches Goeroes, geestelijke raadslieden en stichters van denkrichtingen.

Zo vullen we stap voor stap onze persoonlijke ruimte met (stand)beelden van onze naasten. Deze worden geactiveerd zodra we ons in een nieuwe situatie moeten oriënteren. Als we onzeker zijn, worden de imprints van die mensen actief, die ons ooit zekerheid hebben gegeven – ten goede of ten kwade. Onze reactie staat ook al vast: die is dezelfde als op het moment dat de imprints werden gevormd. Ook al hebben wij ondertussen veel nieuwe dingen geleerd, de basis van de patronen blijft dezelfde. Als we vroeger respect hadden voor onszelf en de mensen om ons heen, is dat waarschijnlijk ook nu het geval. Als we vroeger door autoriteiten gekleineerd en geminacht werden, zal dat ook nu onze reactie bepalen. Dit gaat zelfs zover dat we de welwillendheid van een ander in het heden niet eens meer opmerken: oude imprints vertroebelen het zicht op het hier-en-nu.

Introjecten bij volwassenen Introjecten ontstaan ook in het volwassen leven, wanneer een gebeurtenis in de buitenwereld ons bestaande referentiekader doet wankelen. Dat kan het geval zijn wanneer je leidinggevende je ontslaat, wanneer de dokter zegt dat het er niet best voorstaat met je gezondheid, of wanneer je partner plotseling zonder jou verder wil. Introjecten kunnen ook bij meerdere mensen tegelijk ontstaan. Als je dit boek kunt lezen, heb je 11 september 2001 bewust meegemaakt. Als je er nu aan denkt, weet je precies waar je toen was en hoe je hoorde over de aanslag op de Twin Towers. Er is niet veel nodig om je reactie op de gebeurtenissen van toen op te roepen. Zelf herinner ik me als de dag van gisteren hoe mijn vrouw me om drie uur ’s middags in mijn praktijk belde en zei dat ik naar huis moest komen omdat er iets verschrikkelijks was gebeurd. Vijf minuten later zat ik naast haar op de bank en zag hoe de tweede Boeing 767 in de zuidelijke toren van het World Trade Center explodeerde. Ik hapte letterlijk naar lucht. We wisten meteen dat de wereld in zijn grondvesten was geraakt, ook al konden we toen de betekenis van dit historische moment nog niet bij benadering overzien. Bij oudere lezers staat 22 november 1963 op soortgelijke wijze in hun geheugen gegrift, de dag van de moord op John F. Kennedy. Hij had zijn belofte van een betere wereld niet waar kunnen maken en het optimisme van zijn presidentschap verdween met die schoten in Dallas, Texas.

Imprints fragmenteren de waarneming Imprints representeren niet per se personen in hun geheel. Een enkele zintuiglijke ervaring kan al tot de vorming van een verstarde constructie leiden: de harde stem van de juf of de meester op de basisschool, het verwrongen gezicht van de woedende moeder of de hand die het kind op een totaal onverwacht moment slaat. Seksueel geweld en andere aantastingen van de lichamelijke integriteit leiden tot extreem sterke imprints. Ook op zichzelf staande zinnen kunnen diepe sporen in onze belevingswereld achterlaten; uitspraken over onze bekwaamheid, zoals ‘dit red je nooit’; zinnen die ons bepaalde eigenschappen toedichten, zoals ‘ik heb nog nooit iemand gezien die zo onnozel is als jij’; of zinnen die onze identiteit aan die van een ander koppelen,

zoals ‘je bent net tante Martha’. Als tante Martha een slimme vrouw is,zal dit een hele geruststelling zijn, maar als ze geestesziek of aan de drank is, kan deze zin de grondslag leggen voor een leven vol ellende.

Imprints beperken zich niet tot mensen Niet alleen mensen laten hun sporen achter in ons energiesysteem. Ook zintuiglijke ervaringen van situaties of voorwerpen kunnen worden opgeslagen – in of aan ons lichaam, of in onze persoonlijke ruimte. Zulke introjecten genereren vervolgens een emotioneel patroon dat onze innerlijke vrijheid kan beperken. Voorbeelden hiervan zijn plaatsen, waar mensen hebben geleefd of gewerkt, zoals:

Huizen of delen ervan – de keuken, de badkamer, de kelder Landschappen, bomen, straten, steden Gebouwen – scholen, kerken, ziekenhuizen.

Zulke imprints kunnen ook ontstaan wanneer kinderen plotseling worden verlaten door hun ouders, en onbekenden voor hen moeten zorgen. Het voornaamste wat ze op dat moment waarnemen is de fysieke omgeving zonder ouders, zoals in het geval van Deirdre. Ook organisaties met hun ideologieën en boodschappen kunnen leiden tot onveranderlijke beelden, zoals:

Kerken, vakbonden, politieke partijen, werkgevers Abstracte concepten: schuld, zonde, huwelijk, echtscheiding, terrorisme Waarden – vrijheid, vooruitgang Landen – het eigen land, buurlanden, machtige landen

Mediaboodschappen – televisie, kranten, reclame, internet.

Enkele jaren geleden wilde ik me een paar dagen terugtrekken om aan een boek te werken. Hiervoor koos ik een tot wellnesshotel omgebouwd sanatorium in het kanton Tessin, het zonnigste gedeelte van Zwitserland. Het bleek geen goede keuze: de architectuur van het gebouw leek zozeer op de kliniek in de bergen bij Davos, waar ik jarenlang had gewerkt, dat ik in elke hoek van dat gebouw werd geconfronteerd met mijn werkplek uit het verleden. Ik had er de grootste moeite mee om me van die indringende beelden vrij te maken en me op mijn werk in het heden te concentreren.

Imprints in en aan het lichaam In mijn boek Logosynthesis – Change through the Magic of Words (2008) heb ik de casus van Fred beschreven. Als kind was hij uit een boom gevallen. Daarbij was hij op een wortel van die boom beland en had zijn arm gebroken. Sindsdien leed hij aan angsten, die zijn plezier in bergbeklimmen, zijn hobby, behoorlijk verminderden. In het werken met de herinnering van de val kon Fred voelen hoe de boomwortel in zijn arm drong. Deze in zijn lichaam opgeslagen herinnering leidde tot een fysieke spanning, die de angstreacties bij het klimmen veroorzaakte. Toen we met Logosynthese de energie van de boomwortel uit zijn lichaam verwijderd hadden, verdween de angst. Een soortgelijke ervaring had een deelnemer van een van mijn seminars, die door een auto was aangereden en sindsdien pijn had in zijn rechterbeen. Tijdens het seminar had hij de emotionele gevolgen van het ongeluk doorgewerkt. Er bleef echter een introject van de bumper in zijn been over. Door mijn hierop volgende interventie kon hij zijn eigen energie die in de afbeelding van de bumper was gebonden, naar zichzelf terughalen en de energie van de bumper uit zijn lichaam verwijderen. De pijn verdween ter plaats en kwam niet meer terug.

Imprints van plaatsen

Lydia leverde het bewijs dat ook geografische omstandigheden tot imprints kunnen leiden. Zij nam deel aan een Logosynthesegroep en had moeite om te maken met de andere deelnemers. Toen ze dit met mij onderzocht, bleek dat ze als kind aan een drukke, brede straat had gewoond. Het was heel gevaarlijk om die straat over te steken en haar ouders waren erg bang dat hun enige kind iets zou overkomen. Haar vriendinnetjes woonden allemaal in de wijk aan de overkant van de straat. Dat maakte haar verdrietig en eenzaam. Het verdriet van toen werd in de nieuwe, onbekende seminargroep opnieuw geactiveerd. Zij voelde zich weer zitten aan de verkeerde kant van de straat. Met behulp van Logosynthese was zij in staat om de imprint van de drukke, brede straat op te lossen en het met de groep aan te gaan.

Media, reclame, internet Er zijn veel voorbeelden van imprints door de media. Met onze directe zintuiglijke ervaringen kunnen we alleen een heel klein gedeelte van de wereld begrijpen. De media brengen de rest over, daarom heten ze ‘media’. Vooral de reclame is in dit verband interessant. Reclamemakers proberen voortdurend om imprints te construeren die bij het winkelen worden geactiveerd. Onze behoefte aan stabiliteit maakt dat we liever een bekend merk kopen dan een nieuw. We laten ons door de mooie beelden van de televisiereclame voor de gek houden en denken dat we zo net zo beroemd, gezond, succesvol of gelukkig worden als de filmsterren in de reclame van het aangeprezen product. Wanneer een gezondheidsprogramma op tv of de farmaceutische industrie in de reclame een nieuw begrip in ons geheugen prent, zoals restless legs of ‘gevoelige huid’, zijn wij geneigd ons lichaam door de bril van de gepresenteerde symptomen te bekijken en op het internet ook nog naar aanvullende informatie te zoeken. Wanneer we onszelf onzeker voelen, is de kans groot dat wij die nieuwe informatie binnenlaten zonder echte reflectie over het waarheidsgehalte. De huisarts moet dan met de merkwaardige ideeën over ziekte en genezing werken, die daarvan het gevolg zijn.

Verstarde patronen Onverwerkte, traumatische ervaringen worden uit het bewustzijn van het

oorspronkelijke Zelf afgesplitst en samen met een representatie van de buitenwereld opgeslagen. Zo vormt een fragment van ons bewustzijn samen met een introject een in tijd en ruimte verstarde wereld, een ‘tijdcapsule’. In deze tijdcapsule is de energiestroom naar het oorspronkelijke Zelf verstoord of onderbroken. De tijdcapsule stoort of verhindert de uitwisseling van energie en informatie tussen het oorspronkelijke Zelf en de omgeving. Grenzen vervagen. We weten letterlijk niet wie we zijn en waar we zijn: één deel van ons bevindt zich in het verleden op een andere plaats en een ander deel probeert een zin te ontdekken in het hier-en-nu. Zulke tijdcapsules filteren de waarneming van de actuele situatie en activeren herinneringen aan traumatische ervaringen. In de verstarde wereld blijven ons denken, voelen en handelen stereotiep. We neigen ertoe net zo te reageren als in het verleden, toen we de wereld niet konden begrijpen en de eerste de beste verklaring overnamen die we konden vinden.

Oefening introjecten

Een verstarde constructie is een combinatie van herinnering aan de omgeving en aan je lichamelijke, emotionele en cognitieve reacties. Als je ooit een grote brand in eigen huis hebt meegemaakt, zul je bij brandlucht die verstarde wereld activeren, en net zo reageren als toen. Met Logosynthese leer je deze verstarde patronen te herkennen en op te lossen. Daardoor komt energie vrij voor de vervulling van je persoonlijke levenstaak, in een open uitwisseling met je Essentie.

Het Zelf Het volwassen Zelf omvat al datgene wat over is van het oorspronkelijke Zelf, na een leven vol fragmentering. Het heeft directe toegang tot alle levenservaring, die voortkomt uit constructief verwerkte informatie, gebeurtenissen en belevenissen. Het volwassen Zelf staat open voor mogelijkheden tot verdere ontwikkeling. Als er gevaar dreigt, kan het flexibel en snel reageren. Het Zelf is zich volledig bewust van zijn grenzen ten opzichte van anderen.

Ben je baas over je leven? Fragmentering en introjectie storen de Essentie in de sturing van ons leven, in grote en kleine dingen. Daardoor komt het bewustzijn van de Essentie in ons dagelijks leven tekort. We zien de zin van ons leven niet, we laten ons afleiden en bepalen door ons lichaam, door de ambities van ons ego en door onze omgeving, totdat we nauwelijks meer controle over ons leven hebben. We worden overstelpt met adviezen voor het leven door ouders, leraren, dokters, auteurs, experts en goeroes: hoe je positief denkt, hoe jij je dromen leeft, hoe je conflicten hanteert, hoe je met je tijd omgaat, hoe je je creativiteit volledig benut en hoe je moedig ageert. Maar waarom werkt het dan allemaal niet? In de boeken is het toch zo simpel. Als de expert zijn ideeën uitlegt, is het allemaal helder en goed te volgen. De invloed van de bewustzijnsfragmenten verhindert echter dat je Zelf het heft in handen neemt, en je kunt de invloed van storende bewustzijnsfragmenten pas reduceren wanneer het Zelf genoeg macht heeft. Dissociatie en introjectie verhinderen dat je de wijze adviezen kunt omzetten in de praktijk. Als een deel van jou denkt ‘dat red ik nooit’, dan zul je de raad van de meester ook nooit opvolgen. Je blijft vastzitten in dat negatieve bewustzijnsfragment. Alle prachtige methoden veranderen daar niets aan, of het nu meditatie is, een leven-lang-fit, in-tien-dagen-slank of een revolutionair time management-systeem. We zitten in de dagelijkse sleur van onze stabiele bewustzijnsfragmenten en drijven van de ene verplichting naar de andere, in plaats van het roer aan ons Zelf over te geven. De paradox is ondraaglijk: als ons Zelf aan het roer staat, hebben we geen experts nodig. Als we naar de wijze levenslessen van de raadgevers luisteren, construeren we nieuwe introjecten en raken zo van de regen in de drup. In wetenschappelijk onderzoek over het bewustzijn wordt de term executive gehanteerd voor de sturende innerlijke instantie. Die ken je al uit een andere context: de CEO, de Chief Executive Officer, de manager van het uitvoerende orgaan, in tegenstelling tot de raad van bestuur die de strategie van een onderneming uitzet. Stel je de juiste prioriteiten, in overeenstemming met jouw eigen raad van bestuur, je Essentie? Of stap je van de buitenwereld naar een introject, van daar naar een bewustzijnsfragment en dan naar de volgende schakel in de historische keten?

De meeste mensen leven met een alledaagse onmacht. Die begon ermee dat hun ouders de dingen voor hen bepaalden. Toen de ouders naar de achtergrond verschoven of overleden, stonden de afbeeldingen van hen in hun persoonlijke ruimte al klaar – links de vader en rechts de moeder, of andersom. Al gauw konden ze de anderen uit hun omgeving niet meer onderscheiden van deze afbeeldingen. Zo werd de leidinggevende hun vader en hun collega hun moeder. Geldt dit ook voor jou?

Een kleine oefening

De meeste mensen die deze oefening doen, vertellen dat hun reactie op de actuele persoon door deze oefening rustiger wordt, minder afwijzend. Na de oefening zien ze de reële persoon uit het huidige leven los van de verstarde introjecten uit hun verleden. Ze merken ook dat ze nu bewust kunnen beslissen hoe ze op de reële persoon willen reageren. Ze zijn nu bij machte om te handelen. Als de introjecten niet langer de beelden van de buitenwereld kleuren, worden de reacties uit het verleden, de gedissocieerde situatie, niet langer geactiveerd. Logosynthese helpt je met dit proces.

Energie in de ruimte

Een broeder vroeg aan aartsvader Rufos: ‘Wat is zielenrust en waar dient deze voor?’ De grijsaard zei: ‘Zielenrust is: in de vreze des Heren en het besef dat er een God is in je kluizenaarshut zitten, terwijl je je verre houdt van de herinnering aan wat je hebt doorstaan en je je tevens van hoogmoed onthoudt. Een dergelijke rust is de moeder van alle deugden. de kluizenaar Evagrius (Uit: Leben als Geschenk und Antwort: Weisheiten der Wüstenväter, Daniel Hell)

Het derde principe Bewustzijnsfragmenten en introjecten zijn starre energiestructuren in een multidimensionale ruimte.

Oefening je persoonlijke ruimte

Energieblokkades De werking van de Logosynthese is gebaseerd op mijn ervaring dat bewustzijnsfragmenten en introjecten energiestructuren zijn, niet alleen maar denkpatronen, metaforen of abstracte concepten. In mijn werk met Leonore, die ‘naast haar schoenen’ stond, was mijn onwillekeurige waarneming van de schaduw naast haar cruciaal voor het begin en het verdere verloop van de behandeling. Dat is een groot verschil met andere modellen voor begeleide verandering, zoals de psychoanalyse, waar deze fenomenen als verklarende concepten worden gehanteerd. In de Logosynthese zijn bewustzijnsfragmenten en introjecten constructies die je met je eigen levensenergie opbouwt, in of buiten je lichaam, in je persoonlijke ruimte of nog verder weg. Het is zelfs zo dat anderen aan deze constructies kunnen meebouwen. Vaak is het een samenspel in de omgang van twee of meer mensen met elkaar. Als we ons lichaam en onze persoonlijke ruimte van deze constructies kunnen bevrijden, ontstaat de rust uit het citaat waarmee het hoofdstuk Energie in de ruimte begint, in ons hart, in ons leven. De persoonlijke ruimte, zoals die van de kluizenaar in de eenzaamheid van zijn cel, is vol van herinneringen en fantasieën, die staan tussen de mens en de ervaring van de Essentie van het hier-en-nu. Mensen zoeken niet voor niets de eenzaamheid van het kluizenaarsbestaan. Het is de ideale omgeving om deze verstarde werelden te onderzoeken. Einstein stelde al vast dat er een relatie tussen materie en energie bestond. Over

deze consequenties van de toeing van dat idee heeft hij waarschijnlijk niet nagedacht. Delen van de energie van ons bewustzijn kunnen zich op andere plaatsen bevinden. Als we een traumatische ervaring opdoen, worden delen van deze energie afgesplitst en als het ware geparkeerd op een andere plek in ons lichaam of in de ruimte om ons heen. Afgesplitste fragmenten en introjecten zijn energetische constructies – gedachten in de ruimte. Bewustzijnsfragmenten en introjecten kunnen de ruimte die het lichaam inneemt overlappen. Ze kunnen ook ver weg zijn, zoals we aan het voorbeeld van Erik kunnen zien.

Voorbeeld Erik Erik speelde dolgraag volleybal. Zoals elke goede volleyballer brak hij daarbij wel eens een vinger. Zijn linkerpink had hij herhaaldelijk gebroken. De pink was door die ongelukken stijf en onbeweeglijk geworden. Dat was voor hem de reden om een gewrichtsprothese te laten plaatsen. Toen dat gebeurd was, kon hij deze, ook na enkele weken, alleen met hevige pijn bewegen. In het werken met Logosynthese werd duidelijk dat zich een energetisch deel van de pink links achter hem ter hoogte van zijn schouder bevond. Dit deel was afgesplitst en verstard op de plaats in zijn persoonlijke ruimte waar de vinger was gebroken door de impact van de bal. Toen Erik met behulp van Logosynthese de energie naar de plaats terugbracht waar ze werkelijk thuishoorde, verdween de pijn bijna onmiddellijk. Al een paar dagen later kon Erik de prothese vrijer bewegen. Zes maanden later had hij er helemaal geen problemen meer mee.

Voorbeeld Leonore In een andere zitting met Leonore werd duidelijk dat niet alleen afgesplitste delen van het bewustzijn, maar ook introjecten ruimtelijk zijn. Leonore vertelde mij tijdens een sessie over haar angst voor een aanstaand onderzoek aan haar halswervels, die bij een ongeluk waren geblesseerd. De angst werd veroorzaakt door de herinnering aan een specialist die haar bij een eerder onderzoek onbeschoft en zelfs hardhandig had bejegend. Toen Leonore haar angst voor een nieuwe ontmoeting met deze specialist beschreef, bewoog ze haar hoofd steeds naar rechts – alsof iemand links van haar hard tegen haar praatte en ze probeerde die persoon te ontwijken. Toen ik haar vroeg waar in de ruimte het beeld van de

specialist was, maakte ze met haar hand een aanduiding in de richting van haar linkeroor en beschreef hoe de specialist van een afstand van ongeveer 30 centimeter tekeerging. Leonore nam de specialist in haar persoonlijke ruimte waar en ook haar lichaam reageerde direct op deze voorstelling. Toen ik haar vroeg om de energie van de specialist uit haar persoonlijke ruimte te verwijderen, verdween onmiddellijk haar angst voor het nieuwe onderzoek. Dat verliep dan ook zonder problemen.

Het lichaam reageert op introjecten Zo ontdekte ik dat delen van het bewustzijn van een mens zich niet alleen op een andere plek in de ruimte kunnen bevinden, maar ook dat introjecten van belangrijke mensen en objecten in ons lichaam en in onze persoonlijke ruimte kunnen staan. Deze afbeeldingen zijn voor de betrokkene bijna net zo reëel als echte mensen in diezelfde ruimte. Ook het lichaam reageert alsof de afgebeelde personen werkelijk aanwezig zijn. Als Leonores specialist als energieconstructie in haar persoonlijke ruimte kon staan, en als de aanwezigheid van deze constructie haar innerlijke toestand kon beïnvloeden, dan had dat consequenties voor de behandeling: dan moest het ook mogelijk zijn om hem weer uit die ruimte weg te krijgen. Dat lukte inderdaad en het jaar daarna bracht ik door met het zoeken naar een systematische methode om dat vaker voor elkaar te krijgen. De tweede ervaring met Leonore legde zo de basis voor het derde principe van de Logosynthese. We nemen onszelf niet altijd op dezelfde plek waar als ons fysieke lichaam. De fragmentering van ons bewustzijn is ruimtelijk. In en om ons heen bevinden zich zowel delen van ons bewustzijn als afbeeldingen, representaties, van mensen en objecten, die met deze delen in verbinding staan. Zodra deze afbeeldingen over een bepaalde ruimtelijke grens gaan, werken ze direct in op ons denken, voelen en handelen. De werking van introjecten is bijzonder sterk binnen de grenzen van de hierboven beschreven persoonlijke ruimte.

Voorbeeld Irma

Irma, een veertigjarige vrouw met een lange geschiedenis van seksueel geweld, vertelde mij in een sessie hoe zij voor zichzelf een oefening had bedacht: steeds opnieuw had ze een lang touw in een cirkel om zich heen gelegd. Die kring definieerde zij als haar persoonlijke ruimte, daar mocht niemand in. Ze vertelde dat ze in het begin van de oefening het touw heel dicht bij zichzelf had gelegd. Ze experimenteerde ermee, hoe groot ze de cirkel kon maken, zonder dat zij zich ongemakkelijk voelde. Ze genoot ervan hoe haar persoonlijke ruimte door de psychotherapie groter werd.

Onze grenzen zijn ruimtelijk Ook het voorbeeld van Irma laat zien dat we de ruimte direct om ons heen waarnemen als horende bij onszelf. Als een persoon of object zich in die ruimte bevindt, reëel of als energetische constructie, reageren we daar sterk op. Introjecten kunnen zich in de directe omgeving van ons lichaam bevinden of de ruimte overlappen die door ons lichaam wordt ingenomen. Introjecten buiten onze persoonlijke ruimte roepen nauwelijks emotionele of archaïsche reacties op. Als de monnik uit het citaat van het hoofdstuk Energie in de ruimte de persoonlijke ruimte in zijn kluizenaarsbestaan bevrijdt van zijn wensen, zijn fantasieën en van de schaduwen uit zijn verleden, dan is de weg naar de intensiteit van Het Hogere toegankelijk. Het kleine aardse ik wordt teruggesnoeid tot zijn betekenis voor het in stand houden van het leven, zolang dat voor de Essentie nodig en zinvol is.

Zelfcoaching met Logosynthese De toeing van Logosynthese kan de verstarde, energetische sporen van het verleden oplossen en de eigen ruimte duidelijker afgrenzen. Met behulp van de zinnen van de basisprocedure haal je je energie uit de verstarde wereld terug en verenigt deze met je eigen Zelf. Je verwijdert de energie van de verstarde patronen uit je lichaam en uit je persoonlijke ruimte en activeert daardoor de macht van de wil, je scheppende intentie. Dan herken je je eigenlijke taak in het leven, met gemak. Je Zelf neemt de verantwoordelijkheid over.

De macht van woorden

Er slaapt een lied in alle dingen Eeuwenlang dromen ze voort Maar de wereld kan ook zingen, Simpel, door een toverwoord. Josef von Eichendorff

Het vierde principe De vormgevende kracht van woorden helpt deze verstarde clusters op te lossen, zodoende komt levensenergie vrij voor onze werkelijke taken in ruimte en tijd.

Het scheppende woord Het vierde axioma van de Logosynthese is het minst gangbaar. Veel mensen hebben er de grootste moeite mee dit als zelfstandig basisprincipe te herkennen en te accepteren: onze gangbare manier van denken is te sterk aan woorden in hun inhoudelijke betekenis gekoppeld. Woorden en zinnen hebben een vormgevende werking, die dieper gaat dan hun inhoudelijke en emotionele betekenis. Deze aanname, dat woorden een werking kunnen hebben die het denken overstijgt en waarbij het denken zelfs storend kan zijn, is nieuw en onwennig. Dit is wel het grootste verschil tussen Logosynthese en andere methoden voor coaching, psychotherapie en persoonlijke groei: de werking van Logosynthese is direct gebaseerd op de scheppende macht van het woord – zonder bewuste denkprestaties. Voor de spirituele ontwikkeling van de mens is het principe minder nieuw: per slot van rekening bidden mensen sinds vele generaties. Sinds de Verlichting is het principe van de op zichzelf staande, scheppende macht van het woord in de westerse cultuur naar de achtergrond verschoven, hoewel het voorheen een wijdverspreid cultuurgoed was. De Franse filosoof René Descartes maakte een onderscheid tussen res extensa en res cogitans; begrippen die over het algemeen worden geassocieerd met lichaam en geest. De derde dimensie van ons bestaan, in dit boek ‘Essentie’ genoemd, moest het onderspit delven in de wereld van de Verlichting. Daarin was geen plaats voor wonderen. Descartes’ uitspraak cogito ergo sum – ik denk, dus ik besta – stelt de vaardigheid om informatie te verwerken gelijk aan het wezen van de menselijke existentie. Door deze definitie werd de mens tot object van studie, en vele wetmatigheden in de natuur van de mens werden ontdekt. Het wetenschappelijk model dat hieruit is voortgekomen, heeft helaas de neiging om het wezen van de

mens tot de gevonden wetmatigheden te reduceren: de gebruiker van de computer wordt tot een programma in zijn eigen software. Sinds het begin van de aan ons overgeleverde historie, en sinds het begin van ons eigen leven, kennen wij woorden en zinnen als middel om onze wereld te beschrijven, concepten te formuleren, theorieën te vormen en onze levenservaring door te geven. Maar er is ook een geheel andere invalshoek: het woord op zich als scheppend principe. Deze zienswijze is in de wetenschap niet te vinden, niet in de linguïstiek, niet in de psychologie, en niet in de filosofie. Daar moeten we andere wegen voor bewandelen.

In de etymologie en in de spirituele tradities bestaan verbindingen tussen woorden en schepping, ontwikkeling en verandering. Het woord krijgt hier een betekenis die het menselijke bevattingsvermogen volledig te boven gaat: de wereld ontstaat door het woord. Het heeft een niet te bevatten creatief potentieel. De scheppende intentie, gemanifesteerd als woord, is het principe van de scheppingsdaad. In het eerste vers van het Evangelie naar Johannes wordt het woord zelfs gelijkgesteld aan God:

In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.

Het woord bezit een eigen kwaliteit, de scheppende intentie, om de wens van degene die spreekt om zichzelf te ontwikkelen en vorm te geven, te focussen naar een punt en actief om te zetten in iets anders, zonder enige inspanning of rationele prestatie. Gods woorden hebben een directe werking op de materiële wereld, ze scheppen deze zelfs. Ook in andere overleveringen is het woord op zichzelf het scheppende principe. In het Oude Testament, Genesis (1:3):

En God sprak: ‘Er zij licht,’ en er was licht.

Ook de Koran is in deze eenduidig (6, 73):

Als Allah iets besluit, dan zegt hij alleen maar: ‘Laat het zijn’ – en het is er.

In religieuze en spirituele tradities maakt het woord op zich het mogelijk om scheppende energie te activeren, zonder bijbehorende, rationele informatieverwerking.

De scheppende macht van het woord is gebaseerd op een teleologisch principe dat in de middeleeuwen gangbaar was, maar sinds de Verlichting helemaal is verdwenen uit ons referentiekader. Onze cultuur hecht veel waarde aan het principe van oorzaak en gevolg: dat is in drie dimensies materieel te meten. In de natuurkunde wordt langzaam duidelijk dat de werkelijkheid niet zo simpel in elkaar zit als Newtons opvattingen deden vermoeden. Veel actuele modellen over het functioneren van de menselijke psyche zijn nog gebaseerd op het natuurkundige referentiekader uit het tijdperk van de stoommachine.

Woord en ontwikkeling in de etymologie De etymologie is de wetenschap die de herkomst van woorden bestudeert en onderzoekt. Deze laat interessante fonetische samenhangen zien tussen de vorm en de ontwikkeling van woorden. Zo is het bijvoorbeeld in het Duits maar een kleine stap van Wort (woord) naar werden (worden). In het Nederlands is die stap nog kleiner: van ‘woord’ naar ‘worden’. Iets soortgelijks geldt ook voor sagen en Segen in het Duits en ‘zeggen’ en ‘zegen’ in het Nederlands. Een zegen is een zin, een soort formule, die voor de gezegende iets goeds in beweging zet.

Het Nederlandse woord ‘zin’ kent meerdere betekenissen: zin als taalkundige eenheid van een aantal woorden en zin met de betekenis van ‘betekenis’ of ‘nut’. In het Grieks zijn de woorden archè (begin) en logos (woord, ratio, zin) eveneens etymologisch verwant. Etymologen kunnen hier nog veel meer voorbeelden van geven.

Woorden bij mensen De magische, irrationele, vormgevende macht van het woord heeft een hardnekkige traditie, ook al valt die buiten de paradigma’s van de huidige psychologische en sociale wetenschappen.

Sinds mensenheugenis bidden mensen, om hun wensen vervuld te zien en hun doelen te bereiken Vervloeken en zegenen zijn middelen om mensen goed of kwaad te doen In veel gemeenschappen woonde vroeger iemand die wratten kon ‘bespreken’ om ze te laten verdwijnen Culturen uit het Midden-Oosten kennen woorden die schorpioenen verlammen zodra ze uitgesproken worden Hypnose, suggestie en autogene training hebben een aantoonbare werking op menselijke lichaamsfuncties. Het toverwoord abracadabra kennen alle kinderen ter wereld, maar wist je dat die spreuk in het Aramees avrah ka dabra heet, en letterlijk betekent ‘ik creëer door te spreken’?

Woorden en Logosynthese In de Logosynthese wordt het scheppend vermogen van het woord direct ingezet als veranderingsinstrument:

Om afgesplitste delen van het bewustzijn terug te halen en opnieuw te integreren Om storende introjecten te verwijderen.

De specifieke, precies geformuleerde zinnen van de Logosynthese hebben een eigen manifesterend effect. Dit effect gaat veel verder dan het gebruikelijke inhoudelijke begrip en maakt Logosynthese tot een uniek instrument voor je persoonlijke en spirituele ontwikkeling. De raadgeversparadox die ik eerder noemde, geldt voor de Logosynthese niet, omdat deze vanaf het begin de eigen scheppende kracht van de beoefenaar zelf mobiliseert.

3

DE METHODE

Logosynthese is een methode om jezelf te coachen, of beter nog: een methode om je door je Zelf te laten coachen. Jouw eigen Zelf, je Essentie, is namelijk de beste coach. Hoezo?

Het Zelf heeft steeds een helder doel voor ogen Het streeft dit moedig en onverbiddelijk na Het is volledig in met mensen, en respecteert hun mogelijkheden en beperkingen Het heeft respect voor je eigen mogelijkheden en beperkingen en kan daardoor de juiste prioriteiten stellen Het weet zeker welke vaardigheden op welk moment ingezet moeten worden Het heeft emoties, die fungeren als alarmsysteem voor risico’s en kansen Zijn complete kennis staat altijd tot zijn beschikking Het weet wanneer het hulp nodig heeft. Het is niet alleen, maar maakt zichzelf ook niet afhankelijk Het kan leren Het wil leren.

In onze huidige op effectiviteit en efficiëntie gerichte maatschappij is een dergelijke coach goud waard. Jij hebt hem al en hij is er altijd voor jou. Logosynthese helpt je om die coach in jezelf te ontdekken en je te laten

begeleiden. Dit proces is niet zo snel afgerond: per slot van rekening heb je jarenlang niet naar hem geluisterd. Misschien moet je zelfs opnieuw leren om naar hem te luisteren. Als je begint om Logosynthese in te zetten om je eigen levensdoelen te bereiken, raad ik je aan om dit met kleine stappen te doen. Als je te veel ineens wilt, loop je kans dat de effecten onzichtbaar worden. Dan gaat je aardse ik weer met je op de loop, en dan raak je mogelijk je motivatie kwijt om door te zetten. Je merkt snel of je te hard van stapel bent gelopen: wanneer je werk met Logosynthese tot ongeduld, ergernis, irritatie of verdriet leidt, moet je het rustiger aan doen en de emoties tijdens de toeing onder de loep nemen. Bedenk daarbij hoe lang je de patronen hebt gecultiveerd die nu je leven bepalen. Neem de tijd om de methode langzaam en degelijk te leren. Dan kun je die later voor grote veranderingen inzetten. In het begin is nog maar een klein gedeelte van je Zelf actief. Voor grotere thema’s is er meer nodig. Hoe meer je Essentie tot je beschikking staat, des te makkelijker wordt het werken met Logosynthese. Voor velen wordt het werken met Logosynthese een vast onderdeel van hun dagelijks leven. Ze merken sneller wanneer ze in destructieve patronen vastzitten en kunnen daar sneller op reageren. De beste manier om je ongeduld in het begin te beteugelen, is om de methode systematisch toe te en op een lange reeks kleine thema’s. Op die manier leer je de werking precies kennen en je vermogen om kleine veranderingen waar te nemen neemt significant toe. Bij het werken met thema’s die je al een heel leven met je mee draagt, heb je dit vermogen echt nodig. In de loop der tijd zul je ontdekken dat iedere toeingsronde zijn eigen werking heeft, en dat deze fluctueert – tussen een lichte ontspanning van de spieren in je voorhoofd en een enorme opluchting, die heel je lichaam, al je gedachten en al je emoties omvat. Het zelfstandig werken met Logosynthese omvat de volgende vijf belangrijke aspecten.

De basishouding Het focussen De zinnen

Het effect De omzetting.

Je kunt geen van deze stappen overslaan of inkorten.

De basishouding heb je nodig om je te kunnen laten gaan Het focussen helpt je de salami van je levensproblemen in verteerbare plakken te snijden De zinnen brengen het creatieve proces van verandering op gang De effecten moet je observeren en tot je door laten dringen om er consequenties uit te kunnen trekken De omzetting brengt nieuwe inzichten, die je helpen het volgende thema te vinden of om het dagelijks leven anders vorm te geven.

De basishouding

De basishouding voor het werken met Logosynthese berust consequent op twee begrippen: nieuwsgierigheid en geduld. Je handelt niet, je stuurt niet, je zet niet eens een koers uit. In de Logosynthese probeert je bewuste ik niets te bereiken. Dit lijkt op het eerste gezicht paradoxaal in een cultuur als de onze, waarin iedereen gewend is het heft zelf in handen te nemen. Wanneer je de principes van de Logosynthese diep tot je laat doordringen, valt deze paradox weg: volgens het eerste axioma weet het Zelf precies waarvoor je op deze wereld bent. Aansluitend bij het tweede axioma zijn er talloze gedissocieerde fragmenten, die allemaal een andere kant op willen. Dit zijn allemaal begrijpelijke reacties op andere werelden uit het verleden, maar ze hebben vaak niets met ons actuele bestaan te maken. In het volgende denkmodel laat je de leiding over je leven over aan je hogere Zelf. Hierdoor wordt het een heel stuk eenvoudiger om je leven in eigen handen te nemen.

Je weet wat je wilt Je ziet de kansen om vooruit te komen op je pad Je benut je kansen Je staat in goed en open met je medemensen Je reduceert conflicten tot een minimum Je ondersteunt anderen wanneer dat nodig is Je vraagt zelf hulp wanneer dat nodig is.

Het werken met Logosynthese komt voort uit het basale besef dat jouw eigen Zelf weet wat belangrijk is. Daarom is het belangrijk je hiervan bewust te zijn in plaats van je te laten leiden door de introjecten en dissociaties van het moment. Die staan in de weg, want vanuit dat perspectief:

Hebben we ons leven het liefst altijd onder controle Hebben we de voorkeur voor de ons bekende manieren van problemen oplossen, ongeacht of er betere manieren zijn Zijn we geneigd om ons te weren tegen pijn en onaangename gevoelens Zijn we ongeduldig.

Logosynthese activeert de bewuste toegang tot het oorspronkelijke Zelf om zo je problemen duurzaam op te lossen en je persoonlijke ontwikkeling op gang te brengen. Dit proces verloopt effectiever en efficiënter wanneer je een paar eenvoudige regels in acht neemt, vooral in het begin. In de loop der tijd zul je die regels vanzelf toeen. Ze stemmen overeen met de werking van het Zelf.

Je neemt de tijd Je begint met kleine stappen Je past de methode toe op alles wat je stoort Je gaat door!

Voor kleine thema’s heb je met Logosynthese een paar minuten nodig, voor de ietwat grotere een paar uur, en voor de nog grotere een paar dagen of weken. Het is niet verwonderlijk dat het bewerken van grote thema’s, die je al een leven lang meedraagt, jaren kan duren.

Voor de bewerking van grote thema’s moet het bewustzijn van je Essentie ontwikkeld worden. Dit doe je door kleine onderwerpen steeds opnieuw aan te pakken. Van meet af aan kun je zo succeservaringen opdoen. Dat is een groot voordeel van de Logosynthese. Je weet altijd zeker wanneer je op de goede weg bent. Veel mensen beseffen niet dat er onder het oppervlak van het alledaagse een heleboel is blijven liggen. Er komen zelfs iedere dag nieuwe thema’s bij. Als het Zelf eenmaal een methode gevonden heeft om af te handelen wat is blijven liggen, brengt het de bewustzijnsfragmenten zo snel mogelijk naar de oppervlakte met het doel om de eigen ontwikkeling te bevorderen. Op het eerste gezicht ziet het er soms uit alsof alles erger wordt, maar het betekent dat jouw Zelf een mogelijkheid ziet om de weg vrij te maken voor zijn doel in dit leven. Wanneer je hebt begrepen dat alle stereotiepe emoties eigenlijk overbodige energetische structuren zijn, die je kunt neutraliseren of oplossen, dan brengt de Logosynthese die ontwikkeling razendsnel op gang. Daarvoor moet je echter de ervaring hebben opgedaan dat er na het oplossen van de oude verstarde wereld vanzelf – van Zelf – een nieuwe ontstaat – met veel meer mogelijkheden. De neiging om steeds de oude vertrouwde emoties te willen voelen, neemt in de loop van je toeing van Logosynthese af. Er ontstaat een innerlijke stilte, een openheid en een tot dusver ongekende nieuwsgierigheid naar het hier-en-nu. De eerste jaren na de ontdekking van de Logosynthese heb ik zelf dagelijks uren doorgebracht met het oplossen van bewustzijnsfragmenten en introjecten. Langzamerhand gaat dit sneller, doordat steeds meer van het ware Zelf voor het alledaagse ter beschikking staat. In het begin kan het een uitdaging zijn wanneer een thema klein lijkt, maar vervolgens groot blijkt te zijn met heel veel kleine aspecten. Het is voor zulke situaties nodig dat je de Logosynthese geroutineerd en precies leert toe te en. Stap voor stap neemt je nieuwe Zelf de regie over. Het herkennen en oplossen van oude introjecten en fragmenten van het bewustzijn gaat je steeds makkelijker af.

Focussen

De staat van zijn Voordat je daadwerkelijk met de toeing van de Logosynthese begint, of kunt beginnen, kies je een thema. Hierbij heb je oneindig veel mogelijkheden. In het begin is het raadzaam om thema’s te kiezen waarbij je veranderingen gemakkelijk kunt observeren en begrijpen. Het werken met Logosynthese kan uit je antwoord op de volgende vragen voortkomen.

Welke doelen heb je in je leven – qua ontwikkeling, relaties, werk en in materieel opzicht? Als je deze niet kunt verwezenlijken: wat staat je bij de vervulling in de weg? Aan welke lichamelijke reacties, gedachten, gevoelens en gedragspatronen merk je dit? Welke belangrijke relaties heb je in je leven? In welke relaties loopt het niet goed? Aan welke lichamelijke reacties, gedachten, gevoelens en gedragspatronen merk je dit?

Focussen op je emotionele toestand Neem de tijd om gevoelens en gedachten met betrekking tot dat wat je momenteel bezighoudt te onderzoeken en noteer dit in een dagboek. Je kunt je gemoedstoestand preciezer omschrijven met behulp van de volgende lijst:

Frustratie Teleurstelling Ergernis/woede/koppigheid/agressie Wantrouwen Angst/onzekerheid Afkeer/weerzin/walging Narigheid/zorg Lusteloosheid/ontstemming Onrust/ongeduld/voortdurende activiteit Verdriet/verlangen Machteloosheid Minachting Nijd/jaloezie/leedvermaak.

Je kunt de lijst natuurlijk nog langer maken. In veel probleemsituaties worden meerdere van de hier genoemde emoties opgeroepen. Als de Logosynthese niet meteen werkt, is het de moeite waard om te onderzoeken welke emoties meer op de voorgrond staan.

Focussen op lichaamssignalen Ook symptomen en signalen van het lichaam bieden een goede ingang om de werking van Logosynthese te leren kennen. Ons lichaam reageert direct als het

slecht met ons gaat. Veel mensen merken dit bijvoorbeeld aan symptomen die we normaliter met stress associëren. Enkele voorbeelden:

Vermoeidheid, uitputting Gespannen spieren Innerlijke onrust Trillen, bibberen Hartkloppingen Overmatig zweten Druk op de maag Gevoel van volheid in de maag Hevige trek Zin in een sigaret Enzovoort.

Al deze symptomen zijn ook verbonden met een verhoogde emotionele belasting. Ze zijn belastend, ook al ga je er niet direct mee naar de dokter. Ze zijn echter heel geschikt om te beginnen met het werken met Logosynthese, omdat je de emotionele belasting door het symptoom in kwestie meestal goed in kunt schatten. Zo kun je ook kleine veranderingen waarnemen.

De emotionele belasting inschalen Een schaal kan goede hulp bieden bij het vaststellen van je actuele situatie en bij

de waarneming van veranderingen voor en na het werken met Logosynthese. Richt je op één aspect van de problemen uit de bovenstaande lijst en stel jezelf de volgende vraag:

Hoe zwaar word ik door dit aspect belast op een schaal van 0 tot 10?

Een 0 betekent dat het thema je helemaal niet belast. Bij een 0 blijf je gewoon rustig. Je hebt een scala van mogelijkheden tot je beschikking om met de uitdagingen van het leven om te gaan. Bij een 10 is dit anders: hier is de belasting zó groot dat je geen uitweg meer ziet. Zo kun je de emotionele belasting van ieder thema ergens tussen 0 en 10 inschalen. Als je dit moeilijk vindt, kun je ook werken met een schaal van smiley’s, met aan de linkerkant een treurige smiley en aan de rechterkant een vrolijke.

De gewenste situatie Veel scholen voor persoonlijke ontwikkeling vinden het belangrijk dat de discipel voor zichzelf heldere doelen formuleert. Die scholen gaan eraan voorbij dat mensen werkelijk zinvolle doelen alleen kunnen formuleren wanneer ze met hun Essentie in zijn. Als dit ontbreekt, worden hun doelen onvermijdelijk gekleurd door de belangen van het kleine ik. Zulke doelen brengen je op je diepste persoonlijke weg niet echt verder. Fragmentatie en verinnerlijking storen de inschatting van gedachten, gevoelens en leefomstandigheden. Daarom heeft het weinig zin je toekomstvoorstellingen al te nauw te omschrijven, omdat fragmenten van je bewustzijn en imprints uit het verleden je waarneming van jezelf in het hier-en-nu nog steeds vertekenen. Je kunt je beter op de vergroting van de invloed van je Zelf concentreren. Het Zelf weet waar je weg werkelijk heenvoert, wanneer de obstakels uit het verleden zijn opgelost. Je Zelf hoef je niet te coachen: het heeft er geen belang bij om te lijden en het neemt meteen de leiding zodra er een uitweg uit de ellende tot nu toe zichtbaar wordt. Je leven is een weg naar het onbekende, rijk aan bochten en

hellingen. Het werken met Logosynthese kan je helpen achter de volgende bocht en over de volgende berg heen te kijken. Als het perspectief van je Zelf in je leven is geïntegreerd, wordt het een heel stuk gemakkelijker om nieuwe doelen te formuleren en visualiseren.

Focussen: het bezoek bij je schoonmoeder Wanneer je het thema voor de toeing van Logosynthese hebt bepaald, kies je één aspect van dit thema, om mee te beginnen. Vooral in het begin is het belangrijk om thema’s te nemen die te overzien en te controleren zijn. Waarom?

De invloed van je Zelf in je leven moet je geleidelijk vergroten. Dit doe je het gemakkelijkst door vaak met Logosynthese te werken, met veel kleine thema’s Het heeft pas zin om grotere thema’s met Logosynthese aan te pakken, wanneer je routine hebt opgebouwd en de invloed van het Zelf is toegenomen. Wanneer je Zelf eenmaal weet dat het gevraagd is, krijgt het de smaak te pakken en neemt meer invloed op je leven.

Een voorbeeld van geslaagd focussen kan het bezoek aan je schoonmoeder met Kerst of een verjaardag zijn (gesteld dat je haar niet aardig vindt). Je carrière hangt er niet van af, maar de situatie kan escaleren als je er niet goed mee omgaat en je partner stelt dat ook niet op prijs. Je kunt in de volgende tekst je schoonmoeder vervangen door ieder ander waar je moeite mee hebt – je chef, je broer of je collega. Stel je de volgende situatie voor. Je schoonmoeder is uitgenodigd, je was het er ook mee eens haar uit te nodigen, maar alleen al het beeld van je schoonmoeder tijdens het diner is voldoende om je feeststemming de kop in te drukken. Als je met Logosynthese aan deze situatie wilt werken, is het belangrijk om niet het hele thema ineens bij de kop te nemen, maar de situatie in porties te verdelen. Enerzijds zijn er de introjecten, de energetische afbeeldingen van je schoonmoeder in je persoonlijke ruimte:

Het laatste telefoongesprek, waarbij zij niet echt aardig tegen je deed Haar stem als ze net iets te luid haar bekende verhalen vertelt aan tafel Haar gezicht toen ze jouw kind de les had gelezen De gezichten van de overige gezinsleden toen de situatie uit de hand liep.

Let erop waar zich afbeeldingen van je schoonmoeder in je persoonlijke ruimte of mogelijkerwijs zelfs in je lichaam bevinden. Dat helpt bij het vaststellen van veranderingen. Anderzijds zijn er je eigen, stereotiepe, niet ideale reacties op de probleemsituatie, je gedissocieerde fragmenten:

Ergernis bij de gedachte aan de komst van je schoonmoeder Schaamte, dat het zo ver moest komen dat jij je zo kunt opwinden over haar bezoek Schuldgevoelens tegenover je partner, dat je zo denkt over een eenzame oude vrouw Hartkloppingen bij de gedachte aan de feestmaaltijd met haar.

Je kiest nu één aspect uit deze lijst en bepaalt je emotionele belasting door dit aspect op een schaal van 0 tot 10. Aan dat aspect werk je met Logosynthese. Wanneer je het hebt geneutraliseerd, begin je aan het volgende. Met toenemende ervaring groeit je besef van wat je met Logosynthese kunt bereiken. Alles in één keer lukt zelden.

De zinnen en hun effect

Mijn leven loopt op rolletjes. De oude blokkades kan ik niet eens meer voelen. een cliënte

Sarah maakt muziek Sarah heeft moeite met piano spelen voor publiek. Ze zegt: ‘Als ik piano speel, zie ik mezelf spelen, en ik schiet in een kramp.’ Ze krijgt een zin en herhaalt die.

Ik neem al mijn energie die vastzit in deze angst om voor publiek te spelen, en breng die terug naar de juiste plek in mezelf.

Sarah: ‘Ik word wat rustiger.’ Ze krijgt een volgende zin en herhaalt die.

Ik neem al mijn energie uit de persoon die naar mij kijkt wanneer ik piano speel, en breng die terug naar de juiste plek in mijzelf.

Sarah: ‘Ik word verdrietig en kan niet meer spelen.’ Hierop krijgt ze nog een zin.

Ik verwijder de resten van de energie van de persoon die naar mij kijkt wanneer ik piano speel, uit mijn persoonlijke ruimte en stuur ze naar de plek waar ze thuishoren.

Het wordt heel stil, en dan zegt Sarah: ‘Ik speel muziek, geen noten!’

Hoe werken deze zinnen? Wat doet Sarah? Verbazingwekkend weinig. Ze spreekt zinnen uit. Als ze na het uitspreken van de zinnen een pauze neemt, begint hun helende werking – door de macht van het woord. De verstarde wereld van Sarah vervaagt en Sarah herstelt het met haar Essentie. Zij hoeft niets te doen. Zij hoeft niet na te denken. Zij hoeft zich niet bijzonder in te spannen. Ze hoeft geen doelen te visualiseren. Ze hoeft er niet eens in te geloven. Ze hoeft helemaal niets. Het is voldoende de zinnen uit te spreken, ze te laten werken en hun uitwerking te observeren. Aan het eind speelt ze dan piano, vanuit haar Essentie. Vooral in het begin is dit onbegrijpelijk en onvoorstelbaar – net tovenarij. Sommige mensen beginnen zich af te vragen: als het zo gemakkelijk kan, wat deed ik dan tot nu toe verkeerd? Zulke vragen zijn een dwaalweg en deel van dissociatieve patronen: tot nu toe is je bewustzijn gefragmenteerd geweest en had je geen andere keus. Wanneer je met Logosynthese werkt, gaat je levenservaring niet verloren, integendeel. Die ervaring wordt nu pas echt toegankelijk omdat je van de missers in het verleden kunt leren. Het is echter wel mogelijk dat je van sommige lang gekoesterde ideeën afscheid moet nemen: verandering en ontwikkeling zouden namelijk wel eens op een andere manier teweeggebracht kunnen worden dan door het pijnlijk herbeleven van levenservaringen of het nadenken over en het duiden van je persoonlijke verhaal. Ik weet waarover ik het heb: mijn leven lang heb ik heel veel tijd en energie in modellen en methoden geïnvesteerd die veel bijdroegen aan het begrip voor het menselijk lijden en weinig aan de daadwerkelijke verzachting ervan. Sinds het ontstaan van de Logosynthese is scepsis mijn trouwe begeleider, bij deskundigen zelfs meer dan bij leken. Sceptici proberen de macht van het woord terug te snoeien tot bekende begrippen. Ze komen dan met een batterij aan psychologische begrippen, zoals affirmatie, trance, suggestie of placebo-effect. Als je wat preciezer naar zulke begrippen gaat kijken, moet je vaststellen dat geen wetenschapper weet wat ze betekenen. Ze hebben als belangrijkste functie dat ze elke discussie stoppen over fenomenen buiten het bereik van de momenteel geldige paradigma’s. Met zulke begrippen lukt het nooit om de exacte, herhaalbare effecten van Logosynthese werkelijk te verklaren. Dat is de reden dat ik de axioma’s in dit boek heb opgesteld. Als mensen met een

sceptische houding hun weerstand opgeven en zich overgeven aan de eenvoudige stappen van de procedure, ontdekken ze hoe de uitwerking van de macht van het woord zich ontvouwt, en hen naar een nieuwe, rustige kwaliteit van het zelfbewustzijn leidt. Soms zijn ze een en al verbazing.

De procedure van de basismethode Het werken met Logosynthese bestaat uit een duidelijk gestructureerde serie van interventies, voor een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Voordat je de procedure toepast, focus je op één onderwerp, of liever nog op één klein detail van dat onderwerp. Je onderzoekt de situatie voor en na de toeing, met behulp van de schaal van 0 tot 10. Zo doe je ervaringen op en leer je om het verloop van het proces te volgen. Na het identificeren van het probleem en het focussen zijn er twee verschillende interventies, die je intussen gemakkelijk zult begrijpen:

Terugnemen Verwijderen.

Deze interventies worden – alleen of in combinatie – herhaald, totdat er een verandering of verlichting van het probleem optreedt. Na het focussen doorloop je voor beide interventies dezelfde fasen:

Het formuleren van een logosynthesezin Het uitspreken van de zin Een pauze, waarin je de zojuist uitgesproken zin op je in laat werken, terwijl je jezelf ontspant en het proces observeert

De overgang naar een nieuwe situatie, met de daarbij horende ontspanning en opluchting.

Het verloop van dit proces is niet te vergelijken met tot nu toe bekende veranderingsmethoden, ook al lijken sommige aspecten van dit proces op andere modellen voor persoonlijke en spirituele ontwikkeling. Zo is het bijvoorbeeld gebruikelijk om op één thema te focussen. Veranderingsprocessen kunnen ook met behulp van andere middelen teweeg worden gebracht. In de gesprekstherapie wordt de cliënt uitgenodigd om op de gevoelens die bij zijn gedachten horen, te reflecteren en de emoties te onderzoeken. Bij EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing, Francine Shapiro) denkt de cliënt aan belastende situaties en volgt tegelijkertijd met de ogen de vingerbewegingen van de therapeut. Bij energiepsychologische methoden, zoals EFT (Emotional Freedom Techniques, Gary Craig) en TFT (Thought Field Therapy, Roger Callahan), worden acupunctuurpunten in een vastgelegde volgorde gestimuleerd, terwijl de cliënt zich op een thema concentreert. Bij de meeste van deze veranderingsmethoden is het werken met een opgeleide deskundige noodzakelijk. Bij Logosynthese worden helder gedefinieerde zinnen uitgesproken die een soortgelijk, of soms dieper effect hebben. Voor niet al te grote thema’s kun je dit met enige oefening ook zonder hulp van een deskundige doen. In sommige ontwikkelingsprocessen kunnen de emoties zo sterk zijn dat het moeilijk wordt om de procedure zelf consequent aan te sturen. In dat geval is het raadzaam om professionele ondersteuning te zoeken. Professionals in de hulpverlening vinden op www.logosynthesis.net een gedetailleerde beschrijving van de opleidingen tot practitioner in Logosynthese.

De inleiding De inleiding is nodig om met het oorspronkelijke Zelf, je Essentie te maken, en dit bij de oplossing van je problemen te betrekken. Je neemt een paar minuten de tijd om te ontspannen, dan zeg je hardop de zin:

Ik activeer mijn Essentie voor

mijn ontwikkeling in dit proces.

In plaats van ‘mijn Essentie’ kun je ook ‘het hogere Zelf’ of een voor jou ende benaming gebruiken. Je kunt ook Gods hulp inroepen als dit voor jou vertrouwd is. Je laat de zin werken, met een ontspannen, rustige pauze, die één tot drie of zelfs vijf minuten kan duren. Let in die tijd op zintuiglijke waarneming, je lichaamsbeleving en het opkomen van innerlijke dialogen en emoties. Soms neemt de lichamelijke spanning even toe voordat ze wegebt.Je kunt elke stap enkele keren herhalen. In deze stap open je jezelf voor de helende energie van het woord en het ware Zelf. Vermijd alles wat je afleidt van dit proces. Observeer na het uitspreken van de zin je gedachten en gevoelens, zoals je naar voorbijtrekkende schapenwolken tegen een blauwe hemel kijkt. Het effect van deze stap is vaak een eerste verlichting. In het begin herhaal je de activering van het ware Zelf voordat je werkt aan een thema. Met toenemende ervaring is deze stap niet meer nodig. Het werken met Logosynthese verloopt voor iedereen in zijn eigen tempo. De toeing wordt herhaald voor steeds nieuwe aspecten, emoties, waarnemingen, gedachten, overtuigingen en symptomen. In het begin lijkt het tempo langzaam. Dat heeft ermee te maken dat je niets bewust aan de werking kunt bijdragen. In het algemeen werkt Logosynthese sneller dan andere methoden. In het werk met Logosynthese leer je gas terug te nemen. Je hoeft niets te doen terwijl de woorden hun werk doen. Als je eenmaal op gang bent, gebeurt dit letterlijk vanzelf, van Zelf. Voor een constructief proces is het bevorderlijk een houding aan te nemen waarin je jezelf toestaat om te verlangzamen, los te laten, te laten gebeuren.

Zin 1: terugnemen Nadat je een thema hebt voorbereid en je erop hebt gefocust, en de tijd hebt genomen om het effect van de opstartzin te voelen, kun je twee zinnen uitspreken. Met behulp van de eerste zin haalt het Zelf energie terug uit verstarde patronen van het verleden. Het brengt deze energie terug naar de juiste plek in zichzelf, onder het motto: breng de kinderen naar huis…

De zin Zin 1, ook de ‘terugneemzin’ genoemd, gaat als volgt.

Ik neem al mijn energie die in (gebeurtenis, persoon, plaats, object) X vastzit, terug naar de juiste plek in mijzelf.

In het begin is het goed om de zin op te schrijven, voordat je hem uitspreekt, vooral als het thema met meer dan zeven woorden is geformuleerd. Logosynthese is geen geheugenoefening. De macht van het woord doet zijn werk volledig zonder toedoen van je bewuste ik, zonder inspanning om de werking op gang te brengen of te versterken. De macht van het woord doet zijn werk zonder pathos, zonder emoties, zonder druk, zonder dwang, zonder denkwerk, zonder diep ademen, gezwaai met de armen of het aannemen van een bepaalde lichaamshouding. Je hoeft alleen maar de zin te zeggen. Sommigen moeten daaraan echt wennen. Het stoort hen dat ze niet weten waar de juiste plek voor de energie in hun Zelf is, maar als je nog gedissocieerd bent, kun je dat Zelf nog niet waarnemen. Je Essentie heeft daar echter geen moeite mee en dat merk je als je haar de kans geeft om via de zinnen te werken.

De pauze Nu volgt het werkelijk verbazingwekkende: het effect van de macht van het woord. Na het uitspreken van de zin, schakel je om naar de ontspannen aandacht. Je volgt nieuwsgierig de werking van de zin. Je spant je niet in om ook maar iets te bewerkstelligen. Je laat los en je let op wat er gebeurt – in je lichaam, met je adem, met je hartritme, met je stemming, je emoties, je gedachten, beelden en fantasieën. Neem voor deze fase de tijd, zeker in het begin, net zolang totdat je iets nieuws, een verandering waarneemt, al is die nog zo klein. Neem gewoon waar wat er is, zoals de tuinier, die geniet van zijn planten, de concertbezoeker, die geniet van de muziek of iemand die van een aangename massage ondergaat.

Observeer daarbij hoe beelden, gedachten en stemmingen veranderen. Als je de procedure voor de eerste keer doorloopt, of als je nog maar weinig ervaring met Logosynthese hebt, is het zinvol om de zin en de daaraan gekoppelde pauze na enige minuten te herhalen. Als je concentratie afneemt, als intensieve emoties opkomen, of een innerlijke dialoog je uit je observerende houding haalt, kun je de zin na de pauze herhalen. Ook is de herhaling zinvol bij complexe problemen, die met meerdere mensen en situaties verbonden zijn. Met iedere verandering, ook al is ze nog zo klein, herhaal je zin 1, eventueel met veranderingen die in je opkomen. Dan onderzoek je of het effect dieper of sterker wordt. Daarna ga je over naar de tweede zin.

De overgang Sommige mensen ervaren enige minuten na het werken met een Logosynthesezin, tijdens de fase van de pauze, ineens een nieuwe stilte in de ruimte: ze horen dat een klok tikt of een vogel in de tuin tjilpt. Anderen valt ineens op hoe het daglicht de kamer instroomt. Wanneer je het thema met de juiste zin hebt geformuleerd, zin 1 hebt uitgesproken en de zin een poosje hebt laten inwerken, zul je een verandering opmerken; in je zintuiglijke waarneming, je lichaamsbeleving, je emoties, je denken of je overtuigingen. Het is belangrijk goed naar je innerlijk te kijken en te luisteren: het is namelijk mogelijk dat je deze verandering aanvankelijk niet eens opmerkt, want de nieuwe situatie is letterlijk veel meer van-zelf-sprekend dan de oude.

Zin 2: verwijderen De werking van zin 1 wordt meestal versterkt door zin 2. In deze fase verwijdert het Zelf de imprints van de vroegere buitenwereld, die met het actuele werkthema zijn verbonden – de energetische structuren die in je lichaam en je persoonlijke ruimte vastzitten. Hiervoor gebruik je zin 2, die ik ook wel de ‘verwijderzin’ noem. Ook in deze fase kun je volledig vertrouwen op de werking van de scheppende kracht van het woord, die door het Zelf wordt geactiveerd.

Het effect is voor buitenstaanders moeilijk te beschrijven. Zelfs mensen die aan een groep deelnemen, kunnen soms niet geloven wat er zich bij anderen voor hun ogen afspeelt – je leert het meest wanneer je het zelf ervaart.

Zin 2 De verwijderzin gaat als volgt.

Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met X (gebeurtenis, persoon, plaats, object) uit al mijn cellen, uit heel mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur die naar de plek waar ze thuishoort.

De pauze Ook na zin 2 schakel je weer terug naar je observatiemodus. Je neemt een creatieve rust. Je laat los en ontspant. Je observeert innerlijke processen zoals spanning, ontspanning, je hartslag, je ademhalingsritme, je lichaamstemperatuur, emoties, gedachten, uiterlijke veranderingen, dat wat je hoort, wat je ziet en wat je voelt in en aan je lichaam. Je laat al die ervaringen langstrekken als wolken aan de hemel. Je hoeft ze niet te beïnvloeden – de macht van het woord doet zijn werk volledig, zonder enige controle door het bekende bewuste ik. Ook de verwijderzin wordt herhaald wanneer je concentratie afneemt of als de observatie wordt belemmerd door emoties of gedachten. Met meer ervaring leer je ook om de zinnen toe te en op emoties en gedachten die tijdens het proces opkomen.

De overgang Veel mensen vertellen dat na de verwijderzin een nog diepere ontspanning optreedt dan na de eerste zin, de terugneemzin, ook al dachten ze al helemaal

ontspannen te zijn. Onderzoek aan het eind van de pauze grondig de veranderingen in je denken, je emoties en je lichamelijke toestand. Maak nu ook de balans op en kijk naar het verschil op de schaal waarop de mate van je belasting is weergegeven. Vooral in het begin gaat het er niet om of het symptoom of de negatieve emoties weg zijn. Het gaat erom verschillen, kleine nuances, te leren waarnemen. Misschien valt je zelfs iets op wat je nog veel meer stoort dan het actuele thema. Hieraan merk je dat het veranderingsproces op gang begint te komen. Nu ga je door.

De volgende ronde Meestal treden in een cyclus van de procedure duidelijke veranderingen op. De emotionele belasting daalt bijvoorbeeld, of emoties veranderen van karakter – uit verdriet ontstaat woede, uit hevige ergernis ontstaat ruimte voor verzoening. Het oorspronkelijke thema verandert van betekenis of kan zelfs een andere naam krijgen. Als er nieuwe thema’s opduiken, behandel je die weer op hun beurt. Ook al voelt de woede beter dan de rouw, de energie kan in de nieuwe situatie nog steeds niet vrij stromen. Negatief denken over jezelf of anderen blokkeert energie – het belemmert de ontplooiing op je persoonlijke weg. Ga dus met het oude of met het nieuwe thema door naar een volgende ronde, totdat de mate van belasting op de schaal een 1 of zelfs de 0 heeft bereikt. De volgende ronden verlopen net zoals de eerste. Je bepaalt het volgende thema, je richt je aandacht op een klein aspect ervan, zo klein dat je de verandering duidelijk kunt herkennen. Volgens het salamiprincipe: grote brokken in dunne plakjes snijden. Dan ga je opnieuw van start met zin 1 en 2.

De integratie Neem na het uitspreken en het laten werken van de zinnen de tijd om het effect van de toeing van Logosynthese nauwkeurig te onderzoeken: Wat is anders? Hoe hoog scoort dit aspect nu op de subjectieve belastingsschaal? Als je met het resultaat tevreden bent, ga dan door, net zolang totdat je alle aspecten die je kon vinden, hebt geneutraliseerd en er geen nieuwe negatieve emoties of gedachten meer aan de oppervlakte komen. Pas dan kun je de verwerking van een thema

afsluiten en de nieuwe ontwikkeling integreren. De laatste stap van de procedure is altijd de integratie. In deze fase onderzoek je de nieuwe inzichten met betrekking tot hun bruikbaarheid voor het dagelijks leven, en vind je een nieuwe omgangswijze voor het behandelde thema. Als je de behandelde aspecten zorgvuldig hebt afgebakend, zal het je verbazen hoe je perspectief met betrekking tot het onderwerp is veranderd en hoe de mogelijkheden om het probleem te lijf te gaan zich ontwikkelen. Veel mensen zijn in deze fase in staat weer helder te denken: je hebt nu begrip voor je schoonmoeder, je kunt haar zelfs waarderen, omdat zij de kinderen positief kan verrassen en bij nader inzien heeft ze ook nog gevoel voor humor, ook al uit zich dat anders dan bij jou. Was je denken voor en tijdens de toeing van Logosynthese eerder gekleurd door de perceptie van het onmogelijke, nu verschuift je perspectief in de richting van praktische oplossingen: is het een idee om tijdens de feestdagen na de lunch een wat langere wandeling met de hele familie te maken? Soms kun je je niet eens meer voorstellen dat het zo lang duurde om tot een dergelijk simpel inzicht te komen. Na het werken met Logosynthese zijn de problemen niet de wereld uit, maar het maakt wel een verschil of je met volwassen overwegingen naar een oplossing zoekt, of mechanisch de inadequate oplossingen uit je kinderjaren herhaalt. Het patroon ontstond in een situatie waarin dit het beste alternatief was. In de volwassen wereld zijn de dingen anders: je ontdekt dat je geluk niet kunt afdwingen en je weet ook dat het niet de taak van anderen is om jou gelukkig te maken. Soms moet je op deze weg een nieuwe taal en nieuwe vaardigheden leren om je staande te houden in een wereld die je nu anders waarneemt. Misschien heb je steeds conflicten vermeden en heb je nooit geleerd om op een gezonde manier op te komen voor je belangen. Misschien heb je zelfs je gedrag om het gevecht te mijden gerationaliseerd door te verwijzen naar de Bijbel waarin staat dat je de ander na een klap de andere wang moet toekeren. Deze theorie past weliswaar niet langer bij je, maar weet je dan wel hoe je jezelf op een gezonde manier kunt verdedigen? In de loop van een dergelijk proces kunnen nieuwe thema’s opduiken waar je met Logosynthese aan kunt werken. Het kan echter ook verstandig zijn om een cursus conflicthantering te volgen, omdat je zulke vaardigheden simpelweg mist.

Bij het onderzoeken van je volgende stappen is future pacing een goede oefening: stel je voor dat je volgende week in een situatie verkeert waar je vroeger moeite mee had. Laat de verschillende scènes van die situatie als een film aan je voorbijgaan. Op welke plaatsen loopt de film en waar blijft hij hangen? Een voorbeeld is een conflict met een collega op je werk: stel je voor hoe je de collega in kwestie uitnodigt voor een gesprek. Stel jezelf daarna de volgende vragen.

Hoe reageert je collega? Hoe gaat de film verder als hij instemmend reageert? Hoe gaat de film verder als hij nors reageert? Hoe verloopt het geplande gesprek? Kun je in het gesprek voldoende aangeven hoe het conflict volgens jou opgelost zou kunnen worden? Ben je in staat de belangen van je collega serieus te nemen? Ben je in staat om samen met hem tot een compromis te komen, of blijf je bij jouw standpunt? Hoe reageer je als de collega aan zijn standpunt vasthoudt? Hoe ga je om met negatieve emoties van je gesprekspartner?

Wanneer je een dergelijke innerlijke film zonder haperen kunt afspelen, ben je goed voorbereid op het daadwerkelijke gesprek. De plaatsen waar de film stil blijft staan of waar nieuwe negatieve emoties op komen dagen, neem je als opmaat voor een nieuwe ronde, totdat je in alle rust kunt nadenken over een realistische oplossing van het probleem. De oplossing kan ook zijn dat je je collega kunt accepteren zoals hij is, zonder hem stiekem te willen veranderen en sans rancune.

Werken met Logosynthese

Toen ik de Logosynthese begon te ontwikkelen en de effectiviteit en elegantie van het model en de methode langzaam tot me doordrongen, waren er nog geen deskundigen die mij konden helpen bij het werk aan mijn eigen thema’s. Ik had dus geen keus en moest de methode op mezelf toeen en iedere nieuwe stap oefenen, totdat ik de meest eenvoudige en effectieve vorm had gevonden. Langzamerhand ontdekte ik veel verschillende toeingen. Het oplossen van verstarde patronen in mijn emoties, mijn gedachten en mijn gedrag maakte veel energie vrij en hielp me ook om deze energie een nieuwe richting te geven. Soms was de werking verrassend, ook achteraf bezien: toen ik onlangs op vakantie in Frankrijk was, verraste het me dat ik me vloeiend in het Frans kon uitdrukken. Vroeger had ik hier behoorlijke moeite mee. De verwerking van fragmenten uit de tijd dat ik mijn eerste Franse zinnen leerde – de leraren, de klasgenoten en het perfectionisme van het augustijns gymnasium – had me geholpen om de toegang tot die vreemde woorden te vinden, die ik toen met gemak had geleerd. Met Logosynthese aan jezelf werken heeft iets paradoxaals: om de fragmenten van je bewustzijn te kunnen integreren, moet je een deel van jezelf afsplitsen om het proces op gang te brengen en te houden. Dit is niet voor iedereen even gemakkelijk, vooral niet als je net begint. Hoe meer je echter oefent, des te vlotter lopen de zinnen, waarmee je de oude patronen oplost en zoveel te beter kun je de energie die erin vastzat integreren. Met toenemende ervaring kun je de methode steeds beter toeen. Dan loopt het vanzelf, ‘van Zelf’. Hoe meer levensenergie het bewustzijn van je Zelf ter beschikking staat, des te makkelijker wordt het om symptomen onder ogen te zien en deze als starre energiepatronen te herkennen. Deze stijgende spiraal kan eindeloos doorgaan: het leven zelf bezorgt je nu eenmaal veel onaangename ervaringen en die beïnvloeden je waarneming van je actuele omgeving. Wanneer je met behulp van Logosynthese aan je persoonlijke thema’s gaat werken, is het belangrijk om hiervoor een rustig moment en een rustige plek te kiezen, om je volledig op het proces te kunnen concentreren. Bereid dit

zorgvuldig voor. Verzamel de thema’s die je wilt bewerken, zoals overtuigingen, emoties, wensen en plannen. Beslis duidelijk waaraan je wilt werken. Je kunt de zinnen opschrijven voor jezelf. Vervolgens lees je de zin voor, liefst hardop, en laat je hem inwerken. Observeer nu het effect. Let erop de innerlijke werking te observeren, ook je neiging om op te gaan in emoties of in een innerlijke, rationele dialoog met een denkbeeldige ouderfiguur, die vindt dat dit niet kan kloppen.

Toeingsmogelijkheden Je kunt de Logosynthese toeen op ieder terrein van het leven. Je kunt pijn verzachten, angsten verminderen, belastende herinneringen neutraliseren of levensdoelen verhelderen. Logosynthese is geschikt bij examenvrees, sporters leren met Logosynthese om nederlagen te accepteren. Veel mensen herzien hun perspectief op hun beroep en relaties. De vier principes gelden voor al deze gebieden – ze gelden voor het leven zelf. Je zult merken dat de principes en de toeing in de loop der tijd steeds vanzelfsprekender worden. Dit gedeelte van het boek bevat concrete modellen voor de omgang met bepaalde thema’s uit je leven. Als je terugkijkt naar these 1 – zijn en lijden – dan zijn er strikt genomen vier mogelijkheden hoe je het met je Zelf in het hier-en-nu kunt verliezen, namelijk door: 1 Negatieve ervaringen uit het verleden 2 Positieve ervaringen uit het verleden 3 Negatieve ervaringen in de toekomst 4 Positieve ervaringen in de toekomst.

Wat bedoel ik daarmee?

1 Je houdt negatieve ervaringen uit het verleden gevangen in starre bewustzijnsfragmenten in jezelf. Toen je een kind was – maar ook later in je

leven – zijn er dingen gebeurd die je op het moment zelf niet kon verwerken. De hiermee verbonden emoties, gedachten en zintuiglijke ervaringen hebben zich in je hersenen en in je energiesysteem vastgezet. Telkens als er iets soortgelijks gebeurt, reageer jij met soortgelijke emoties en gedachten: schaamte, verdriet, woede, kwaadheid of walging. Ook komen dezelfde gedachten in je op: die gaan meestal om eigen onmacht en kwetsbaarheid of het tegenovergestelde, de wens de ander eens flink te pakken te nemen. Een vaak miskende uiting van een verstard gebied in jezelf is onverschilligheid: ‘dit gaat mij niks aan,’ terwijl jij en anderen er erg van zouden profiteren als uitgerekend jij een bepaalde verantwoordelijkheid op je zou nemen. De reacties die uit deze patronen voortkomen, zijn natuurlijk niet echt geschikt om een nieuw begin in je leven teweeg te brengen. De eerste groep van toeingsmogelijkheden van Logosynthese gaat over deze negatieve ervaringen uit je leven.

2 Positieve ervaringen uit het verleden kunnen net als negatieve de toegang tot het hier-en-nu belemmeren en blokkeren. Toen ik zestien was en mijn grote liefde me in de steek liet, probeerde mijn vader me met de volgende woorden te troosten: ‘Dat is toch niet zo erg: meisjes zijn er niet een handvol maar een land vol!’ Dit was niet bepaald subtiel en ik was woedend toen hij dit zei: hoe kon hij me toch zo kwetsen in mijn diepste gevoelens? Nu, vele jaren later, zie ik dat hij eigenlijk wel gelijk had: het heeft geen zin om in positieve ervaringen uit het verleden te blijven steken. Dat wil niet zeggen dat wij deze ervaringen niet serieus hoeven te nemen, of ze niet hoeven te waarderen. Het betekent dat het verleden voorbij is en het werkelijke leven hier-en-nu plaatsvindt. Rondom positieve gevoelens kunnen zich evengoed verstarde patronen verzamelen als rondom negatieve. Wij moeten ook de energie die daarin vastzit, naar ons Zelf terugnemen. Alleen dan is het mogelijk om de weg te gaan die ons verder brengt bij het vervullen van onze levenstaak. Het domein van de positieve ervaringen is vooral belangrijk in de relaties tussen mensen. Als we blijven hangen in de goede gevoelens uit het verleden, dan negeren we de mogelijkheden die ons huidige leven biedt om verder te komen op onze levensweg. We negeren zowel degenen om ons heen als degenen die we zouden kunnen leren kennen. Een aparte categorie binnen deze problematiek vormen liefdesrelaties. Een liefdesrelatie die met hevige verliefdheid begint en zich niet verder ontwikkelt, terwijl de levenservaring groeit en de lichamelijke

vermogens afnemen, zal vroeg of laat eindigen in een doodlopende weg. Als de partners de jeugdige attractie en de dynamiek van bijhorende emoties niet achter zich laten om deze voor een zekere wijsheid in te ruilen, dan loopt de relatie vroeg of laat spaak. Hierop volgt niet zelden een poging om het oude bekende te herhalen met een nieuwe partner. Een relatie die zich op het juiste moment bevrijdt uit het dictaat van het romantisch begin, biedt beide partners de kans op het pad van de Essentie te komen, met al zijn nieuwe uitdagingen en belevenissen. Misschien is dit niet gemakkelijk, maar de Essentie heeft nooit beloofd dat leren per definitie gemakkelijk zal zijn. Gemakkelijk leren is meer een moderne uitvinding – een aangename illusie.

3 Negatieve ervaringen in de toekomst bestaan alleen maar als fantasieën. Ze stoelen op de voorstelling dat een emotioneel belastend verleden in de toekomst zijn voortgang vindt. Een van mijn vroegere chefs citeerde graag een gedicht van de negentiende-eeuwse dichter Nicolaas Beets.

De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest doch dat nooit op komt dagen. Zo heeft hij meer te dragen dan God te dragen geeft.

Logosynthese kan mensen helpen om hun angsten voor toekomstige negatieve ervaringen te verminderen.

4 Positieve ervaringen in de toekomst: toen mijn vrouw Luzia en ik ons in Luxor, in Egypte, met een koetsje door de stad lieten rijden, vroegen we aan

de Arabische koetsier of hij de eigenaar was van paard en wagen. Hij antwoordde van niet. Hij had ze gehuurd van een rijke man. We wilden weten of hij van plan was om ooit zelf eigenaar van een koets te worden. Hij wierp als antwoord met een typisch Arabisch gebaar de handen in de lucht en zei: ‘Insj’allah.’ Allah regelt dat. Toen we hem vroegen wat hij er zélf voor zou kunnen doen, antwoordde hij nog eens met ‘Insj’allah’. Deze koetsier zal nooit een eigen koets bezitten. Waarom? Hij droomt van een toekomst waarvoor hij zelf in het hier-en-nu geen verantwoordelijkheid hoeft te nemen. In zijn wereldbeeld zou het zelfs een godslastering betekenen iets te willen wat Allah misschien niet wil.

4

TOEINGEN

In dit deel beschrijf ik de belangrijkste toeingen van Logosynthese. Je kunt er de meest uiteenlopende thema’s mee aanpakken. Hoe preciezer je die thema’s afbakent, des te effectiever werkt de methode. Natuurlijk zijn sommige problemen gemakkelijker op te lossen dan andere. In de behandeling van de afzonderlijke problemen bestaan er principieel geen verschillen: we hebben in de Logosynthese maar vier axioma’s. Alle storingen komen voort uit de onderbreking van het met het oorspronkelijke Zelf, met de Essentie in het hier-en-nu, of ze nu lichamelijk, emotioneel, cognitief dan wel relationeel van aard zijn. Logosynthese lost verstarde energieconstructies op en herstelt de verbinding met het Zelf. In de loop der tijd zijn echter specifieke toeingen voor allerlei gebieden naar voren gekomen. Negatieve emoties vergen een andere focus dan storende overtuigingen, lichamelijke klachten of misverstanden in relaties. De in dit hoofdstuk beschreven ideeën over de toeing van Logosynthese voor jezelf zijn niet in steen gebeiteld. Zie ze als aanknopingspunt, als inspiratie voor het werken aan jezelf.

Angst

Emoties geven kleur aan ons bestaan en ze spelen in onze cultuur een uiterst belangrijke rol – in de omgang met anderen en met onszelf. Veel mensen laten zich bij hun doen en laten leiden door emoties. Vanuit een biologisch perspectief wijzen emoties echter alleen maar op het feit dat iets in onze omgeving onmiddellijk een reactie vereist. Angst wijst op gevaar, woede duidt erop dat onze grenzen worden overschreden en schaamte of schuld confronteren ons met het feit dat we aangeleerde maatschappelijke regels hebben overtreden. Angst is de vrees voor mogelijk leed op grond van een reeds gebeurde of een verwachte dreiging. Biologisch gezien is angst de mobilisatie van het lichaam om met reële fysieke bedreigingen om te gaan. Voorbeelden zijn honger, dorst, gevaar uit de omgeving of sociale bedreigingen, zoals verlating door of afscheiding van de gemeenschap. Zolang deze risico’s een materiële basis hebben en beredeneerbaar zijn, spreken we van vrees. Angst voor ziekte, ongevallen, geweld, dood, oorlog, terreur, verlies van een naaste of materieel verlies kan betrekking hebben op reële verwachtingen. Angst kan echter ook als fantasie bestaan: materieel niet begrijpelijk en niet beredeneerbaar. Wanneer deze angst ernstige vormen aanneemt, is er sprake van een fobie: angst voor winkels, liften, muizen, spinnen of andere mensen. Zulke angsten hebben niet zo zeer te maken met reële risico’s in onze actuele omgeving, maar meer met de energie van introjecten die we jaren geleden in ons lichaam of in onze persoonlijke ruimte hebben opgeslagen. Een voorbeeld: bij een zondagsuitje in de bergen reden mijn vrouw en ik over een smalle, steile weg naar een historische nederzetting. Aan het begin van de weg wees een bord op het gevaar van vallend gesteente. Tijdens de rit maakte Luzia een zenuwachtige indruk. Ik vroeg wat er aan de hand was en ze vertelde dat er een grote steen uit de rotswand los was gekomen toen ze de vorige keer op deze weg reed. De steen was vlak voor haar op de weg neergestort. Ze moest een noodstop maken en vervolgens met haar bijrijder de steen van de weg af

schuiven. Nu was ze bang dat zoiets opnieuw zou gebeuren. Dit alledaagse voorval vertoont alle kenmerken van angst als biologisch alarmsysteem:

Er is iets gebeurd De gebeurtenis was echt gevaarlijk Luzia heeft de gebeurtenis onbeschadigd doorstaan Ze verwacht dat er in de toekomst iets soortgelijks gebeurt als zich soortgelijke omstandigheden voordoen.

Voor het werk met Logosynthese is het niet belangrijk of in het verleden daadwerkelijk letsel of schade is veroorzaakt of dat Luzia dit alleen maar fantaseert. Bij het analyseren van potentiële gevaren maken onze hersenen geen onderscheid tussen herinneringen aan concrete situaties en fantasieën over alles wat er had kunnen gebeuren. Beide processen activeren ons innerlijk waarschuwingssysteem bij mogelijke toekomstige gebeurtenissen. Bij concrete risico’s is dit een zinvolle leerstrategie. Het spreekwoord zegt terecht dat men door schade en schande wijs wordt. Door ervaring leren we ons te beschermen. Dit wordt echter storend wanneer de alarmsignalen van onze hersenen niet afgestemd zijn op het reële gevaar van de actuele situatie.

Angst en Logosynthese Vanuit het oogpunt van de Logosynthese zijn ook angsten niets anders dan energiepatronen. Als je echt aan angsten lijdt, klinkt dit erg nuchter, maar om de angst op te lossen, moet je wel weten dat emoties vaak op oude, starre energiepatronen berusten. Wanneer je hele biologische systeem is gericht op het omgaan met waargenomen gevaar, dan voelt die angst heel reëel aan. Het limbisch systeem in je hersenen is gealarmeerd, er worden stresshormonen aangemaakt en je beweegt jezelf tussen vechten, vluchten en de moed opgeven. Je hersenen zijn niet in staat een ‘verstandige’ oplossing te vinden. Deze

reactiepatronen hebben ons vanaf het begin van de evolutie beschermd tegen gevaar. Sindsdien is er veel veranderd. Vroeger waren we blootgesteld aan honger, dorst, kou en wilde dieren. Vandaag de dag hebben we eerder te veel te eten en de wilde dieren moeten tegen ons beschermd worden in plaats van omgekeerd. De biologische reactiepatronen worden dus niet meer uitgelokt door reëel gevaar maar veeleer door imaginair gevaar. Als in een donker steegje plotseling een duister figuur met een mes in zijn hand opduikt, is het heel zinvol dat onze hersenen automatisch reageren: je kunt dan bliksemsnel bepalen of je maakt dat je wegkomt, of je de strijd aangaat dan wel toegeeft aan de wensen van de overvaller. Zulke reacties treden echter ook op als de herinnering aan gevaarlijke gebeurtenissen onverwerkt blijft, ook al is het gevaar al lang geweken. Als er geen concreet gevaar voor lijf en leden bestaat, ga ik ervan uit dat de angst voortkomt uit dissociatie. Ons oorspronkelijke Zelf, onze Essentie, kent geen angst. Het is almachtig, onsterfelijk en onaantastbaar. Het is in met zijn missie. De basis van elke angstbehandeling ligt daarom in het herstellen van de energiestroom naar en van het Zelf. Voor de behandeling van angst biedt Logosynthese belangrijke toeingsmogelijkheden. Oude angsten lossen als vanzelf op zodra het met het Zelf hersteld wordt. Onze emoties krijgen hun oorspronkelijke betekenis als waarschuwende instantie in het hier-en-nu terug. Er zijn twee aanknopingspunten in het werken met angsten in de Logosynthese. 1 Angst is meestal verankerd in van het Zelf afgesplitste bewustzijnsfragmenten. Die worden opnieuw geïntegreerd, opgenomen in het Zelf 2 Met die oude fragmenten zijn imprints van levenssituaties verbonden, die als gevaarlijk werden beleefd. De energie van de buitenwereld in deze imprints wordt uit het lichaam en de persoonlijke ruimte verwijderd.

Oude angsten kunnen als sneeuw voor de zon verdwijnen wanneer de energie van de oude bewustzijnsfragmenten teruggeleid wordt naar het Zelf en de verstarde energie van de buitenwereld wordt verwijderd. In het werken met Logosynthese begint het oplossen van angsten met het terugnemen van je eigen

energie uit de oude bewustzijnsfragmenten. Het levende actieve Zelf wordt daardoor versterkt. Vervolgens voel je je sterk genoeg om de energie van de buitenwereld in die imprints te verwijderen, die voorheen een zeer machtige indruk op je hebben gemaakt. Pas daarna kun je gevaren in het hier-en-nu realistisch inschatten. Om de angst te laten verdwijnen moeten we meestal de volgende vier typen van verstarde patronen neutraliseren.

1 De eerste ervaring De eerste ervaring met angst legt de basis voor een stereotiep reactiepatroon. Alle andere ervaringen versterken dit patroon, maar het effect van deze ervaringen wordt direct afgezwakt, nadat de eerste ervaring is geneutraliseerd 2 De ergste ervaring De ergste ervaring levert meestal het cement voor ons reactiepatroon. Het oplossen van verstarde patronen rondom deze ervaring haalt de scherpe kantjes ervan af en bevordert het genezingsproces 3 De meest recente ervaring De ervaring die het kortst achter ons ligt, wortelt in het oude patroon, maar brengt het sterkst de illusie van realiteit met zich mee, omdat ze zo dicht bij het volwassen bewustzijn ligt. Het neutraliseren van die meest recente ervaring maakt het verschil tussen verleden en de actuele situatie duidelijker 4 De toekomstige ervaring Herinneringen aan de drie voorafgaande soorten ervaringen leggen de basis voor de fantasie, dat ook in de toekomst gevaar dreigt. Energetisch is er geen verschil tussen herinneringen en fantasieën: het zijn energetische constructen en allebei kunnen ze sterke biologische reacties oproepen.

De toeing van Logosynthese bij angst bestaat in het oplossen van de gedissocieerde delen en introjecten uit je bewustzijn voor deze vier aspecten. Wanneer je met Logosynthese aan jezelf wilt werken, neem je de volgende stappen in acht.

1 Je creëert een vrije ruimte

2 Je voert de opstartprocedure uit 3 Je inventariseert de angst en focust op de aspecten die je met Logosynthese wilt behandelen 4 Je schat de subjectieve belasting door de angst op een schaal van 0 tot 10 5 Je formuleert zinnen, spreekt ze uit en neemt de rust om ze te laten werken. Zo nodig herhaal je de zinnen 6 Je schat de subjectieve belasting door de angst opnieuw in 7 Je gaat verder met het volgende aspect.

De vrije ruimte Voordat je met het toeen van Logosynthese begint, creëer je een vrije ruimte voor jezelf. Zorg ervoor dat je in een prettige omgeving bent, waarin je niet van buitenaf gestoord wordt. Om angst op te kunnen geven moet je jezelf geborgen voelen. Wanneer je onzeker bent, kun je ook met een door jou vertrouwd persoon werken. Laat die persoon dit boek dan ook lezen, zodat hij of zij je door alle stappen heen kan begeleiden. Je hoeft het niet alleen te doen. Als je grotere thema’s wilt aanpakken en je durft dit niet alleen aan, zoek dan ondersteuning bij een opgeleide deskundige. Een lijst van practitioners in Logosynthese vind je op www.logosynthese.net.

Inventariseren en focussen Voordat je met Logosynthese gaat werken, rangschik je je ervaringen. Schrijf de gebeurtenissen op die je beangstigen. Het beste kun je elke situatie afzonderlijk op een systeemkaart beschrijven. Dat maakt het gemakkelijker om ze daarna te ordenen. Noteer in ieder geval de eerste, de ergste en de meest recente ervaring op een kaart. Ook beangstigende situaties die je in de toekomst verwacht, horen op de lijst. Na het ordenen beantwoord je voor elke ervaring de volgende vragen.

Waar ben je het meest bang voor in deze situatie? Iets wat je kunt zien, horen, voelen, ruiken of proeven? Waar in de ruimte om je heen neem je de beangstigende persoon of het beangstigende object waar? Op welke afstand? Voor je, achter je, links of rechts van je, boven of onder je? Hoe reageer je innerlijk op die persoon of dat object? Met welke emoties? Met welke lichamelijke sensaties? Met welke gedachten? Met welke fantasieën?

Maak nu een chronologische rangschikking van je lijst of je stapel met kaarten. Begin bij de vroegste ervaring en eindig in het heden. Zo ontstaat een angsthiërarchie, bijvoorbeeld:

Blijven steken in een lift Opgesloten zijn in een ruimte Met de auto door een lange tunnel rijden Alleen zijn in een lift In een volgepropte berglift staan Reizen met de trein Vastzitten in een kledingsstuk met een klemmende rits Op de achterbank zitten van een auto met twee deuren Een ring om je vinger hebben.

De subjectieve belasting De schaal voor de subjectieve belasting helpt je om vast te stellen in hoeverre de belasting die een symptoom met zich meebrengt, verandert terwijl je Logosynthese toepast. Wanneer je bijvoorbeeld wilt werken aan de angst om achter in een auto met twee deuren te zitten, maak je een inschatting van de belasting die deze angst met zich meebrengt. Je werkt dan met dat thema en daarna maak je opnieuw een inschatting van de belasting. Je kiest weer op een schaal van 0 tot 10 het cijfer dat de belasting door deze angst het beste weergeeft. 0 betekent dat je helemaal niet bang bent, 10 staat voor een angst die uitermate belastend is, zoals bijvoorbeeld:

Achter in een auto zitten met twee deuren:

Vervolgens voer je de Logosyntheseprocedure uit. Nadat je de zinnen hebt laten inwerken, denk je terug aan het beeld van het thema en ga je na hoe hoog de belasting nu is. De schaal ziet er nu bijvoorbeeld zo uit:

Achter in een auto zitten met twee deuren:

Is er een verschil? Meestal verschuift de inschatting een beetje naar links op de schaal. Soms gaat het met een sprong naar links. Soms komt een nieuw thema op, dat meer belastend is, waardoor het oorspronkelijke thema minder belangrijk wordt. Dan neem je een tweede schaal om de belasting door dit nieuwe thema in te schatten.

Rijden door een tunnel in een open cabriolet:

Door meerdere schalen te gebruiken kun je aan meerdere thema’s tegelijk werken zonder het overzicht kwijt te raken. Het doel is daarbij om aan het eind de cijfers op alle schalen zo dicht mogelijk bij 0 te krijgen.

Dit instrument kun je toeen op alle thema’s waarvan je de belasting wilt verminderen. Dit is vooral nuttig wanneer je jouw eigen innerlijke toestand niet goed kunt inschatten. Bij de subjectieve belastingsschaal gaat het er vooral om hoe sterk je je belast voelt door het symptoom, niet hoe intens het symptoom zelf daadwerkelijk is. Dit verschil is vooral belangrijk bij lichamelijke klachten. Als je bijvoorbeeld aan hoofdpijn lijdt, kan het zijn dat de pijn na een ronde Logosynthese nog even hevig is, maar dat je subjectief minder lijdt. Pas nu de schaal toe voor de diverse thema’s uit je stapel en rangschik ze aansluitend opnieuw. Boven op die stapel moet de kaart liggen met de gebeurtenis of het aspect dat je als het minst belastend ervaart. Door het werken met Logosynthese kan de stapel langzamerhand een stuk kleiner worden.

Logosynthese bij angst In het werken met het thema angst hoef je niet dapper te zijn. Dan forceer je jezelf en dat is contraproductief. Je kunt proberen om vier treden van een trap tegelijk te nemen, maar als je gezond boven aan wilt komen, kun je beter trede voor trede nemen. Je problemen bestaan al lang en het doet er niet echt toe of je ze vandaag of morgen oplost. Het gaat om een leven zonder angst op lange termijn. Je begint met de gebeurtenis uit je stapel die je het minst bang maakt. De schaal voor de subjectieve belasting helpt daarbij: begin met een thema met een score van 6 of minder. Als je het thema hebt, kun je de zinnen formuleren – bijvoorbeeld het thema van de angst achter in een auto zitten, bij het aspect dat de bestuurder moet remmen als er een auto van rechts komt. De zenuwen gieren door je keel, maar je raakt nog niet helemaal in paniek. Je hebt dit op 6 gescoord. In dit geval worden de zinnen als volgt.

1 Ik neem alle energie die gebonden is in de angst achter in een auto met twee deuren te zitten, terwijl deze moet remmen, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen die gerelateerd is aan de angst bij het remmen, achter in een auto met twee deuren, uit al mijn cellen, uit heel mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur ze naar de plek waar deze thuishoort.

Zulke zinnen zijn soms lang. Een dergelijke lintworm kun je het beste opschrijven. Logosynthese werkt even goed wanneer we de zinnen aflezen. Je kunt de zinnen gewoon hardop lezen, je hoeft er geen emotie of bewuste nadruk in te leggen.

Opnieuw inschatten van de subjectieve belasting Na het werken met Logosynthese bespeuren veel mensen een kleine verandering in hun emoties of een gevoel van opluchting. Kijk nu eens terug op je aantekeningen met de schaal voor de subjectieve belasting en vul de schaal opnieuw in.

Achter in een auto zitten met twee deuren:

De X staat hier voor de eerste, de Y voor de tweede inschatting. Als de innerlijke beelden veranderen, wordt dit bevestigd door een lager cijfer op de schaal voor de subjectieve belasting. Als het cijfer op de schaal hetzelfde is, onderzoek je of de beelden die met de angst zijn verbonden, nog precies hetzelfde zijn. Angstervaringen zijn het gevolg van meerdere verschillende beelden en die moeten alle geneutraliseerd worden. Om bij het voorbeeld van de auto met de twee deuren te blijven: in plaats van het beeld dat de bestuurder moet remmen, komt dan het beeld naar boven dat de persoon op de achterbank wil uitstappen, maar de handgreep van de voorste stoel niet kan vinden. Mensen gaan heel snel en onbewust naar een volgend thema of naar een ander aspect. Als je een zin hebt uitgesproken en hebt laten werken, dan veranderen de introjecten, de imprints in je persoonlijke ruimte. Meestal glijden de energetische constructies verder weg, ze worden kleiner of veranderen van kleur en dichtheid. Als gevolg hiervan veranderen ook je emotionele reacties op de imprint. Daarom is het in de fase van focussen belangrijk zo precies mogelijk vast te leggen waar je aan gaat werken en waar precies in de ruimte de introjecten zich bevinden. Zo kun je ook kleine veranderingen beter waarnemen.

Het volgende aspect Het volgende aspect kan door het werken zelf naar voren komen in de vorm van een lichamelijke reactie, bijvoorbeeld hartkloppingen, druk in je hoofd, vermoeidheid of duizeligheid. Een dergelijke reactie is de start voor een volgende ronde in het werken met Logosynthese. Opnieuw maak je twee zinnen.

1 Ik neem alle energie die in deze duizeligheid vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met deze duizeligheid uit al mijn cellen, uit heel mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en

stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Laat tussen de zinnen een pauze vallen. Daarin kun je de eerste zin op je in laten werken en onderzoeken wat er veranderd is. Als de belasting van de beangstigende situatie naar 1 of 0 is gedaald en er geen nieuwe belastende beelden of ervaringen in samenhang met dit thema naar boven komen, neem dan een iets langere time-out. Je drinkt een paar glazen water om je lichaam te ondersteunen bij de verwerking. Wanneer je helemaal ontspannen bent, neem je de volgende kaart van de stapel of je stopt voor vandaag: denk eraan, je hoeft niet alles in één keer op te lossen en je lichaam en je psyche moeten de gelegenheid hebben om zich op de toename van vrije energie in te stellen. Dat kost tijd. In het algemeen raad ik aan om per dag niet meer dan 40 à 50 minuten met Logosynthese te werken. Realiseer je goed dat je emoties, gedachten en handelingen moeten wennen aan de nieuwe situatie!

Intense emoties Als je met Logosynthese begint te werken, komen vaak intense gevoelens naar boven. Sommige mensen krijgen dan de indruk dat alles alleen maar erger wordt en stoppen ermee. Wanneer je pas met Logosynthese begint, heb je nog niet echt geleerd dat veel emoties reacties zijn op afbeeldingen van ervaringen in het verleden; energiestructuren die van buitenaf worden geactiveerd. Het is de moeite waard om elke emotie en elke negatieve gedachte als deel van een reactiepatroon uit het verleden te beschouwen en de zinnen erop toe te en. Na een tijdje groeit het met je Zelf, en je identificatie met die oude vertrouwde manieren van voelen en denken neemt af. In het begin identificeer je jezelf met je archaïsche, zich herhalende emoties. Later weet je wel beter. Als de optredende emoties te pijnlijk zijn en je jezelf niet veilig genoeg voelt om door te gaan, zoek dan een goed opgeleide psychotherapeut of coach op. Die biedt je bij de verwerking de nodige veiligheid.

De toekomstvisie

Future pacing is het visualiseren van de nabije toekomst. Deze fase toont aan of het resultaat van je werk met Logosynthese zal kunnen volstaan. Je stelt je voor dat het overmorgen of volgende week is en dat je in een situatie bent die gewoonlijk angst opriep. Als je rustig kunt blijven bij deze voorstelling, dan kun je deze situatie meestal ook in de realiteit aan. Als later blijkt dat de angst nog niet helemaal is verdwenen, dan betekent dit dat nog niet alle triggers zijn geneutraliseerd en dan begin je aan de volgende ronde van de angstverwerking met Logosynthese.

Schaamte Schaamte is een bijzondere vorm van angst. Deze emotie is verbonden met sterke bewustzijnsfragmenten uit je bewustzijn van de vroege kindertijd. Als die delen geactiveerd worden, voel je je net een klein kind dat berispt wordt en weet dat het tegen de regels in is gegaan. Tekenen van schaamte zijn:

Het verbreken van oog Storingen van het denken, verwarring, desoriëntatie Storingen van de spraak, hakkelen, stotteren Zich klein of onnozel voelen Het gevoel om de bodem onder de eigen voeten te verliezen Onderdanigheid, co-afhankelijkheid.

Schaamte kan ook indirect zichtbaar worden. Mensen hebben dan de neiging om zichzelf te overschatten en arrogant op te treden: de ogenschijnlijk normale persoonlijkheid. Schaamte is verbonden met sterke overtuigingen, onaangename lichamelijke reacties en machtige introjecten.

Schaamte en Logosynthese In het werken met schaamte is het heel belangrijk om de introjecten en stille overtuigingen te onderzoeken die de gevoelens van schaamte veroorzaken. Je merkt dit als je in een situatie geconfronteerd wordt met innerlijke voorschriften, gedragsregels, waar je nooit bij stil hebt gestaan. Als je het gevoel van schaamte onderzoekt, kom je gebeurtenissen tegen waarbij ouderlijke figuren jou ten overstaan van anderen hebben geblameerd of gestraft. Met Logosynthese kun je zulke herinneringen neutraliseren. Pas dan kun je erover oordelen of deze regels daadwerkelijk zo algemeen aanvaard zijn als je tot nu toe dacht en besluiten of je je eraan houdt.

Bij het werken met schaamte begin je met het zoeken naar de plaats en de beelden van straffende ouderfiguren in je persoonlijke ruimte. Waar in de ruimte bevinden zich deze figuren? Voor, achter, links of rechts, boven je of onder je? Zie je ze, hoor je ze of voel je dat ze er zijn? Hoe ver weg zijn die beelden of stemmen, of dat symbool? Hoe groot? Hoe is hun gelaatsuitdrukking en hun lichaamshouding? Ook als de emoties niet meteen verdwijnen, helpt het beantwoorden van deze vragen om de veranderingen door de toeing van Logosynthese precies vast te stellen.

Woede, kwaadheid, vergeving

Buiten jezelf zijn Woede en kwaadheid zijn emoties met grote gevolgen voor de communicatie met anderen. Biologisch gezien zijn ze – net als angst – een reactie bij dreiging, een deel van de vecht-of-vluchtreactie van het limbisch systeem van onze hersenen, het ‘reptielenbrein’. Woede en kwaadheid zijn overlevingsmechanismen. Ze hebben de functie om vijanden op afstand te houden. In woedende toestand zijn we echter ook bereid om geweld toe te en met als doel onszelf, onze naasten of ons territorium te verdedigen. Woede en kwaadheid en in hun biologische oervorm niet meer zo goed in het leven van alledag. In een maatschappij die voor een groot gedeelte afhankelijk is van de communicatievaardigheden van haar leden, zijn deze emoties in de meeste gevallen niet op hun plaats. De directe uiting van woede en kwaadheid leidt meestal tot een escalatie van bestaande conflicten en zelden tot hun oplossing. Met de hulp van Logosynthese kunnen de betrokkenen hun blik op de situatie herzien, en leren hun eigen belangen te behartigen zonder die van de tegenstander uit het oog te verliezen. Een niet te onderschatten probleem bij woede en kwaadheid is dat de betrokkene zelf zijn emoties als gerechtvaardigd ervaart, ook al komt de uiting ervan op anderen overdreven en zelfs destructief over. Woede en kwaadheid dienen bij de ogenschijnlijk normale persoonlijkheid ter compensatie bij krenking en verlatenheid. Dit blijkt uit het feit dat veel woedende mensen zich onmiddellijk anders gedragen wanneer ze merken dat hun gesprekspartner hun wensen werkelijk serieus neemt. Het voorbeeld voor woede en kwaadheid is meestal afkomstig van een ouderfiguur die zich als introject in je persoonlijke ruimte bevindt. Dat voorbeeld werd overgenomen om de oorspronkelijke pijn met de bijbehorende krenking uit het bewustzijn te bannen: hier komen we de schijnbaar normale persoonlijkheid tegen. Als je weet wie het voorbeeld is, onderzoek dan waar zich

de afbeelding van deze persoon in je persoonlijke ruimte bevindt. Dan neem je met behulp van zin 1 je eigen energie hieruit terug en observeer je de veranderingen in de verschijning van de introjectie. Vervolgens verwijder je met zin 2 de energie van het voorbeeld uit al je cellen, je lichaam en je persoonlijke ruimte en stuur je die naar de plek waar ze thuishoort. Dan onderzoek je wat er over is van de afbeelding van dit voorbeeld. In langere veranderingsprocessen komen woede en kwaadheid vaak naar boven bij mensen die hun emotionele persoonlijkheid met al hun krenkingen verdrongen hebben en die ontdekken dat ze zich in een vroegere levensfase niet of onvoldoende hebben kunnen afgrenzen: de anderen waren daar te machtig voor. Veel emoties die verbonden zijn met gebeurtenissen uit het verleden, zijn niet meer functioneel. De betrokkenen moeten hun energie terugnemen uit de woede en kwaadheid, ook al lijken deze gerechtvaardigd. Alleen al het terugnemen van de eigen energie uit de betreffende persoon en situatie schept vrijheid in het hieren-nu. Dit betekent vergeven. Vergeven is bij woede, ergernis en kwaadheid niet alleen maar een gebaar van naastenliefde, maar ook van psychohygiëne: ik geef het object van mijn woede en mijn kwaadheid de verantwoordelijkheid voor zijn eigen handelen terug en ga mijn eigen, nieuwe weg.

Vergeven Of mensen woede en boosheid toedekken of uitleven, maakt voor het werk met Logosynthese niet uit. In beide gevallen fragmenteren we ons bewustzijn, hetzij in de emotionele, hetzij in de ogenschijnlijk normale persoonlijkheid. Beide patronen belemmeren het met onze Essentie. Goede gezondheid, bevredigend werk en liefdevolle relaties zijn alleen mogelijk als onze energie vrij stroomt. Vergeving bevrijdt ons uit het nauwe korset van het verleden. We ruimen ons energiesysteem op en herstellen de verbinding met onze Essentie, ons levendige Zelf. Zo schept vergeving betere toekomstvoorwaarden dan woede en kwaadheid dat doen. Logosynthese ondersteunt het vergevingsproces als volgt.

1 Stel je voor dat je afstapt op degene die je heeft gekwetst. Neem al je energie die in het beeld van die persoon is gebonden, terug naar de juiste plek in jezelf 2 Onderzoek je emoties bij de gedachte aan de geleden schade of de kwetsende gebeurtenissen. Neem alle energie die in deze emoties is gebonden, terug naar de juiste plek in jezelf 3 Laat alle fantasieën toe die jou met die persoon verbinden. De wens om deze man of vrouw achter het behang te plakken, is misschien nog de onschuldigste. Neem alle energie die in deze fantasieën is gebonden, terug naar de juiste plek in jezelf 4 Onderzoek wat je door de acties van deze persoon verloren hebt en neem al je energie terug uit het verlorene en uit gevoelens van rouw en verdriet hierover, naar de juiste plek in jezelf 5 Onderzoek alle verwachtingen ten aanzien van die persoon en neem al je energie uit die verwachtingen terug, naar de juiste plek in jezelf 6 Onderzoek alle verwachtingen ten aanzien van jezelf in deze situatie en neem al je energie daaruit terug 7 Tot slot verwijder je alle energie van de ander uit al je cellen, je hele lichaam en uit je persoonlijke ruimte, en stuur je ze naar de plek waar ze echt thuishoort.

Voor deze oefening is de gewone, herhaalde toeing van Logosynthese het vertrekpunt. Gewoonlijk worden de emoties gereduceerd, kun je rustiger denken en ben je in staat om de situatie nieuw in te schatten en je eigen gedrag te veranderen. Wanneer je je achteraf nog niet evenwichtig en ontspannen voelt, dan wijst dit op nog onbehandelde aspecten van de kwetsingen en krenkingen door deze persoon. Ook kunnen onder deze gebeurtenissen nog vroegere, meer pijnlijke ervaringen schuilgaan. In dit geval activeert de huidige persoon oudere kwetsingen en de imprints van andere personen uit het verleden. Neem de tijd om de vroegere ervaringen te laten opkomen en herhaal de procedure daarvoor.

Relaties

‘Het is niet goed, dat de mens alleen zij’ staat in het eerste boek Genesis. God onderkende dit probleem en loste het voor Adam op door Eva te scheppen. Hiermee begon een lang verhaal waarin Gods oplossing voor ons mensen soms tot probleem is geworden. Relaties hebben een reeks van biologische, psychologische en sociale functies die soms haaks op elkaar staan. Ze bewegen zich in een permanent spanningsveld van stabiliteit en verandering. Als er te veel stabiliteit is vervelen we ons, is er te weinig dan voelen we ons niet veilig. Om die reden zijn relaties heel vatbaar voor dissociatieve mechanismen. Een echte, levendige relatie bestaat alleen in het hier-en-nu. Dissociatie en introjectie hinderen de werkelijke waarneming van de partner. Tegenwoordig eindigt 40 tot 50 procent van de huwelijken in een scheiding. Je zou verwachten dat mensen door hun ervaringen leren en dat de prognose voor een tweede huwelijk beter is. Dat is echter niet zo. De mensen wisselen weliswaar van partner, maar de patronen die ertoe leiden dat de relatie strandt, blijven dezelfde. Hiervoor zijn diverse redenen. De belangrijkste is dat mensen niet als Zelf in het hier-en-nu met hun actuele partner samen zijn, maar dat patronen van mislukte of vastgelopen relaties uit het verleden zich blijven herhalen. In het werken met Logosynthese onderscheid ik de volgende zes relatieverstorende patronen.

Overdracht Psychische verwondingen Verlangen Wensen

Idealisering en projectie Angst.

Aan de hand van deze patronen kun je verstarde aspecten van je eigen relatie herkennen. Logosynthese kan je helpen om deze aspecten te neutraliseren en je ogen te openen voor de mensen die nu dicht bij je staan. De patronen treden meestal in combinatie op.

1 Overdracht Dit patroon komt bijna altijd en overal voor. Overdracht is een dynamiek die in de psychoanalyse werd ontdekt: onbewust wordt het beeld van de aanwezige partner vermengd met beelden van anderen, die als introjectie in je energiesysteem liggen opgeslagen – vader, moeder, broers en zussen, leerkrachten, pastors of leidinggevenden. Je neemt de ander niet werkelijk waar en verwacht dat die zich hetzelfde gedraagt als de persoon uit het verleden aan wie je wordt herinnerd. Je reageert zoals vroeger. Bij overdracht hoort ook dat bij de ander dan precies die gedachten, gevoelens en gedragspatronen opgeroepen worden, die je uit het verleden al kende. Daardoor wordt de relatiedynamiek nog versterkt.

2 Psychische verwondingen In elke relatie komen kwetsende momenten voor en ontstaan er krenkingen wanneer de partners elkaars behoeften bewust of onbewust vergeten, minachten of negeren. Wederzijdse verwachtingen worden niet vervuld en de partners gaan tegenover elkaar in verdediging. De gekwetste persoon blijft hangen in bewustzijnsfragmenten van het moment van geweld, krenking, minachting of ontrouw en geeft verwachtingen met betrekking tot de relatie op. De relatie kan zich niet verder ontwikkelen en blijft steken in het steeds opnieuw beleven van het kwetsende moment.

3 Verlangen Bij het begin van elke relatie hoort een fase van idealiseren: sterke kanten worden uitvergroot en zwakke genegeerd. In een gezonde relatie wordt het idealiseren in de loop der tijd vervangen door een realistischer perspectief. Gebeurt dit niet, dan verstart de relatie doordat de partner permanent wordt vergeleken met het verloren ideaal. De persoon houdt vast aan een historisch beeld van de ander, dat niets meer met de huidige partner te maken heeft. De relatie kan niet meer doorgroeien, evenmin als de partners. De wensrelatie staat de reële relatie in de weg.

4 Wensen De persoon wil dat de partner zich overeenkomstig diens wensen gedraagt. Hij of zij negeert de ander met zijn reële mogelijkheden, wensen en behoeften, en dus ook de daadwerkelijke relatie in het hier-en-nu. In de fase van verliefdheid is het gemakkelijk om de wensen van de ander uit de ogen af te lezen en worden behoeften bijna als vanzelf vervuld. Met de overgang naar het leven van alledag wordt dit moeilijker. De partners onderdrukken hun eigen wensen, totdat ze ontdekken dat door die aaning tekortkomen.

5 Idealisering en projectie Wie de ander idealiseert, staat per definitie niet in met zijn eigen Essentie. Het ideaal wordt als eigenschap van de partner waargenomen. Vooral de ervaring van diep geluk wordt met de aard of de aanwezigheid van de ander in verbinding gebracht. In de loop van de tijd wordt de persoon voor dat geluk van de relatie afhankelijk. Dat kan ertoe leiden dat de partner de interesse in de relatie verliest.

6 Angst Bijvoorbeeld een vrouw die de fantasie heeft dat de ander haar verlaat en zij dan hulpeloos en eenzaam is, of dat de geliefde iets overkomt en dat zij alleen achterblijft. Ze verliest het met haar eigen Essentie en geeft haar eigen macht en kracht op.

Relaties met deze patronen zijn in hun ontwikkeling geblokkeerd: afscheid is net zo min mogelijk als het aangaan van nieuwe relaties die tot meer vervulling zouden kunnen leiden. Het werk aan de vervulling van de levenstaak van alle betrokkenen stagneert. Het Zelf draagt niet bij aan de ontwikkeling van de partners.

Logosynthese in relaties Vanwege de hier beschreven patronen vormen relaties een van de meest voorkomende bronnen van dissociatie en introjectie. Dit is niet te voorkomen. Logosynthese kan helpen de blokkades in de relatie te doorbreken. De aanzet is daarbij heel anders dan bij veel andere methoden, doordat we ervan uitgaan dat de starre patronen door het Zelf worden opgelost, niet door diepgaande analyse of door het oefenen van nieuw gedrag. Logosynthese heeft een pragmatische inslag, die gericht is op het herstellen van het met het Zelf. Dat perspectief leidt vaak tot weerstand. Logosynthese is in strijd met het romantische ideaal dat zegt dat mensen zich moeten inzetten, of zich zelfs moeten opofferen, om elkaar gelukkig te maken. In de praktijk is het net andersom: wanneer wij onze vaste voorstelling van een relatie laten varen, dan treedt de echte partner in het hier-en-nu op de voorgrond, en die is vaak attractiever dan alle verstarde beelden. Dit betekent echter ook dat je de verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag in het hier-en-nu moet nemen en dat er op dat vlak niets meer te delegeren valt. Je wordt letterlijk smid van je eigen fortuin en wat blijkt dan? De ander doet meestal mee. De toeing van Logosynthese kan er echter ook toe leiden dat je de schellen van de ogen vallen. Dan zie je dat je met je moeder of vader bent getrouwd, of dat je jarenlang onrealistische verwachtingen over de ander hebt

gecultiveerd, verwachtingen die de man of vrouw in kwestie nooit zal kunnen vervullen. Het werken aan en met liefdesrelaties is niet gemakkelijk, om diverse redenen.

Bij relatieconflicten gaat het zelden echt om het hier-en-nu. In de persoonlijke ruimten van beide partners wemelt het van introjecten van ouders, broers en zussen en van vroegere relaties. Die introjecten worden nog eens versterkt door autoriteiten uit kerk, politiek en maatschappij. Ze mobiliseren bewustzijnsfragmenten, die op hun beurt het zicht op de actuele partner vertroebelen. Relaties activeren heel vroege patronen van afhankelijkheid en daarmee de angst voor verlating Daarom is het moeilijk om in de context van de relatie een werkelijk nieuwe, open uitwisseling van gedachten op gang te brengen Onze westerse maatschappij stelt hoge eisen aan relaties als bron van geluk, afwisseling en stabiliteit. Deze eisen worden steeds weer duidelijk in de introjecten van films, songs en meters adviesliteratuur In de meeste relaties bestaat een subtiel machtsevenwicht dat gemakkelijk uit balans kan raken. Dat leidt bij beide partners tot diepe onzekerheid.

Vanwege de tendens tot dissociatie in relaties is het zinvol om voorzichtig te werk te gaan en daarbij ook de ander de kans te geven om met een eigen veranderingsproces te reageren.

Ontwikkeling door een relatie Wil je met behulp van Logosynthese een nieuwe vorm voor je leven vinden, dan vormt de relatie met je partner een belangrijk oefenveld. Een relatie biedt veel mogelijkheden om verantwoordelijkheid te nemen voor je communicatie, biedt dagelijks gelegenheid om dissociatieve processen te leren kennen en levert oefenmateriaal voor de toeing van Logosynthese.

Heb je op dit moment geen partner dan is dat geen probleem: ook in andere intermenselijke relaties bestaan voldoende gelegenheden om met Logosynthese te werken. Je kunt ermee beginnen om alle herinneringen uit vroegere en alle verwachtingen aan toekomstige relaties te neutraliseren. Hierdoor stijgt de kans van slagen van nieuwe relaties. Probeer niet om alle patronen die gedurende vele jaren gegroeid zijn, in één keer te neutraliseren. Ga stap voor stap te werk, volgens het salamiprincipe. Ook hier werk je met aspecten en niet met de persoon als geheel. Starre beelden van totaal romantische droomrelaties, geïdealiseerde wittebroodsweken en onverwerkte scheidingen dienen stapsgewijs te worden opgelost. Op het eerste gezicht staat het ons intuïtief en verstandelijk tegen om ervaringen en beelden van dierbare mensen los te laten. Het werken aan relaties komt echter precies daarop neer: ze vinden plaats in het hier-en-nu. Als je single bent en geen afscheid van een uitgedoofde relatie neemt, ontneem je zowel jezelf als ook een potentiële partner de kans tot ontwikkeling, en daarmee tot geluk. Werken met Logosynthese geeft je een nieuwe kijk op jezelf, op jouw Zelf, en hierdoor op het leven. Daarbij hoeft het lang niet zo pijnlijk te zijn als je vanuit het perspectief van het door slechte ervaringen geblokkeerde bewustzijnsfragment denkt. Integendeel: pas na de toeing van Logosynthese wordt het relatiepotentieel in ons leven duidelijk. Logosynthese helpt ook om pijnlijke ervaringen met je huidige partner te verwerken. Elke dag heb je de kans om jouw eigen Zelf in de relatie te activeren in plaats van je te laten leiden door oude patronen. Door de toeing van Logosynthese ontstaat ruimte voor nieuwe ontmoetingen met reële mensen in het hier-en-nu. Je kunt het beste met losse aspecten beginnen. Denk aan een storend incident met je partner en onderzoek waar zijn of haar beeld zich in je persoonlijke ruimte bevindt als je aan die situatie denkt. Onderzoek de afstand en de grootte van het beeld. Dan kies je een klein aspect om aan te werken: een beeld, een emotie, een gedachte, een stemming of een lichaamsgevoel.

1 Ik neem al mijn energie die in aspect X van gebeurtenis Y met persoon Z vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van Z in samenhang met deze gebeurtenis, uit al mijn cellen, uit mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze terug naar de juiste plek in hem- of haarzelf.

Zo haal je het bewustzijn van je Essentie weer de relatie binnen. Dit is aanstekelijk, omdat veel relaties juist hun ontstaan te danken hebben aan de gemeenschappelijke ervaring van de Essentie. Als beide partners in met de Essentie zijn, kan de relatie volop bloeien. Beiden dragen dan bij aan de vervulling van elkaars levenstaak.

Relaties op het werk Wat ik hierboven heb beschreven over liefdesrelaties, geldt mutatis mutandis ook voor relaties op het werk, met leidinggevenden, collega’s en medewerkers. Ook deze relaties kunnen alleen echt constructief zijn wanneer alle betrokkenen in staan met hun Essentie. Dit is een ideaalplaatje. Maar je kunt beginnen om eraan te werken. De kwaliteit van relaties op het werk neemt toe wanneer je zelf verantwoordelijkheid neemt voor rollen en taken binnen de organisatie. Mochten je collega’s dan nog in de overdracht (zie pag. 111) blijven steken, dan is de kans groot dat die positief van aard is.

Dromen

Ook dromen zijn een heel belangrijk toeingsveld van Logosynthese. Fritz Perls, de grondlegger van de Gestalttherapie, meende dat elk persoon en elk object in een droom delen van de persoonlijkheid van de dromer weerspiegelen. Als ik dus droom dat ik met mijn vrouw onderweg ben met de auto, dat onderweg de accu leeg blijkt te zijn, dat wij niet meer wegkomen van het parkeerterrein van het wegrestaurant, dan heeft deze droom zes aspecten die allen een deel van mij weergeven: mezelf, de auto, de accu, mijn vrouw, het parkeerterrein en het wegrestaurant. Als ik na een dergelijke droom badend in zweet wakker word, omdat ik door al het gedoe ook nog eens mijn autosleutels kwijt ben en we niet eens in de auto kunnen zitten terwijl het regent dat het giet, dan kan ik de sleutels en de regen ook nog bij de aspecten die behandeld moeten worden, tellen. In de Gestalttherapie laat de therapeut zijn cliënt de plaats innemen van elk van deze aspecten. Zo ontstaat een rollenspel waarin de afzonderlijke aspecten met elkaar in gesprek gaan. Bij de Logosynthese is een dergelijke inhoudelijke dialoog met aspecten van de droom overbodig. Volgens ons tweede principe zijn de objecten van de droom bewustzijnsfragmenten met de bijbehorende imprints. Volgens het derde principe zijn het energieconstructen in het lichaam of in de persoonlijke ruimte, met als doel het referentiekader van de persoon te stabiliseren. Omdat wij echter volgens het eerste principe Essentie zijn, en omdat alle delen teruggebracht kunnen worden naar het Zelf dat met deze Essentie in staat, is zo’n rollenspel meestal overbodig en soms zelfs contraproductief: het bewustzijn van de fragmentering wordt door verdere differentiatie in een rollenspel versterkt. We hoeven alleen de daarin achtergebleven energie terug te nemen en de energie van buiten onszelf uit ons systeem af te voeren. Dit is vooral zinvol wanneer we uit een nachtmerrie wakker schrikken. Je voelt de intense emoties en je lichaam is in een staat van alarm: je hart klopt als een bezetene, je baadt in het zweet en je gedachten draaien om de vraag hoe je deze droom het beste achter je kunt laten. Als je dit boek tot nu toe helemaal hebt gelezen, heb je al een vermoeden hoe dat gaat: je maakt een lijst van personen,

objecten en andere omgevingsaspecten uit de droom, je onderzoekt waar deze zich in je persoonlijke ruimte bevinden, en je neutraliseert ze stuk voor stuk. In mijn bovengenoemde voorbeeld zijn dat:

Ik als persoon Mijn vrouw De auto De accu Het parkeerterrein Het wegrestaurant De autosleutels De regen.

Dan neem je al je energie uit al deze aspecten terug naar je Zelf en je verwijdert alle energie van buiten jezelf die met deze aspecten samenhangt. Onderzoek nu hoe de personen en objecten in je persoonlijke ruimte veranderen of eruit verdwijnen. Het zal je verbazen hoe snel je innerlijke toestand tijdens dit proces verandert: de energiepatronen in de droom zijn meestal niet zeer star. Per slot van rekening is je droom een poging van je onderbewustzijn om iets aan de oppervlakte te brengen. Het is belangrijk om zowel je eigen energie terug te nemen als ook alle andere energie te verwijderen uit alle aspecten van de droom, ook van de aspecten die jezelf aangaan. Een droom weerspiegelt diepe onbewuste processen, die je bewuste ik niet altijd begrijpt. Dit hoeft ook niet. Gewoonlijk wordt bij droomverwerking geprobeerd het ik-bewustzijn te verhogen, volgens het oude motto van Sigmund Freud: ‘Wo Es war, soll Ich werden’. In Logosynthese is het niet zo belangrijk om het bewuste ik verder uit te bouwen. Het ego heeft de taak om structuur aan te brengen in de aardse omgeving, maar het neigt er om die reden ook toe zich tot

de aardse realiteit te beperken en de Essentie te verdringen. Ondersteund door een leger van mensen en media leert het ego voortdurend dat er alleen een aardse realiteit bestaat. Een beetje tegengas kan in dat proces geen kwaad. Als we de ontwikkeling van het Zelf centraal stellen in plaats van die van het ik, dan verliest de symbolische inhoud van de droom aan betekenis. Wanneer we de energie die aan afzonderlijke aspecten van de droom gebonden was, hebben teruggebracht, dan staat de informatie uit deze fragmenten onmiddellijk ter beschikking van je Zelf in het hier-en-nu, zonder cognitieve tussenstappen. Het Zelf krijgt weer de macht over de eigen ervaring en kan die onmiddellijk in zijn context begrijpen. Het effect is frappant. Toen ik de afzonderlijke aspecten van mijn droom met behulp van Logosynthese had doorgewerkt, werd me de symboliek van de droom onmiddellijk duidelijk. Mijn vrouw en ik verkeerden in een snel bewegende omgeving (de auto), die onze beschikbare energie (de kracht van de accu) te boven ging. De accu begaf het. De Essentie maakte ons erop attent dat het geen optie was om door te gaan op deze weg: de sleutel was zoek. Natuurlijk zijn er diverse mogelijkheden om deze droom te duiden, maar dit inzicht dook meteen op na de toeing van Logosynthese. Je kunt de inhoud van je dromen niet alleen bewerken om je uit de naweeën van een nachtmerrie te bevrijden, maar ook voor je persoonlijke ontwikkeling. Daarvoor maak je een lijst van personen, objecten en andere aspecten van de droom, je neemt je eigen energie eruit terug en je verwijdert de energie die niet bij jou hoort uit de representaties van mensen, aspecten en objecten in de ruimte om je heen. Zo kun je de diepere betekenis van je dromen leren begrijpen. Je lichaam zal je dankbaar zijn voor het werken aan je dromen en zal met ontspanning en opluchting reageren. Mocht je moeite hebben je op de hier beschreven methode te concentreren, dan kun je de procedure ook uitvoeren door alles op te schrijven of je kunt iemand vragen om je te helpen – met de analyse van de personen en objecten uit de droom en bij de formulering van de zinnen. Logosynthese is geen geheugentraining en je hoeft niemand iets te bewijzen. Je maakt dan de lijst van personen, objecten en andere aspecten, je maakt zinnen 1 en 2 met betrekking tot elk persoon en elk aspect van de droom. Je schrijft dit allemaal op, het beste op de computer want dan kun je de zinnen gemakkelijk kopiëren en aanen. Je zoekt een rustige plaats op, je leest de zinnen hardop, en je ontspant en observeert de effecten op lichaam en geest. Dit doe je na elkaar, met alle aspecten die je hebt opgeschreven. Je hoeft niet alles alleen te doen: vooral bij nachtmerries als gevolg van traumatische gebeurtenissen is het beter om gebruik

te maken van de hulp van een goed opgeleide hulpverlener.

Lichamelijke symptomen

Ons lichaam is een interessant fenomeen. Het is de schakelcentrale tussen ons Zelf en onze aardse omgeving. Waarnemen kunnen we alleen via de zintuigen en ons bewegen door de driedimensionale ruimte is ook alleen maar mogelijk met de hulp van het lichaam. Het lichaam valt de meeste mensen meestal niet op. Het is een trouwe dienaar op de achtergrond, voor sommigen zelfs een slaaf. We kunnen van het lichaam genieten als bron van lust en positieve ervaringen, bij lichamelijke prestaties of bij seks. Het lichaam wordt als hinderlijk ervaren als het niet meewerkt aan de vervulling van onze taken en wensen. Hoogste lust en diepe frustratie hangen nauw samen met lichamelijke ervaringen. Een free solo bergbeklimmer, die zonder touw steile rotswanden beklimt, vertrouwt op de kracht en de behendigheid van zijn vingers en tenen en geniet van de volledige concentratie op weg naar de top. Tennisspelers als Roger Federer en Rafael Nadal bereiken een ongekende perfectie op tennisgebied, de een met een weergaloze techniek, de ander met een ongekende kracht en conditie. Een verliefd stel geniet met alle zinnen van hun versmelting en een fijnproever laat zich de zeven gangen van een koninklijk maal smaken. Hier staat tegenover dat het lichaam niet perfect is. We groeien op, we beleven een bloeitijd en daarna nemen schoonheid, kracht en snelheid af. Aan het eind volgt de dood, voor iedereen. Het lichaam als perfect gereedschap is er slechts tijdens een bepaalde levensfase, en dat niet eens voor allen. Vroeg of laat worden we geconfronteerd met acute of chronische symptomen, die ons erop wijzen dat het leven eindig is en het lichaam niet perfect. Afhankelijk van het wereldbeeld van degene die ernaar kijkt, bestaan er verschillende perspectieven op het lichaam en de hiermee verbonden processen, bijvoorbeeld de volgende.

Het lichaam is een complexe fysieke, chemische, biologische machine in dienst van mijn doelen. Werkman, sporter, soldaat – ik noem hier met opzet mannen. Blessures of andere gebreken worden met chemische middelen bestreden of door middel van technische manipulaties gerepareerd.

Het lichaam is een uitdaging. Het is mij door het lot gegeven en ik kan me ertegen verzetten of me eraan onderwerpen. Het lichaam is mijn venster op de wereld. Het maakt het mogelijk om deel te nemen aan dat wat om me heen gebeurt en erop te reageren. Het lichaam is gemanifesteerde energie en volgt dezelfde wetten als alle andere vormen van energie. Het is een instrument van mijn onkwetsbare Essentie.

Je perspectief op het lichaam beïnvloedt de manier waarop je omgaat met stoornissen en symptomen.

Logosynthese en het lichaam Het werken aan de genezing van lichamelijke symptomen omvat de volgende aspecten, die in de Logosynthese verschillend benaderd worden.

1 De waarneming van fysiologische en functionele symptomen. 2 De manier waarop en de mate waarin het symptoom afbreuk doet aan de levenskwaliteit 3 Kennis, informatie en overtuigingen met betrekking tot symptomen en hun behandelingsmogelijkheden 4 Dissociatie en introjectie in samenhang met de emotionele belasting door het symptoom en de emotionele acceptatie van het symptoom 5 De voorbereiding en verwerking van medische ingrepen.

Elk van deze aspecten beïnvloedt de ontwikkeling van symptomen en hun verwerking of genezing.

1 Fysiologische of functionele symptomen zoals deze worden waargenomen. Het lijden wordt maar gedeeltelijk bepaald door het symptoom zelf. Tijdens mijn jarenlange werkervaring in de bekende Nederlandse longkliniek in Davos, heb ik me vaak verbaasd over de verschillen tussen mensen. Aan de ene kant zag ik hoe een jonge man, die gemakkelijk de hoogste bergen in de omgeving op kon lopen, vreselijk onder astma leed, terwijl de symptomen relatief licht waren. Hij vergeleek zichzelf met andere mannen van zijn leeftijd. Aan de andere kant zag ik een oude vrouw die er trots op was dat ze op eigen kracht met de trap naar de derde verdieping kon komen. Ze genoot van het fascinerende uitzicht op de bergen vanuit het raam van haar kamer. Het lichamelijke symptoom is op zichzelf dus niet bepalend voor de mate van het lijden. Mensen met een chronische ziekte kunnen zich vaak heel goed aanen, terwijl voor velen met acute symptomen de verstoring van hun dagelijks leven op de voorgrond staat. 2 De mate waarin het symptoom afbreuk doet aan de levenskwaliteit. Een symptoom kan zowel lichamelijk als psychisch een handicap zijn. Dat hangt ook van de context af: een secretaresse die door een oogziekte haar werk achter de computer niet meer kan doen, heeft andere problemen dan een moeder van kleine kinderen met dezelfde symptomen. De secretaresse moet zich laten omscholen, de moeder kan echter haar opvoedingstaken met enige aaning vervullen. Of een symptoom ook afbreuk doet aan de levenskwaliteit, hangt af van wat iemand erdoor verliest: een motorrijder die na een ongeluk zijn lievelingssport niet meer kan beoefenen of niet meer kan werken, lijdt meer dan iemand die na een dergelijk ongeluk gewoon naar kantoor kan blijven gaan. De samenhang met de zin van het eigen bestaan ligt voor de hand. 3 Kennis, informatie en overtuigingen over symptomen en behandelingsmogelijkheden. Kennis kan twee kanten op werken. Aan de ene kant kan het je helpen om greep te krijgen op het symptoom, omdat je weet wat je moet doen in geval van acute nood en in je manier van leven. Zo wordt de behandeling van astma of diabetes veel makkelijker wanneer de patiënt op de hoogte is van de feiten over de ziekte en de behandelingsmogelijkheden. Aan de andere kant zijn aan de kennis van het symptoom ook overtuigingen gekoppeld met betrekking tot de behandeling. Deze kunnen leiden tot machtige introjecten. Bij sommige mensen heeft de

diagnose ‘kanker’ het karakter van een doodsvonnis omdat ze denken dat ze eraan zullen overlijden. 4 Dissociatie, introjectie en het lichaam. Als het lichaam flexibel wil kunnen reageren op zijn omgeving, dan moet het daarmee in open wisselwerking staan. Als een introjectie je de opdracht geeft om hard te werken, maar niet zegt wanneer het tijd is om te stoppen, schaadt dat patroon vroeg of laat je gezondheid. Om de energie van het lichaam voor zijn genezing in te kunnen zetten, moeten we introjecten, emotionele verwondingen en krenkingen neutraliseren. Dan wordt je lichaam een kanaal voor de energiestroom van het Zelf, een vervoermiddel om je taak in het aardse bestaan te kunnen volbrengen. Zolang je woede, haat en wrok voelt ten aanzien van jezelf of van gebeurtenissen en mensen die je teleurgesteld of gekwetst hebben, straf je jezelf en niet de ander. Je verzwakt je immuunsysteem, je wordt vatbaar voor ziektes en je versterkt introjecten en dissociaties. 5 De voorbereiding en verwerking van medische ingrepen. Sommige medische ingrepen zijn erg onaangenaam en het is niet altijd zeker hoe het afloopt. In de afgelopen jaren hebben vele cliënten er baat bij gehad om in zulke situaties Logosynthese toe te en. Een voorbeeld was mijn collega Maria, die me in paniek belde. Er was kanker bij haar gediagnosticeerd, ze moest een spoedoperatie ondergaan en ze was ervan overtuigd dat ze het ziekenhuis niet meer levend zou verlaten. Ik werkte met haar aan deze doodsangst, die zijn oorsprong had in de vroege en onverwerkte dood van een familielid. Na ons gesprek pakte ze haar koffers, reisde alleen per trein naar het ziekenhuis en doorstond de operatie zonder problemen. Een andere collega gebruikte Logosynthese om de genezing na een operatie te bespoedigen en was zeer ontroerd, toen de chirurg van een ‘wonder’ sprak: zo snel was ze genezen. Logosynthese werkt ook nog jaren na zulke ingrepen. Een deelneemster aan een seminar ervoer een enorme verlichting van de pijnlijke sporen die een buikoperatie tien jaar eerder had achtergelaten.

Logosynthese heeft niet de pretentie het lichaam te genezen. Ze maakt een klassieke of alternatieve geneeskundige behandeling niet overbodig. Maar ze kan lijden verlichten doordat je leert je lichaam en zijn symptomen anders waar te nemen. Die veranderde waarneming kan je helpen om de eisen die je aan je

lichaam stelt aan te en en schadelijke gewoonten op te geven of nieuwe behandelingsmogelijkheden te ondergaan. Het is altijd zinvol om Logosynthese op lichamelijke symptomen toe te en, om een behandeling door de arts te ondersteunen bij vage symptomen die medisch moeilijk te vatten zijn. Soms helpt Logosynthese daarbij direct: ik ontmoette in mijn praktijk een vrouw die al jaren aan hevige aanvallen van duizeligheid leed. Na twee sessies waren de symptomen weg. Daarnaast komen in de loop van de sessies met Logosynthese steeds weer lichamelijke symptomen op, die in een volgende ronde weer verdwijnen. Duizeling, hoofdpijn, vermoeidheid, uitputting en spierpijn komen niet zelden voor. Soms zijn we in staat lichamelijke symptomen, ziektes of storingen te beïnvloeden en op te lossen. Op andere momenten dienen we onze lichamelijke grenzen te accepteren of moeten we vaststellen dat het lichaam ons attent maakt op een aspect van onze levensstijl, dat aan verandering toe is. Het lichaam kan een obstakel zijn en ons hierdoor een lesje leren. Logosynthese kan ons helpen om te ontdekken wat ons op dit moment te doen staat. Tijdens het werken met Logosynthese moeten we lichamelijke symptomen anders behandelen dan hun emotionele en psychologische consequenties. Het komt niet vaak voor dat een fysiek symptoom meteen verdwijnt wanneer we onze energie eruit terugnemen. Vooral chronische symptomen kunnen het gevolg zijn van langdurige onderbreking van het met het Zelf en die laten zich meestal alleen gedeeltelijk verwijderen, zeker niet in een enkele zitting. Er zijn echter vele ervaringen van cliënten die door consequente toeing van Logosynthese hun lijden aanmerkelijk konden reduceren, fysiek en psychisch. Het is het beste om te beginnen met het onderzoeken van de gedachten en gevoelens die met de lichamelijke klachten gepaard gaan – zowel die van jezelf als die van anderen uit je omgeving.

Emoties en lichamelijke symptomen Lichamelijke klachten zijn vaak gekoppeld aan emoties, zoals: angst, schaamte, ergernis, walging of rouw, niet alleen voor de patiënt zelf maar ook voor zijn

omgeving. Meestal weegt het emotionele lijden minstens zo zwaar als het lichamelijke en het is voor een goede start van het toeen van Logosynthese aan te raden om met deze emoties te beginnen. Emotionele aspecten zijn meestal makkelijker te beïnvloeden. Bovendien wordt het genezingsproces van het lichaam ondersteund wanneer er geen energie meer is gebonden in oude aspecten. Het neutraliseren van die aspecten bevrijdt dan de energie van de Essentie voor de ondersteuning van de fysieke genezing. Emoties kunnen zowel introjecten als bewustzijnsfragmenten zijn. Het verlies van lichamelijke vermogens of het verergeren van een symptoom kunnen vroegere ervaringen van verlies en kwetsbaarheid reactiveren. Als mensen aan een ziekte lijden die tot grote belasting van de omgeving leidt, dan zijn de zorgen, irritaties en teleurstellingen van anderen waarschijnlijk ook in de vorm van imprints aanwezig. Dit geldt vooral bij chronische ziektes, die zowel van de patiënt als van zijn naasten grote aaningen in hun levensstijl vergen.

Overtuigingen en lichaamssymptomen Lichamelijke symptomen zijn niet alleen met sterke emoties maar ook met overtuigingen verbonden. Ook deze kunnen aanwezig zijn als introjectie of bewustzijnsfragment. Bij een ernstige ziekte zien we geen mogelijkheden meer om ons leven aan te kunnen. In een dergelijke situatie zijn we extra gevoelig voor dissociatieve processen. Als we ziek zijn en niet weten wat de toekomst brengt, neigen we ertoe om de eerste de beste interpretatie uit onze omgeving klakkeloos over te nemen. De uitspraken van artsen, ouders, familieleden en vrienden krijgen op die manier een invloed die niet overeen hoeft te komen met de feiten over de patiënt en zijn situatie. De anderen hebben daarbij vaak niet eens een oplossing voor ogen, maar zij hebben wel sterke emoties, gedachten, overtuigingen, verwachtingen en wensen, die onze eigen omgang met de klachten ingewikkelder maken. De toeing van Logosynthese bij overtuigingen met betrekking tot lichaam en ziekte verschilt niet van de omgang met andere overtuigingen. Je moet ideeën en aspecten precies onderzoeken en erop focussen. Dit begint met overtuigingen over de eigenschappen van het symptoom en zijn veranderlijkheid. Er zijn maar weinig onomstotelijke waarheden over ziekte en genezing, ook al wordt dit door experts wel gesuggereerd. Zelf ben ik altijd meer gefascineerd door die ene patiënt die van een zware ziekte geneest dan door de 99 die eraan sterven. Die

ene past namelijk zelden in de officiële theorie van de geneeskunde. De oude Grieken lieten bij hun modellen over ziekte en gezondheid altijd ruimte voor het onverwachte. Dat kun je bij Logosynthese ook doen: de Essentie is met ons denken niet te omvatten. Veel ideeën worden bepaald door introjecten, waarbij zelden een vraagteken wordt geplaatst:

Kanker is ongeneeslijk In onze familie is iedereen te zwaar Astma is erfelijk, daar kun je niets aan doen.

Zulke introjecten doen duidelijke uitspraken over het karakter, de betekenis en de veranderlijkheid van het lichaam, de organen en de functies. Het is de moeite waard deze nader te onderzoeken en om vooral die introjecten te neutraliseren die een verandering ten goede in twijfel trekken. Behandelingsmogelijkheden veranderen en daarmee de geneeskunde. Maagzweren, bijvoorbeeld, worden vandaag de dag niet meer gezien als een gevolg van stress, maar als gevolg van een infectie met de bacterie helicobacter pylori. Bij de behandeling van kanker is grote vooruitgang geboekt, terwijl de officiële leer met betrekking tot het consumeren van eieren, rode wijn of koffie ongeveer elke veertien dagen verandert. Overtuigingen bevatten verstarde patronen en het is de moeite waard om deze met Logosynthese te neutraliseren, om je vervolgens opnieuw te oriënteren – met open ogen en oren. Onderzoek nu eens het menselijk lichaam in het algemeen en in het bijzonder. Wat weet je van:

Hart en bloedsomloop? De hersenen? Het zenuwstelsel? Het immuunsysteem?

De longen? De spijsvertering? De spieren en het skelet? Het endocrien systeem? De geslachtsorganen? De nieren en de blaas?

Vervolgens onderzoek je hoe lang je dit allemaal al weet en van wie je deze kennis hebt. Wanneer je bronnen irrationeel of niet helemaal up-to-date zijn, pas dan voor de imprint in kwestie en de ermee verbonden emoties de volgende zinnen toe.

1 Ik neem al mijn energie die in deze overtuiging over mijn lichaam gebonden is, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met deze overtuiging over mijn lichaam uit al mijn cellen, uit mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Na deze oefening kun je nieuwe informatie over het lichaam toelaten, over jouw lichaam.

Identiteit en lichaamssymptomen Ieder van ons heeft een lichaam, ook al is hij of zij niet alleen maar lichaam.

Veel mensen identificeren zich in sterke mate met hun lichaam, met kracht, beweeglijkheid, behendigheid en schoonheid, of met een tekort aan deze eigenschappen. Wanneer we ons echter met het lichaam identificeren, dan verliezen we uit het oog dat wij meer zijn dan dat lichaam. We zijn ook psyche en Essentie. Het gelijkstellen van identiteit en lichaam is een dissociatie, die verbonden is met sterke introjecten. We kunnen ons afvragen of de anderen uit onze omgeving op ons Wezen, ons Zelf reageren of op ons uiterlijk en onze lichamelijke prestaties. Hoe meer onze gegroeide identiteit gevormd is op basis van lichamelijke eigenschappen en prestaties, des te meer dissociatie daarmee gepaard gaat. Topsporters die volledig op hun lichamelijke kracht, snelheid en behendigheid leven, moeten vanaf een bepaald punt in hun leven hun identiteit herzien – hun vaardigheden nemen af en de scores tellen niet meer mee. Ze moeten niet alleen hun eigen energie terugnemen uit deze vergane lichaamswaarneming, maar ook de energie van anderen, die hiermee verbonden is verwijderen. Op vragen als:

Wie ben ik in dit lichaam? Wat kan ik in dit lichaam? Wie ben ik als dit lichaam verandert?

Volgen andere antwoorden dan tien, twintig of dertig jaar geleden. Onderzoek nu je overtuigingen over je lichaam en de emoties die ermee gepaard gaan. Ben je of vind je jezelf:

Mooi – lelijk? Mannelijk – vrouwelijk? Gezond – ziek? Sexy – saai?

Beweeglijk – stijf? Groot – klein? Dik – mager?

Welke emoties maken je antwoorden bij je los? Elk van deze toeschrijvingen aan jezelf beïnvloedt je waarneming van de realiteit in het hier-en-nu.

Introjecten van voorwerpen Een van de interessantste ontdekkingen door het werken met Logosynthese is het feit dat niet alleen mensen, maar ook fysieke objecten en fenomenen introjecten kunnen vormen. In een kleine groep tijdens een seminar loste een oudere deelnemer, Joachim, de gevolgen van een auto-ongeluk van drie jaar geleden op: de beelden van de auto die met grote snelheid op hem afkwam, het piepen van de banden bij het remmen, de paniek toen hij als voetganger werd aangereden. Na het neutraliseren van deze aspecten van het trauma voelde hij zich opgelucht en zei hij dat hij nóg gelukkiger zou zijn als hij ook van de pijn in zijn been af kon komen. Hier had hij last van sinds de botsing met de bumper van de auto. Ik gaf hem de volgende twee zinnen.

1 Ik neem al mijn energie die in de bumper van deze auto vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van deze bumper uit al mijn cellen, uit heel mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze daadwerkelijk thuishoort.

Dit was een experiment. Een geslaagd experiment, zoals onmiddellijk bleek: de

pijn waaraan Joachim drie jaar lang had geleden, verdween binnen enkele minuten. Twee weken later bedankte hij mij in een e-mail. De pijn was niet teruggekomen. Dit lijkt absurd, maar als je je axioma 2 en 3 voor de geest haalt is het logisch en consequent. De autobumper laat een energetische ‘vingerafdruk’ achter in je lichaam en in je persoonlijke ruimte. Daarop reageert Joachim met spanning, om het effect van de indringer te reduceren. Op het moment dat hij zijn energie die in dat beeld vastzat, terugnam en de energie van de bumper verwijderde, hoefde het lichaam niet meer op die imaginaire bumper te reageren. Het voorval van Joachim met de bumper was niet het enige geval van een nietmenselijke introjectie. Toen ik een keer kou had gevat doordat bij een zomerse autorit de airco te hoog aanstond, paste ik Logosynthese toe om het introject van de koude luchtstroom te verwijderen. De verkoudheid verdween meteen. In het begin van dit boek heb ik de casus van Fred beschreven, die op een boomwortel was gevallen en daarbij zijn arm had gebroken. Hier nog de volgende andere voorbeelden.

Een mes waarmee je jezelf in je vinger hebt gesneden Het scalpel van de chirurg wanneer de wond na een operatie niet wil genezen De ondergrond waarop je bent uitgegleden en gevallen Stoffen waar je allergisch voor bent.

Tot slot Logosynthese biedt een breed scala aan mogelijkheden bij lichamelijke symptomen en klachten. Soms vragen mensen of medische behandeling daardoor overbodig wordt. Dat is niet zo en dat hoeft ook niet. Ik raad altijd aan om Logosynthese als aanvulling en ondersteuning van de medische behandeling in te zetten, niet als vervanging. De nieuwe energetische ordening voor het oplossen van een lichaamssymptoom kan dagen, weken of maanden duren. Het vermogen van je lichaam om zichzelf te genezen neemt in ieder geval toe

wanneer de energie van je Essentie in het hier-en-nu ter beschikking van je genezing staat en niet in een geblokkeerd fragment van je bewustzijn vastzit.

Schadelijke gewoonten

We moeten stoppen met roken, minder eten, meer sporten en minder televisie kijken. Dat weten we allemaal, maar we doen het niet. We hebben zo onze gewoonten – of anders gezegd: onze gewoonten hebben ons. Als je het gedrag van mensen voor morgen wilt voorspellen, is het nog steeds de beste strategie om te onderzoeken wat ze vandaag hebben gedaan: met 99 procent zekerheid doen ze morgen hetzelfde. Af en toe bekruipt ons de wens om onszelf te verbeteren, vooral op speciale dagen, zoals met de jaarwisseling of op onze verjaardag. Wetenschappers hebben echter ontdekt dat het hierbij meer om een ritueel gaat dan om een werkelijke intentie. De meeste mensen vallen drie dagen later terug in de gewoonte en de goede voornemens verdwijnen als sneeuw voor de zon. Pas wanneer de lijdensdruk toeneemt, de rokershoest lastig wordt of de weegschaal genadeloos richting 100 kilo gaat, neemt de kans toe dat we iets veranderen. Meestal zijn deze pogingen gedoemd te mislukken, omdat het met de Essentie ontbreekt. Slechte gewoonten hebben de volgende componenten van dissociatie en introjectie.

De gedissocieerde delen bevestigen de eigen waarneming van mezelf en de wereld. Zo zorgen ze voor stabiliteit. Als slaaf van een gewoonte weet ik wie ik ben. Ik ben nu eenmaal zo en daar kan ik niets aan veranderen. De slechte gewoonte ontstond als alternatief, toen ons Zelf nog geen andere mogelijkheid had om zich uit te drukken. Jongeren beginnen met roken om erbij te horen. Volwassenen beginnen met drinken omdat ze met anderen niet constructief om kunnen gaan. Schadelijke gewoonten zijn een antwoord op de uitdagingen van het leven, die we zonder die gewoonte niet aan zouden kunnen. Slechte gewoonten hebben daarbij altijd iets positiefs: ze helpen ons om te gaan met onaangename innerlijke toestanden. Dat noemen we state management. Roken, eten en drinken hebben chemische eigenschappen die beloningscentra in de hersenen activeren en ons voor het moment een beter gevoel geven. Dit gevoel houdt niet lang aan, maar we kunnen het zomaar door een nieuwe portie van het

stabiliserende middel opnieuw oproepen. De gewoonte levert positieve gevoelens op en onderdrukt negatieve. Het nadeel is natuurlijk dat dit proces op lange termijn in het tegendeel wordt omgezet: op lange termijn zijn gewoonten vaak schadelijk of zelfs dodelijk. De introjecten waarschuwen daarvoor. Het appèl van anderen, dat begint met ‘zou je niet eindelijk…’ kennen we allemaal. Ze confronteren ons met de bekende nadelen, via boodschappen op pakjes – roken is dodelijk – via verboden, en via slechtere carrièrekansen voor alcoholisten en mensen met overgewicht. Tegenover de introjecten staan hardnekkige bewustzijnsfragmenten, die door goede voornemens op oudejaarsavond helaas niet worden uitgeschakeld. Bepaalde mensen activeren introjecten van de ouderfiguur via hun arts: wanneer de arts zegt dat iemand moet stoppen met roken, dan heeft hij vaak succes: een derde deel van de rokers stopt wanneer hun arts hen de mantel uitveegt. In alle andere gevallen zijn de introjecten in een eeuwig gevecht met de gedissocieerde delen verwikkeld.

Met psychologie alleen valt dit gevecht niet te winnen. De tegenstanders zijn aan elkaar gewaagd. De gedissocieerde fragmenten negeren de schadelijkheid van de gewoonten op langere termijn. Ze bevatten negatieve overtuigingen, zoals:

Het lukt me niet ermee te stoppen Het is of de duivel ermee speelt, maar telkens als ik wil stoppen, gebeurt er iets ergs Het is alsof ik mezelf niet ben Ik voel me schuldig als ik drink.

Of meer of minder positieve, zoals:

Het doet me gewoon goed om af en toe te roken Het is gewoon geweldig om met 220 km per uur over de snelweg te scheuren. Je mag toch vandaag de dag verder niets meer Dat is me gegund Mensen die niet genieten van lekker eten zijn ongezellig Met een drankje kan ik het leven beter aan.

Met de slechte gewoonten zijn intense, maar statische emoties verbonden: schuld en schaamte aan de negatieve kant, de ontspanning door een sigaret, de uitgelatenheid en luchtigheid door het genot van alcohol aan de positieve kant. Het voelt ook goed om bij McDonald’s een of twee Big Macs naar binnen te werken, ook al houdt dat goede gevoel niet lang aan.

Logosynthese en slechte gewoonten De voorgaande opmerkingen doen al vermoeden welke kant een zelfcoaching met Logosynthese opgaat. Er zijn dissociaties en introjecten en het bewustzijn heeft geen met het Zelf. De gedissocieerde delen van het bewustzijn zien de wereld als een situatie die slechts met schadelijke gewoonten te pareren valt. Ze stabiliseren zich door eten, drinken, roken of racen. Anders volgt de confrontatie met negatieve beelden of herinneringen. Tegenover dit oude deel, dat in de gewoonten een oplossing heeft gevonden, staan de volgende drie soorten introjecten.

1 Introjecten die rationeel argumenteren: de schadelijke gewoonte brengt relaties, banen, gezondheid en financiën in gevaar. Zulke introjecten belichamen de vertegenwoordigers van geneeskunde, wetenschap, politie, justitie, maatschappelijk werk en andere maatschappelijke representanten. Ook de media en het internet leveren materiaal. Ter gelegenheid van de jaarwisseling las ik in onze plaatselijke krant het volgende voorbeeld: Met

oudjaar geen alcohol. Uit Fins onderzoek is gebleken dat het aantal alcoholdoden tijdens de jaarwisseling significant stijgt. Hoewel de Finnen tijdens het midzomerfeest nog meer drinken, is het risico om met oud en nieuw aan een alcoholvergiftiging te overlijden 25 procent hoger dan op andere dagen. De onderzoekers gaven de aanbeveling om tijdens de jaarwisseling geen alcohol te drinken. Er is niet veel fantasie nodig om te begrijpen dat ondanks de wetenschappelijke onderbouwing geen glas wijn minder wordt gedronken 2 Introjecten die gewoonten ondersteunen, volgens het motto: ga je gang! Anderen hebben gemakkelijk praten, zíj zijn niet arm/jong/zwart/homo/… Zo nu en dan moet je jezelf toch iets gunnen! Ieder mens heeft in zijn familie- of vriendenkring wel een tegenpool van de verstandige introjecten van het type 1, wiens uitspraken zich prima laten inzetten om de schadelijke gewoonten te bevestigen 3 De introjecten die ten grondslag liggen aan de gewoonten: ouderfiguren die de behoefte van het kind naar veiligheid, respect en bescherming niet zagen of konden vervullen. Deze introjecten worden stil zodra de schadelijke gewoonten geactiveerd zijn.

Wanneer je op basis van introjecten van het type 1 besluit om je gedrag te veranderen, beland je gewoonlijk van de regen in de drup. Dan worden namelijk de introjecten van het type 2 geactiveerd en die proberen je ervan te weerhouden om met de gewoonte te breken. Als je hier niet naar luistert, word je een spelbreker. Het eigenlijke probleem is echter de activering van de introjecten van het derde type. Hier wordt duidelijk waar de schadelijke gewoonten werkelijk voor dienden, namelijk om oude gevoelens van onmacht, verlatenheid en depressie te onderdrukken. Die bederven nu het goede gevoel, dat aanvankelijk met de positieve verandering gepaard ging. Logosynthese pakt deze problemen bij de wortel aan. Het identificeert een voor een de bewustzijnsfragmenten en introjecten. De belangrijkste hindernis voor het veranderen van gedrag zijn dus oude fragmenten, die zich verlaten, verdrietig of bang voelen. Zodra je minder eet of rookt, voel je je slecht. Veel mensen schrijven die gevoelens toe aan lichamelijke factoren. Het is echter zinniger de lichamelijke klachten en de negatieve gevoelens te begrijpen als wat ze zijn: tekenen van dissociatie. Als je ze bekijkt als oude starre delen, kun je ze ook zo behandelen – met

Logosynthese. Richt je focus op het symptoom dat op de voorgrond staat, geef het een plek op de schaal van subjectieve belasting van 0 tot 10, en begin bijvoorbeeld met de volgende twee zinnen.

1 Ik neem al mijn energie die in dit onprettige gevoel vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met dit onprettige gevoel uit al mijn cellen, uit mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Zo kun je ook de optredende emoties van verlatenheid, verdriet, woede en kwaadheid aanpakken. Als in deze context beelden opkomen van vertrouwenspersonen uit het verleden, dan moeten deze geneutraliseerd worden. Onderzoek weer de positie van deze introjecten in je persoonlijke ruimte voor en na de toeing, zodat je de veranderingen precies kunt bijhouden.

Positieve emoties bij slechte gewoonten Een speciaal gebied voor de toeing van Logosynthese zijn de positieve emoties die verbonden zijn met schadelijk gedrag. Je moet namelijk niet alleen de negatieve, oude delen van het bewustzijn en introjecten neutraliseren, maar ook de vermeend positieve: deze bevestigen de verkeerde conclusie, namelijk dat de gewoonte goed voor je is. Het hoort bij slechte gewoonten dat mensen iets doen wat hen op lange termijn schaadt, maar wat hun op het moment zelf een goed gevoel geeft. Voorbeelden hiervan zijn de alcoholist die nog een glaasje neemt om zich beter te voelen, de autorijder die met 190 kilometer per uur op de snelweg zijn adrenalinespiegel omhoog jaagt, of de koopzieke beursmakelaar die het nieuwste design hebbedingetje meteen in alle beschikbare kleuren aanschaft. Allen krijgen een goed gevoel door schadelijk gedrag, ook al is het maar van korte duur. Mijn Amerikaanse collega John Diepold noemt zulke positieve

emoties elaters, wat vrij vertaalt ‘oppepper’ betekent, een bemoediging waarop gegarandeerd een ontmoediging volgt. Vooral bij de eerste keer lijkt het absurd om Logosynthese op een positieve beleving toe te en: waarom zou je afscheid nemen van iets waar je je zo goed bij voelt? Dit is inderdaad een grote stap. Je lost iets op wat je als positief ervaart, terwijl je weet wat erachter ligt. Het is echter een manier om echt iets goeds voor jezelf te doen. Pas als je de verbinding tussen het Zelf en het aardse bestaan hebt hersteld, is het mogelijk om je leven actief en zinvol vorm te geven, vanuit je Essentie. In het werken met schadelijke gewoonten kun je ook de toeingen betrekken. Er zijn hele reeksen van overtuigingen die je in twijfel mag trekken: twijfelachtige beweringen die de voortzetting van het patroon rechtvaardigen, maar die niet bestand zijn tegen echte kritiek. Het werken met schadelijke gewoonten gaat ook gepaard met veel negatieve emoties: wanneer je vertrouwde gedragspatronen opgeeft, komen vaak schaamte, woede en kwaadheid naar boven. Normaal gesproken laat je schadelijke gewoonten niet van het ene op het andere moment los. Er moeten vele verschillende aspecten worden geneutraliseerd, totdat het Zelf ten minste 51 procent heeft verworven van de totale macht om beslissingen te nemen.

Overtuigingen

Of je nu gelooft dat je het kunt, of dat je gelooft dat je het niet kunt: gelijk heb je! Henry Ford

Overtuigingen Logosynthese herstelt de energiestroom tussen je Zelf en de wereld. Om dat te bereiken kun je inhoudelijk focussen op het denken, voelen en handelen in samenhang met symptomen. Maar je kunt ook direct werken met onderliggende overtuigingen en principes. Onze overtuigingen en principes definiëren onze innerlijke en uiterlijke realiteit. Ze helpen ons onze weg in het leven te vinden. Ze ontstaan op het moment dat mensen gebeurtenissen moeten verwerken, maar er nog niet helder over kunnen denken, omdat ze te jong of overvraagd zijn. Op een dergelijk moment nemen mensen informatie uit hun omgeving ongefilterd over. Door het onvermogen om belangrijke informatie te verwerken, komt deze vertekend binnen. Dit leidt tot eenzijdige conclusies, maar dat is altijd nog geruststellender dan het moeten leven met chaos en onbegrip. Overtuigingen stabiliseren zich in de loop van ons leven en ze kunnen het bemoeilijken of vereenvoudigen. Emoties, verstandelijke vermogens en gedrag ontstaan alle op basis van overtuigingen. Wie denkt dat de wereld een bron van leerzame ervaringen is, kan open op de mensen afgaan. Wie echter denkt dat de anderen het op hem gemunt hebben, wordt angstig, agressief of defensief.

Basisovertuigingen Achter alle overtuigingen waarmee we ons dagelijks leven ordenen, bevinden zich onze basisovertuigingen. Die beïnvloeden elk moment van ons leven en sturen elke houding, elke emotie en elke gedachte. Ze kunnen wel of niet verbonden zijn met het Zelf. Wanneer basisovertuigingen zijn ingebed in het Zelf, dan gaat de ontwikkeling door: we vervullen onze levenstaak. Dit is het klassieke principe ‘Ik ben OK – Jij bent OK’ uit de transactionele analyse. Deze basisovertuiging dient de ontwikkeling van de hele mens en ook die van de anderen in zijn omgeving. Wanneer basisovertuigingen maar gedeeltelijk zijn ingebed in het Zelf, dan bevorderen ze negatieve emoties en blokkeren ze de ontwikkeling. Ze verbinden dan het OK-zijn aan voorwaarden: ‘Als je het gras maait, ben je geweldig!’ Zulke voorwaardelijke erkenning is nuttig voor het vervullen van taken in de

fysieke wereld. De daarmee verbonden overtuigingen maken ons echter afhankelijk van het respect van anderen voor onze prestaties in de buitenwereld. Ze ondermijnen de ontwikkeling van Zelf-vertrouwen – in letterlijke zin.

Overtuigingen en verandering Elke herinnering is verbonden met emoties, gedachten, gedragspatronen en overtuigingen. Wanneer je als gevolg van een overtuiging lijdt, dan betekent dit volgens axioma 1 dat je niet met het Zelf in bent, want het Zelf lijdt niet. Je negatieve overtuiging wordt zodoende een thema voor Logosynthese: ze hoort niet dwingend bij jou. Wanneer je iets aan je leven wilt veranderen, staat er vaak een specifieke blokkerende overtuiging in de weg. Veel mensen hebben negatieve ideeën over zichzelf. Deze komen vooral naar voren zodra het erom gaat hun lot in goede banen te leiden. In de energiepsychologie identificeerde Fred Gallo een hele reeks negatieve overtuigingen en principes die positieve veranderingen saboteren en ondermijnen. Ze hebben betrekking op de volgende thema’s, in samenhang met gewenste veranderingen:

De mogelijkheid De wil De waarde Het verdienen Het recht De dreiging van verlies De identiteit Het risico

De tijd Het geld.

Ik werk nu de overtuigingen uit die samenhangen met deze thema’s. Ook geef ik mogelijke alternatieven voor deze overtuigingen.

Mogelijkheid Ik kan dit probleem niet oplossen De persoon is ervan overtuigd niet over de competentie, het vermogen of de vaardigheden te beschikken die nodig zijn om de situatie te veranderen. Het positieve alternatief voor deze overtuiging luidt: ik kan dit probleem oplossen.

Wil Ik wil dit probleem niet oplossen Deze overtuiging is vaak verbonden met de veronderstelling dat ándere mensen het probleem zouden moeten oplossen, bij conflicten of situaties waarin zij over meer hulpmiddelen beschikken. Deze anderen lijden er echter meestal niet zo onder. Daarom is het beter om een positief alternatief te ontwikkelen: ik wil dit probleem zelf oplossen.

Waarde Ik ben het niet waard dat dit probleem wordt opgelost De persoon is van mening dat hij het niet waard is dat het probleem wordt opgelost, omdat hij zichzelf niet belangrijk genoeg vindt. Hij onderschat zijn eigen waarde als persoon en onderneemt daarom niets om het probleem op te lossen. Het positieve alternatief voor deze overtuiging luidt: ik ben het waard dat dit probleem wordt opgelost.

Verdienste Ik verdien het niet dat dit probleem wordt opgelost

De persoon denkt dat hij niet voldoende heeft gepresteerd of zich niet voldoende voor anderen of zichzelf heeft ingespannen om het probleem op te lossen. In dit geval luidt het constructieve alternatief: ik verdien het dat dit probleem wordt opgelost

Recht Ik heb niet het recht om dit probleem op te lossen Wanneer je aan een probleem lijdt en anderen lossen het niet op, dan ligt de verantwoordelijkheid voor de volgende stap bij jezelf. Iedereen profiteert van een goede oplossing en als je de verantwoordelijkheid op je neemt, lijdt ook jij uiteindelijk minder. De bijhorende overtuiging luidt: ik heb het recht om de oplossing van dit probleem zelf ter hand te nemen.

Dreiging van verlies Als ik dit probleem oplos, heb ik iets te verliezen Je bent van mening dat je door het oplossen van het probleem iets belangrijks dreigt te verliezen. Je weet echter nog niet, dat er geen grotere winst bestaat dan het herstellen van het met je Essentie. Elk verlies verbleekt hierbij. In dit geval is de alternatieve overtuiging: wat ik dreig te verliezen is minder belangrijk dan wat ik win als ik dit probleem oplos.

Identiteit Dit probleem is een deel van mij De persoon is van mening dat hij niet meer zichzelf zou zijn als het probleem uit zijn leven zou verdwijnen. Hij is bang om zijn identiteit – of een deel ervan – te verliezen, maar weet niet dat de Essentie geen problemen en belastingen nodig heeft. Het alternatief: ik kan dit probleem oplossen, zonder mezelf op te geven.

Risico Als ik dit probleem oplos, neem ik een risico Er bestaat geen verandering zonder risico. Door de oplossing van een probleem ontstaat een nieuwe situatie die van je vergt dat je actie onderneemt. Doordat je

door het oplossen van het probleem het met je Essentie herstelt, komen energieën vrij die je vanuit je vroegere perspectief niet ter beschikking staan. Deze hulpmiddelen zijn direct in het hier-en-nu beschikbaar en maken een precieze inschatting van actuele risico’s en alternatieven mogelijk. De alternatieve, positieve overtuiging is hier: ik kan risico’s goed inschatten en ernaar handelen.

Tijd Ik heb geen tijd De persoon is van mening dat alle andere activiteiten belangrijker zijn dan het zich bezighouden met de oplossing van het probleem. Het argument ‘tijdtekort’ zegt in wezen dat de persoon de oplossing van het probleem een lagere prioriteit geeft dan andere activiteiten en dat hij niet van het belang van de oplossing overtuigd is. Een constructief alternatief luidt: ik neem de tijd voor wat in mijn leven belangrijk is.

Het geld Ik heb geen geld De persoon is van mening dat alle andere bestedingen belangrijker zijn dan uitgaven voor de oplossing van het probleem. Geldgebrek zegt ook vaak iets over prioriteiten: niet zelden geven mensen liever geld uit aan een nieuwe auto of aan een vakantie op de Azoren dan voor professionele hulp in een crisis. Dan is het constructieve alternatief: voor de belangrijke dingen in het leven heb ik geld.

Positieve overtuigingen Negatieve overtuigingen doen veel pogingen tot verandering teniet. Het kost energie om voortdurend met negatieve overtuigingen bezig te zijn, het houdt je gevangen in een neerwaartse spiraal. Hierdoor wordt het steeds moeilijker om gelegenheden voor positieve verandering te herkennen en te benutten. De formulering en de toeing van positieve alternatieven kunnen de deuren voor een nieuw begin wijd openen. Logosynthese kan je ondersteunen bij de

verwerkelijking van je doelen.

De juistheid van de positieve overtuiging De volgende oefening helpt je uit te zoeken in hoeverre deze positieve overtuigingen voor jou kloppen.

Richt je aandacht op een actueel probleem in je leven, met betrekking tot de omgang met mensen, werk, gezondheid, of geld en tijd Schrijf je gedachten over dit probleem in het kort op Bedenk wat je tot nu toe hebt ondernomen om dit probleem op te lossen Onderzoek of de onderstaande positieve overtuigingen met betrekking tot de oplossing van dit probleem voor jou gelden Wanneer je vindt dat de zin voor jou helemaal klopt, geef hem dan een 7. Wanneer je niet vindt dat de zin met betrekking tot de oplossing van dit probleem volledig juist is, geef hem dan een 1. Meestal ligt het cijfer ergens tussen 1 en 7.

De positieve overtuigingen zijn de volgende.

Ik kan dit probleem oplossen Ik wil dit probleem oplossen Ik ben het waard om dit probleem op te lossen Ik verdien het om dit probleem op te lossen

Ik heb het recht om dit probleem op te lossen Ik win meer dan ik verlies als ik dit probleem oplos Ik kan dit probleem oplossen zonder mezelf te verliezen Ik kan risico’s goed inschatten en ernaar handelen Ik neem tijd voor wat er in het leven belangrijk is Voor de belangrijke dingen in het leven heb ik geld.

Leg nu de inschatting van jezelf vast voordat je Logosynthese gaat toeen. Noteer de waarden voor de afzonderlijke overtuigingen op schalen van 1 tot en met 7, met commentaar. Op die manier kun je het verloop van het veranderingsproces precies volgen. De schaal voor het meten van de juistheid van positieve overtuigingen werd door Francine Shapiro ontwikkeld, een Amerikaanse psychologe. De schaal helpt je om vast te leggen in hoeverre bepaalde overtuigingen voor jou kloppen. Hij is zinvol wanneer je Logosynthese wilt toeen voor het oplossen van blokkerende overtuigingen of storende principes. Je kunt de schaal gebruiken voor het vaststellen van je bestaande en je gewenste situatie, en je kunt je vorderingen op deze weg bijhouden. Als je een storende overtuiging wilt veranderen, begin je met het positief omkeren van die negatieve overtuiging, in de richting van je doel. Wanneer je de overtuiging hebt:

Mensen mogen mij niet.

Dan komt daar de volgende zin uit voort:

Mensen mogen mij.

Daarna vraag je je af:

Hoe correct is de zin ‘Mensen mogen mij’ op een schaal van 1 tot 7?

De schaal begint met 1 omdat er ook in een rampzalige wereld altijd mensen zullen zijn die je een klein beetje mogen. Bij een waarde van 7 ben je er vast van overtuigd dat mensen je mogen, ook al hoeft dat niet voor iedereen te gelden. Onderzoek nu waar in je lichaam of in je persoonlijke ruimte zich de overtuiging bevindt dat mensen je niet mogen. Is het een geschreven zin, een symbool of een stem die het zegt, in je lichaam, in je hoofd, je hart of je buik? In de ruimte om je heen? Links/rechts, voor/achter je? Hoe ver weg is dat beeld of die stem, of dat symbool? Hoe groot? Pas de Logosynthese toe op deze overtuiging, en zeg de zinnen 1 en 2.

1 Ik neem al mijn energie die in de overtuiging vastzit dat mensen me niet mogen, terug naar de juiste plek in mijzelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met de overtuiging dat mensen me niet mogen, uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Laat de zinnen werken en observeer de effecten. Onderzoek hoe de beelden of stemmen in je lichaam of in je persoonlijke ruimte veranderen en hoe je nu hierop reageert. Kijk dan terug naar de waarde op de positieve schaal. Is deze veranderd? Veel mensen hebben de ervaring dat de waarde op de positieve

schaal stijgt.

Overtuigingen vinden Storende overtuigingen en basisprincipes worden zelden direct geformuleerd. Ze liggen verborgen onder de emoties en gedachten van het alledaagse. Er is speurwerk voor nodig om ze te ontdekken, onder het motto:

Als een storende overtuiging de oorzaak van dit probleem is, hoe luidt die dan?

Is je probleem dat je verdrietig bent omdat je rivaal de baan heeft gekregen die jij zo graag wilde, zoek dan met behulp van de volgende vragen de eronder verborgen basisprincipes.

1 Hoe denk ik nu over mezelf? 2 Hoe denk ik nu over mijn collega? 3 Hoe denk ik over het leven?

Schrijf je antwoorden op. Onderzoek deze gedachten en vraag je af hoe lang je dit soort denkpatronen al kent van jezelf. Mogelijke antwoorden hierop zijn de volgende.

1 Ik ben een loser 2 De anderen winnen altijd 3 Het leven is niet eerlijk.

Als je in deze belangrijke overtuigingen blijft hangen, schaden ze je zelfvertrouwen en je carrière.

Overtuigingen veranderen Storende overtuigingen zijn gerelateerd aan dissociaties en introjecten. Wanneer je een overtuiging eenmaal kent, kun je er Logosynthese op toeen, ongeacht de inhoud. Elke overtuiging, elk storend principe is een energetische constructie zonder verbinding met het hier-en-nu en met je Zelf. De zinnen van de Logosynthese lossen deze energetische constructies op. We kunnen storende overtuigingen oplossen met de onderstaande methode. Je begint met de opstartprocedure en de zin:

Ik activeer mijn Essentie voor de ontwikkeling in dit proces.

Ga dan verder met de volgende stappen.

Kies een thema dat je stoort: een situatie, emotie, gedachte of gedragspatroon Onderzoek je gedachten over dit thema met betrekking tot jezelf, de anderen en het leven in het algemeen Schrijf deze gedachten op Begin met Logosynthese te werken aan de overtuiging over jezelf. Je gebruikt de andere twee (de medemens en het leven) ter controle. Die veranderen mee wanneer je overtuiging over jezelf verandert Onderzoek waar in je lichaam of in je persoonlijke ruimte zich deze overtuiging bevindt en stel jezelf de volgende vragen

Waar in je lichaam of in je persoonlijke ruimte bevindt zich die gedachte? Voor je/achter je? Links /rechts? Boven/onder je? Zie je de overtuiging, hoor je haar innerlijk of weet je op een nadere manier waar ze is?

Zoek de positieve variant van deze overtuiging en schat op een schaal van 1 (helemaal niet juist) tot 7 (helemaal juist) in, in hoeverre deze zin voor je klopt. Noteer het thema en de scores. Daarna komen de volgende twee zinnen:

1Ik neem al mijn energie die in deze overtuiging X vastzit, en breng deze terug naar de juiste plek in mezelf.

2Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met deze overtuiging X uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort. Neem de tijd om deze zinnen te laten werken Maak opnieuw een inschatting van de juistheid van de positieve overtuiging.

Bij de toeing van Logosynthese voor storende overtuigingen komen er gewoonlijk vele wisselende thema’s omhoog. Houd vol!

Overtuigingen wegen zwaarder dan emoties: Rebecca Soms helpt het werken aan overtuigingen om blokkades te overwinnen. Een

vrouw van 63 had tijdens haar psychotherapie bij mij geleerd om de zinnen voor zichzelf toe te en en dit verliep heel succesvol. Op een dag kon ze het niet: ze vertelde dat ze bang was dat haar zoon in de gevangenis terecht zou komen. Deze angst stak telkens de kop op wanneer zij in de krant iets over een overval, een moord of een verkrachting las. Zij had dan de fantasie dat haar zoon van 40 de dader was en zag beelden van hem achter tralies. Ze had herhaaldelijk geprobeerd om haar energie uit deze angst terug te nemen, maar dit lukte niet, ook niet bij herhaling. Daarom bracht ze dit thema in de sessie met mij. In dergelijke situaties heeft het weinig zin om met de emoties te werken: dat had ze zelf al geprobeerd en het lukte niet. Daarom begon ik samen met haar uit te zoeken welke overtuigingen onder die angst en de gevangenisfantasie zouden kunnen liggen. Na enige discussie kwamen we op de zin: ‘Mijn zoon is een potentieel crimineel.’ Toen ik Rebecca vroeg waar in haar persoonlijke ruimte deze overtuiging zich bevond, antwoordde zij: ‘Over de hele breedte van de ruimte, boven en voor mij.’ Vervolgens wachtte ze een moment. Ze zei: ‘Het is een guillotine … die hangt boven mij,’ en ze begon te huilen. Ik bood haar een zin aan om de energie uit de guillotine terug te nemen. Na de eerste ronde veranderde de guillotine in een boekrol die aan weerskanten opgerold was, zoals op oude schilderijen. Op de rol stond een spreuk die nauwelijks te lezen was. Na de tweede ronde werd de boekrol in haar voorstelling heel oud en viel bijna uit elkaar. Toen ik vervolgens aan haar vroeg om de energie van de rol te verwijderen, kwam het beeld van een sterke windhoos op, die de boekrol wegzoog, hoog over de bergen van het Rijndal heen. Daarna was de angst dat haar zoon een misdaad zou kunnen begaan, volledig verdwenen.

Moed om te handelen

You’ve got to search for the hero inside yourself Search for the secrets you hide Search for the hero inside yourself until you find the key to your life M People – Bizarre Fruit

Er is een verschil tussen wensen, plannen, praten en de moed om te handelen. Onder de streep komt het er in het leven op aan te weten wat ons te doen staat en hoe te handelen. Als we alleen maar praten, plannen maken en niets voor elkaar krijgen, raken we gefrustreerd. Wanneer we verantwoordelijkheid nemen, wordt onze moed juist groter. Onvervulde wensen hebben een soortgelijke structuur. Deze wordt meteen zichtbaar, als we onszelf de volgende vragen stellen.

Wil ik risico’s nemen? Wil ik iets in mijn leven veranderen om mijn doelen te bereiken en mijn taken te vervullen? Wil ik de verantwoordelijkheid nemen voor de nieuwe situatie wanneer ik mijn doelen heb bereikt?

Je antwoorden op deze vragen zeggen iets over een belangrijke kwaliteit: moed. Moed is een eigenschap die het een mens mogelijk maakt om uitdagingen aan te nemen en zijn doelen te blijven nastreven, zonder angst of juist ondanks de angst. Er zijn maar weinig mensen die zichzelf moedig vinden. Moed is een eigenschap die je meestal aan anderen toeschrijft. Voor moedige mensen zijn hun handelingen van-zelf-sprekend: het Zelf overdenkt de verschillende aspecten van de situatie, schat de risico’s in, en handelt. Hier volgen enkele perspectieven om je moed om te handelen te vergroten.

De risicoanalyse De vervulling van persoonlijke doelen is vaak verbonden met verandering – consequenties trekken uit een politieke overtuiging, verandering van woonplaats, huwelijk of scheiding, het veranderen van baan of een carrièrebreuk, een financiële investering.

Wat wil je precies veranderen? Wil je de verandering daadwerkelijk aangaan, inclusief de risico’s die daarbij komen kijken?

Risico’s gaan per definitie gepaard met onzekerheid of angst. Wanneer je het nieuwe, het onbekende opzoekt, heb je moed nodig, Zelf-vertrouwen. Moed is de bekwaamheid om iets nieuws aan te gaan vanuit een basishouding dat het goed is om te veranderen en dat de verandering de moeite waard is. Of dit zo is, kun je alleen weten wanneer je in bent met je Zelf, met je Essentie. Wat is hiervoor nodig?

Je moet weten wat je wensen zijn met betrekking tot je verschillende levensgebieden. Meestal pendelen we tussen de wens om iets te behouden en iets te veranderen. De wens om je woonplaats, je huis of de school voor je kinderen te behouden, kan verhinderen dat je op een andere plaats aan een betere baan begint. Op zich is hier niets mis mee – je moet er alleen voor instaan en je leven ernaar inrichten Je doelen moeten duidelijk zijn. Wanneer je wensen en doelen helder zijn, wordt het eenvoudiger om hun betekenis voor je leven in te schatten en wordt het gemakkelijker om plannen te maken, op zoek te gaan naar mogelijkheden om ze te verwezenlijken Je moet een prioriteitenlijst maken van de doelen en taken in je leven. Een eerlijke prioriteitenlijst kan confronterend zijn: de oude wens om van baan te wisselen kan stuklopen op de financiële achteruitgang bij een attractievere baan. Een drie maanden durende trekkingtour door het Amazonegebied kan botsen met de wens om een nieuwe auto te kopen Je moet de verschillende fasen plannen. Elke reis begint met een eerste stap en na die eerste stap volgen er nog vele andere Na dit planningsproces moet je nog steeds in je plan geloven.

Wanneer aan deze voorwaarden voldaan is, kom je van-Zelf dichter bij een beslissing, zonder je op te laten houden door struikelblokken. Je beseft onmiddellijk dat de nu op handen zijnde verandering het beste is wat er kon gebeuren.

Logosynthese en risicoanalyse Een risicoanalyse activeert bij heel veel mensen starre bewustzijnsfragmenten en introjecten. Rampenscenario’s komen op en fantasieën bloeien. Oude overtuigingen over de zwakte van de eigen identiteit worden geactiveerd, herinneringen aan krenkingen en verlatenheid komen naar boven en falen lijkt voorgeprogrammeerd. Oude imprints wekken oude emoties op en die staan een nieuwe start in de weg. Daarom is het zinvol om tijdens de risicoanalyse zulke oude beelden en herinneringen te documenteren, met de bijhorende emoties en lichamelijke symptomen. Je kunt geen nieuwe risico’s aangaan wanneer je door emoties wordt geleid die 30 of 40 jaar of zelfs ouder zijn en niets meer met de actuele situatie van doen hebben. Wanneer je bij de planning op oude patronen stuit, neem je een pauze en werk je met Logosynthese aan de struikelblokken. Als de risicoanalyse hierna tot hetzelfde resultaat leidt, dan weet je dat het niet echt een goed idee was om aan iets nieuws te beginnen.

Beslissingen Risico’s analyseren is één ding. Besluiten om de stap in een nieuwe wereld te zetten is iets anders. Grote strategische beslissingen worden in talloze kleine stappen gezet. Wanneer je een studie begint, heb je besloten om daar tijd, geld en energie aan te besteden. Daarna moet je elke dag opnieuw beslissen welke activiteiten je schrapt om tijd en geld te sparen. Als je wilt afvallen, neem je na de risicoanalyse een beslissing over je streefgewicht en vervolgens besluit je bij iedere hap of je deze daadwerkelijk tot je neemt – een eindeloze reeks kleine beslissingen. Je doet er natuurlijk je voordeel mee wanneer de beslissing in overeenstemming met je Essentie, met je Zelf is genomen. Hoe meer jouw Zelf is bevrijd, des te machtiger wordt het en des te kleiner wordt de invloed van dissociatieve

processen. Veel beslissingen worden genomen onder invloed van sterke introjecten, zoals we eerder in het gedeelte over slechte gewoonten hebben beschreven. De kans van slagen wordt dan klein doordat sterke imprints niet alleen aangepaste delen van het bewustzijn mobiliseren, maar ook opstandige. Sommige mensen maken van dit principe gebruik door veel kennissen op de hoogte te brengen van hun voornemens. Zo creëren ze een situatie waarin de schaamte over het mislukken van een project groter is dan de genoegens van kleine zonden. Het gevecht tussen introjecten en bewustzijnsfragmenten wordt echter zelden gewonnen door de introjecten – zeker niet op de lange duur.

Logosynthese en beslissingen Het werken met Logosynthese is niet alleen zinvol bij de voorbereiding en de risicoanalyse, maar ook bij de uitvoering. Als het Zelf eenmaal aan de macht is, wordt die uitvoering veel eenvoudiger. Hoe meer oud materiaal is opgeruimd, des te gemakkelijker herken je je eigen langetermijndoelen. Je Zelf is dan aan de macht. De verleiding om nog een sigaret te roken, een glaasje te nemen, een tweede keer op te scheppen of met mooi weer naar buiten te gaan in plaats van te studeren, wijkt voor de zekerheid van je Zelf – je beslist automatisch in overeenstemming met je doel: van Zelf. In zulke fasen neemt Logosynthese een vaste plaats in. Je grote strategische beslissingen blijven bewust en je merkt meteen wanneer de uitvoering blijft steken. Bij kleine alledaagse beslissingen volg je dan liever de bekende patronen en doe je alles wat de goede raadgever aan het begin van dit boek heeft verboden. Logosynthese helpt je om op het pad naar je doel te blijven. Je moet daarbij wel je neiging onder ogen zien om dit pad te verlaten – door een tweede keer opscheppen, een sigaret bij de koffie, een ‘interessant’ tv-programma of omdat de serveerster vraagt of je nog iets wilt drinken. Dan pas je de zinnen 1 en 2 toe, bijvoorbeeld:

1 Ik neem al mijn energie die in deze trek in chocola vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met die trek in chocola uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Na verloop van tijd wordt het werken met Logosynthese tijdens zulke processen een goede gewoonte. Je laat je niet langer door schadelijke gewoonten leiden, maar door een hogere instantie in jezelf. Het zinvolle wordt gemakkelijker herkenbaar. Je Essentie neemt de leiding over van de steeds wisselende coalities van oude delen van je archaïsche ik. Wat in het begin een merkwaardige truc lijkt, wordt al gauw serieus: het is veel bevredigender je leven zinvol vorm te geven dan vast te houden aan blokkerende patronen. Zo leidt de risicoanalyse tot de beslissing, de beslissing tot het plan, en het plan tot de uitvoering en de uitvoering tot het doel. Eenmaal op weg naar het doel merk je hoeveel tijd en energie je vroeger in de instandhouding van patronen hebt gestoken. Het woord verantwoordelijkheid krijgt een nieuwe betekenis. Het is jouw antwoord op de vragen die het leven aan je heeft gesteld. Moed is niet meer iets van anderen. Je Essentie neemt het voortouw.

Het doel bereikt Je plan is uitgevoerd: het doel is bereikt. Wanneer je terugkijkt, zie je dat je er vaak moeite mee hebt gehad om te beginnen maar het was toch niet zo moeilijk als je aan het begin van je weg dacht. Nu kun je op je lauweren rusten, stilstaan en nadenken over de volgende stap op je levensladder. Maar kijk uit: hier liggen de volgende clichés op de loer.

Je mag niet op je lauweren rusten! Ledigheid is des duivels oorkussen! Succes maakt eenzaam.

Jouw succes confronteert mensen die hun doelen niet bereikt hebben, met hun eigen mislukkingen. Mensen die je benijden, gaan met je concurreren. Wellicht is dit nieuw voor je en dan grijp je terug op oude patronen, zoals altijd bij nieuwe ervaringen. De reactivering van de verstarde patronen uit je geschiedenis is ook met het bereiken van het doel in de kiem aanwezig. Voormalige krantenjongens leven met de angst hun miljoenen weer kwijt te raken. In een Amerikaans onderzoek werd aan armen, rijken en puissant rijken gevraagd hoeveel geld ze nodig hadden om zich echt veilig te voelen. Tot verbazing van de onderzoekers was het antwoord bij allemaal hetzelfde: ‘Twee keer zoveel.’ Verbaas je dus niet als je nog niet kunt genieten van je succes en ga gerust door met het werken met Logosynthese. Hoe meer oude patronen je oplost, des te effectiever en efficiënter wordt je omgang met de actuele realiteit en haar uitdagingen. Een heel belangrijke uitdaging is het nemen van de verantwoordelijkheid voor wat je hebt verworven. Maar liefst 70 procent van de lottomiljonairs is vijf jaar na de prijsuitreiking armer dan tevoren. De zakenwereld kent veel eendagsvliegen – de oprichter weet hoe je een zaak opbouwt, maar niet hoe je een zaak draaiende houdt. Met geluk kun je tot welvaart komen, maar wanneer je geen verantwoordelijkheid neemt voor de winst, dan is de kassa gauw weer leeg. Wie de moed heeft om zich doelen te stellen, moet ook de moed opbrengen om hetgeen hij heeft bereikt te behouden en te onderhouden. Dit vereist een net zo zorgvuldige planning als het bereiken van het doel. De mooie auto heeft onderhoud nodig, de lang gewenste tuin moet beplant en gesnoeid worden, en het geld moet niet alleen uitgegeven worden, maar ook goed belegd. Succes onderscheidt je van de middenmoot, vooral groot succes. Er komen nieuwe thema’s, uitdagingen en relaties in je leven. In je nieuwe wereld kunnen mensen afgunstig zijn, zelfs vijandig. De verleiding is groot om in zulke gevallen anderen verantwoordelijk te maken voor je ongemak, en zo kan alles opnieuw beginnen.

Aankomen Als je doelen bereikt zijn en je bent er niet gelukkig mee, dan is het niet slim om meteen nieuwe doelen te stellen. Een dergelijk patroon brengt misschien meer materiële welvaart, maar je zelfbewustzijn krijgt geen kans om te groeien.

Zoek in je innerlijke wereld naar oude gevoelens – angst, verlatenheid, eenzaamheid, teleurstelling, wantrouwen Werk aan fantasieën over het weer verliezen van het verworvene Onderzoek je overtuigingen: ben je het waard om succes te hebben, om geliefd te zijn, carrière te maken of bezit te verwerven? Onderzoek in je persoonlijke ruimte de boodschappen van mensen die vroeger belangrijk voor je waren, en kijk hoe je nu innerlijk op hen reageert.

Dit zijn allemaal mogelijke toeingsvelden voor Logosynthese. Je kunt je succes stabiliseren, een basis leggen voor een volgende stap in je ontwikkeling. Je kunt oude overtuigingen neutraliseren, van jezelf en van de mensen die je door je kindertijd heen hebben begeleid. Je kunt je emotionele reacties op deze boodschappen neutraliseren. Zo neem je verantwoordelijkheid voor je handelen en voor je leven. Je hebt niemand iets te verwijten, zeker jezelf niet. De woorden van de Logosynthese geven je macht – over je lichaam, je geest en je omgeving. Je leert je omgeving te beïnvloeden en je leert feiten te accepteren wanneer je deze omgeving niet kunt beïnvloeden. Je leeft uit het Zelf, je leeft uit jezelf. Dat is moed om te handelen.

5

VERDIEPING

J e hebt nu de vier principes , de basismethode en een aantal toeingsmogelijkheden van de Logosynthese leren kennen. Je hebt eerste ervaringen opgedaan en ontdekt dat Logosynthese je kan helpen om je leven beter te begrijpen en vorm te geven. Het laatste hoofdstuk van dit boek is bedoeld om je vaardigheden in het werken met Logosynthese te verdiepen. Hiervoor leer je gebruik te maken van de vingertest, om preciezer te kunnen bepalen hoelang je de zinnen moet laten werken. Verder stel ik een aantal finesses in de procedure voor en ik laat zien welke struikelblokken je op je weg kunt tegenkomen wanneer je intensiever met Logosynthese aan het werk gaat.

De vingertest

Ideomotorische signalen Als je met Logosynthese werkt, is het van belang om het veranderingsproces precies te kunnen volgen. Het lastige daarbij is soms dat je niets te doen hebt tijdens het proces en dat de veranderingen subtiel zijn. Daarom hebben we verschillende instrumenten om verandering vast te stellen, zoals de schaal voor de subjectieve belasting en de schaal voor de juistheid van overtuigingen. Deze schalen heb ik in de gedeelten over angst en overtuigingen voorgesteld. Een andere mogelijkheid om het proces te volgen zijn vingertesten. Je kunt deze instrumenten gebruiken om uit te vinden waar de prioriteiten in het werken met Logosynthese liggen of om vast te stellen hoelang de werkingsfase duurt. Vingertesten zijn de meest complexe meetinstrumenten in dit boek. Wanneer je de techniek eenmaal onder de knie hebt, geven ze echter de meeste informatie. In vele culturen wordt informatie over de omgeving afgeleid uit onwillekeurige spierbewegingen en andere lichamelijke reacties, al dan niet met behulp van instrumenten zoals een pendel, een wichelroede of een biotensor. Zulke ideomotorische signalen worden ook in begeleide verandering ingezet, bijvoorbeeld in de hypnotherapie, om met het onderbewustzijn van de cliënt te communiceren. Een andere veranderingsmethode – de toegepaste kinesiologie – gebruikt zulke signalen in spiertesten, om informatie over energieblokkades en het verloop van het genezingsproces te verkrijgen. Ideomotorisch gerichte methoden roepen bij vele mensen twijfels op. Wie echter zelf ervaring met het gebruik van vingertesten in de Logosynthese heeft opgedaan, zal merken dat de verkregen informatie na enige oefening eenduidig is. Om echt betrouwbare informatie te krijgen, moet het bewuste ik leren de regie aan het Zelf over te laten. Met name in het begin geloven mensen niet wat hun vingers doen en zij voeren een innerlijke dialoog van het type ‘ja, maar’, ‘dat kan niet kloppen’, ‘dat is toeval’ of ‘dat doe ik bewust’. Wanneer je met de

vingertest wilt leren werken is de beste methode om nieuwsgierig te blijven, nauwkeurig waar te nemen hoe je vingers reageren en eventueel Logosynthese op de innerlijke stemmen toe te en: gewoonlijk zijn het introjecten. Ik gebruik vingertesten vanwege hun eenvoud: je hebt verder geen instrumenten nodig. In het werken met Logosynthese kun je echter zonder meer andere testmethoden inzetten, als je daarmee vertrouwd bent, zoals radiësthesie (voorheen radio-aesthesie), kinesiologische testen of een pendel.

De ja/nee-vingertest Voor deze vingertest breng je jezelf eerst in een ontspannen toestand. Leg dan je handen op je knieën of op tafel. Vraag je Essentie om hulp bij het vinden van signalen via je vingers. Dan vraag je om een teken voor ‘ja’, door middel van een van je vingers. Dan wacht je af en je let op de reactie van je handen en je vingers. Dat kan een paar minuten duren, neem rustig de tijd. Wanneer je openstaat voor de samenwerking met je Essentie en bereid bent om signalen te ontvangen, dan zal een vinger onwillekeurig bewegen. De reactie kan heel klein zijn – een tinteling, een schokje of een beweging in een van je vingers, links of rechts. Let op kleine trekjes, druk of een prikkelend gevoel. Als je niet zeker bent, vraag je de Essentie deze signalen te herhalen of te versterken. Wacht opnieuw en let op de reacties van je vingers. Als je een signaal ontvangt, bedank je je Essentie en vraag je om het nog een keer te geven. Herhaal deze procedure enige keren totdat je er zeker van bent hoe het signaal zich uit en aanvoelt. Bedank je Essentie dan nog een keer. Dan vraag je om een signaal voor ‘nee’. Vraag weer om het signaal te versterken en bedank opnieuw. Op die manier kun je ook signalen vinden voor ‘ik weet het niet’ en ‘ik geef geen antwoord’. Nu kun je de verworven vaardigheden oefenen met ware en foute uitspraken, zoals ‘het gras is groen’ of ‘het gras is blauw’, ‘ik ben een man’ of ‘ik ben een vrouw’, totdat de reactie van je vingers onmiddellijk en als vanzelf volgt. Sommige mensen hebben tijd nodig om te oefenen. Observeer de bewegingen en gevoelens in je vingers met een innerlijke distantie, alsof het niet jouw vingers zijn. Wacht af, laat het proces in je vingers de tijd om op gang te komen. Wanneer je nieuwsgierig blijft, kun je leren om steeds subtielere signalen waar te nemen, totdat je vingers zich vrij bewegen zonder interventies of commentaar van je bewuste ik. Wanneer je ongeduldig bent – en dat zijn velen in het begin –

helpt het soms om de bloedsomloop te stimuleren, de handen wakker te wrijven, te bewegen, te strekken, voordat je je in de meditatieve toestand begeeft die nodig is om vragen te stellen of uitspraken te bevestigen als juist of onjuist. Wanneer de antwoorden constant en betrouwbaar zijn geworden, kun je jouw Essentie om informatie vragen. Ga in de vertrouwde ontspannen toestand en leg je handen zo, dat je vingers vrij kunnen bewegen, op je knieën of op tafel. Stel je vragen zodanig dat ze met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kunnen worden, bijvoorbeeld de volgende vragen.

Kan ik aan dit symptoom werken met Logosynthese? Begin ik met zin 1? Begin ik met zin 2? Moet ik nog wachten met de volgende stap in dit proces? Moet ik de zin nog eens herhalen? Moet ik in dit geval ook nog de introjecten oplossen?

Voor al deze vragen is er een neutrale, geïnteresseerde basishouding nodig. Je bewuste psyche kent het antwoord van je Essentie niet – ze heeft nauwelijks toegang tot de informatiebronnen die in de vingertesten worden aangeboord. Dit maakt natuurlijk onzeker, en waar onzekerheid heerst, staan je sceptische introjecten meteen klaar om in te springen met hun bekende clichés. De hier beschreven technieken werken alleen wanneer je nieuwsgierig bent, bereid bent om de informatie vanuit een houding van kalme oplettendheid toe te laten en je scepsis vriendelijk aan de kant te zetten, voor ten minste een kwartier. Wees erop voorbereid dat je antwoorden krijgt die je misschien liever niet hoort, die je niet begrijpt, of die niet overeenstemmen met je beeld van de wereld en de mensen tot nu toe. Vraag rustig om bevestiging wanneer je een verwarrend antwoord krijgt. De Essentie heeft een eindeloos geduld. Als je tegenstrijdige antwoorden krijgt,

neem dan een pauze, ga weer in de meditatieve, ontvankelijke toestand en begin opnieuw.

De O-test Als je de ja/nee-test goed in de vingers hebt en geleerd hebt om rustig en nieuwsgierig de onbewuste bewegingen te observeren, dan kun je een stap verder gaan. Je kunt namelijk niet alleen ja/nee-antwoorden krijgen, maar ook de duur van de werkingsfase met een vingertest meten. Dat doe je als volgt.

Aan het begin van de werkingsfase, na het zeggen van een zin, houd je je duim en middelvinger tegen elkaar, met zo weinig druk dat een sigarettenvloeitje niet zou verkreukelen. Duim en middelvinger vormen zo een O Je zegt ‘wanneer mijn vingers uit elkaar gaan, is de werkingsfase voorbij’ Je wacht rustig af, tot je duim en middelvinger uit elkaar gaan.

Het kan heel interessant zijn om te zien hoe andere indicatoren voor het verloop van het proces samengaan met de O-test. Soms heb je de neiging om de werkingsfase af te breken terwijl je duim en middelvinger nog aan elkaar lijken te kleven. Wacht dan rustig en observeer nauwkeurig wat er in je vingers gebeurt. Wanneer je de oefening met twee handen doet, is de ene hand soms iets sneller dan de andere. Dat is dan een boodschap dat het proces al opschiet, maar nog niet ten einde is. Als je eenmaal het nodige vermogen tot rustige observatie van de onwillekeurige bewegingen van je vingers hebt ontwikkeld, dan wordt de waarneming van ideomotorische signalen een belangrijke informatiebron op het pad van je persoonlijke ontwikkeling. Er zijn echter ook andere manieren om informatie over innerlijke processen te verkrijgen:

Je emoties – de actuele en de historische Je gedachten en overtuigingen, van vroeger en van nu Je dromen Je fantasieën Je lichaamstaal en je non-verbale communicatie.

De informatie afkomstig uit deze verschillende bronnen stemt soms niet met elkaar overeen. Ideomotorische signalen zijn een extra instrument om informatie te verkrijgen of te controleren. Ze zijn in met een diepte die alleen door het directe aanspreken van de Essentie mogelijk is wanneer je ervoor openstaat om deze signalen te ontvangen.

Tips en trucs

Inleiding Hieronder vind je een aantal suggesties voor het praktische werk met Logosynthese. Wanneer je de basisvaardigheden onder de knie hebt, kun je met deze tips je kennis en ervaring verdiepen. Om nog meer te leren is het ook een goed idee om een paar zittingen met een opgeleide professional af te spreken. Dat kan vooral van belang zijn bij het leren van de nieuwsgierige rustige grondhouding, die voor dit werk nodig is.

De voorbereiding – het snijden van de salami Wanneer je met Logosynthese aan jezelf wilt werken, moet je ervoor zorgen dat je niet gestoord wordt. Vooral in het begin is het belangrijk om stressvrij aan kleine thema’s te werken, totdat je het verloop van de procedure van buiten kent en het formuleren van de zinnen je gemakkelijk af gaat. Voordat je zinnen zegt, loont het de moeite om ze goed te focussen. Besluit waar je precies aan wilt werken: zijn het beelden, emoties, storende gedachten, overtuigingen of lichamelijke symptomen? Verzamel een aantal thema’s, kies een weinig belastend thema en geef de belasting een score op je schaal. Zo schep je een kader. Hoe nauwkeuriger het thema geformuleerd is, des te gemakkelijker wordt het om de manifesterende macht van het woord te activeren, je vorderingen in te schatten en inzicht in jezelf te vinden. Als je een groot en vaag thema neemt, bijvoorbeeld ‘depressie’, en daar met Logosynthese aan werkt, is het onwaarschijnlijk dat je na een of twee ronden een effect waarneemt. Wanneer je echter het fenomeen depressie in porties verdeelt, zoals ‘weerstand om op te staan’, ‘terughoudend zijn met het bellen van een vriend’ of ‘een blokkade bij het betalen van rekeningen’, met de bijbehorende score op een belastingsschaal, is het veel gemakkelijker om de effecten van het werken met Logosynthese te observeren.

Elk probleem, ook al is het nog zo groot, laat zich in vele kleine porties verdelen. De afzonderlijke porties zijn dan gemakkelijker verteerbaar. Als je salami eet, snijd je eerst plakjes: bijten in de hele worst ruïneert je tanden en smaken doet het ook niet echt. Hoe concreter het thema is, des te beter kun je de verandering opmerken en elke verandering die je opmerkt, moedigt je aan. Je kunt het beste beginnen met situaties met concrete mensen op een concreet tijdstip. Je schaamt je bijvoorbeeld omdat je vrienden had uitgenodigd voor een etentje en je had de soep veel te sterk gekruid. Dit bedierf je humeur en daardoor was je er in de conversatie ook niet bij met je hoofd. Daar heb je nu last van. Deze situatie kun je onderverdelen in haar afzonderlijke aspecten door te kijken waar de meest intense gevoelens zijn ontstaan: was het de gezichtsuitdrukking van je gast toen hij jouw goedbedoelde poging tot een gazpacho andaluz proefde? Was het een moment in het gesprek, dat vastliep? Was het de afscheidszoen, die wat formeel uitpakte? Elk van deze aspecten kan de opstap zijn voor het inzetten van Logosynthese. Al deze aspecten kun je na elkaar bewerken, totdat je tot de conclusie komt dat jij je best hebt gedaan, dat je vrienden ook niet echt in topvorm waren en dat die avond niet de laatste ontmoeting met deze vrienden geweest hoeft te zijn.

Klein beginnen Voor je eerste stappen met Logosynthese kies je bewust kleine thema’s, waarbij je geen gevaar loopt door intense emoties overweldigd te worden. Het is net als vliegen in een simulator: je leert de afzonderlijke stappen kennen en je oefent ze. Als de tijd rijp is om in een echt vliegtuig op te stijgen, verlopen alle handelingen feilloos. De kersverse piloot kent het instrumentarium en door een storm raakt hij niet van slag. In het werk met Logosynthese bestaat het onweer uit de intense, pijnlijke emoties uit het verleden. In de loop van de tijd ervaar je het effect van de woorden en leer je kleine veranderingen in je innerlijke toestand te observeren. Zo wordt je bewustzijn steeds scherper. Door regelmatige oefening slaan je hersenen de procedure steeds preciezer op en daardoor kan die ook gemakkelijk worden opgeroepen. Wanneer de procedure door de vele oefenronden geautomatiseerd is, kun je aan thema’s beginnen die met emotionele onweersbuien en al te gefixeerde overtuigingen verbonden zijn.

Zinnen vormen Wanneer je een complex thema bewerkt, kunnen de zinnen soms lang worden.

Ik neem al mijn energie die erin gebonden is dat ik me afgelopen zaterdag tijdens het concert aan mijn moeder heb geërgerd, terug naar de juiste plek in mezelf.

Sommige zinnen zijn te lang om in één keer te zeggen. Je alledaagse bewustzijn verliest dan de rode draad en stoort het genezingsproces doordat het regels begint te maken over hoe je moet omgaan met zo’ n lange zin. Je Zelf heeft echter nooit moeite een zin op te nemen en te verwerken, hoe lang deze ook is. Zulke lintwormzinnen kun je daarom beter opschrijven en dan in gedeeltes van papier of je monitor aflezen.

Ik neem al mijn energie die erin gebonden is dat ik me afgelopen zaterdag tijdens het concert aan mijn moeder heb geërgerd, terug naar de juiste plek in mezelf.

En zin 2.

Ik verwijder alle energie van anderen

in samenhang met de irritatie over mijn moeder op zaterdagavond tijdens het concert, uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur ze naar de plek waar ze thuishoort.

Mijn eigen energie en energie die niet bij mij hoort Hoeveel mensen maken storende symptomen tot een vast onderdeel van zichzelf? Let er eens op hoe iemand over ‘zijn’ ziekte praat.

Mijn migraine heeft me weer te pakken Ik had mijn derde hartaanval Mijn kanker is weer gegroeid Mijn eczeem is weer actief.

Zo maak je symptomen en klachten tot deel van jezelf en dat is contraproductief. Als je weet dat het Zelf niet lijdt, is dit een grove overtreding van principe 1. Je werk met Logosynthese moet met de vier axioma’s overeenkomen. Beginners gebruiken vaak zinnen zoals de volgende.

Ik neem al mijn energie die in mijn hoofdpijn vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

Hoe wil je ooit iets kwijtraken waarvan je zelf zegt dat het een deel van jou is?

Dat kan niet kloppen. Beter is dus de volgende formulering.

1 Ik neem al mijn energie die in deze hoofdpijn vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie die niet bij mij hoort, in samenhang met deze hoofdpijn, uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur ze daarheen waar ze thuishoort.

Bind dus geen symptomen aan je Zelf! Een andere soortgelijke fout die de werking van de Logosynthesezin kan opheffen, is het gebruik van ‘mijn energie’ in plaats van ‘alle energie’ bij de verwijderzin:

Ik verwijder al mijn energie in samenhang met X, en stuur ze naar de plek waar ze thuishoort.

De persoon die deze zin zei, voelde zich daarna slap als een vaatdoek. Dat verwondert niet. Maak onderscheid tussen wat wel of niet bij je hoort en zeg liever de goede zin:

Ik verwijder alle energie die niet van mij is, in samenhang met X, en stuur ze daarheen waar ze thuishoort.

Terugnemen of verwijderen? Gewoonlijk verlicht zin 1 de belasting door het symptoom. Het genezend effect

hiervan wordt vervolgens door het verwijderen van introjecten met zin 2 versterkt. Het werken met Logosynthese begin je meestal met zin 1 – de eigen kracht komt dan terug. Introjecten die je als machtig ervaart, zijn na zin 1 gemakkelijker onschadelijk te maken. Als zin 1 niet meteen werkt, zoek dan naar overtuigingen die dit zouden kunnen verhinderen, en werk daarmee. In Logosynthese maak je een duidelijke scheiding tussen wat bij jou hoort en wat buiten je persoonlijke ruimte thuishoort. Deze scheidingen zijn niet altijd vanzelfsprekend. In het werk met Margot, een ervaren arts, dook het beeld van een schattig, keurig gekleed klein meisje op. Het maakte de indruk een deel van haar te zijn. Het verdween echter niet, toen ik Margot haar eigen energie uit het beeld liet nemen, maar toen ik haar alle niet-eigen energie uit het beeld had laten verwijderen, liep het kleine meisje weg uit het beeld. Het kind was een fantoom: de ouders vergeleken hun dochter met hun ideaal van een kind. Dat ideaal zat vast geïnstalleerd in Margots persoonlijke ruimte. Haar opluchting was enorm, toen het kleine meisje de benen nam.

Ongeduld Vooral in het begin van je zelfcoaching met Logosynthese is ongeduld niet ongewoon. Je hebt nog geen ervaring met de werking, en het voelt onwennig om simpelweg een zin te zeggen en dan achterover te leunen. Voor mensen die ervaring hebben met andere methoden van onthaasting, zoals meditatie, mindfulness of focusing, is het vaak gemakkelijker het proces toe te laten. Neem in elk geval genoeg tijd om de zinnen te laten werken. Het proces verloopt voor ieder mens in een eigen tempo. Voor de een betekent dit dat hij al na 20 tot 30 seconden een effect waarneemt, terwijl anderen drie tot vijf minuten moeten wachten of zelfs nog langer. Ook de werking zelf is verschillend. Sommige mensen ervaren een ontspanning van hun hele lichaam, terwijl bij anderen slechts enkele spiergroepen ontspannen. Het kan zijn dat intense emoties afgezwakt worden, of dat je plotseling op andere gedachten komt. Het is ook mogelijk dat je waarneming van de omgeving verandert: plotseling is het heel stil en je hoort het tikken van de klok of het tjilpen van de vogels in de tuin. Als je ongeduldig wordt terwijl de zinnen nog hun werk doen, neem dit dan als

opstap voor een volgende ronde. Zolang je met je ongeduld bezig bent, kun je je niet op de veranderingen in jezelf concentreren. Je kunt het ongeduld direct aanpakken, met de volgende zinnen.

1 Ik neem al mijn energie die in dit ongeduld vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie in samenhang met dit ongeduld, uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar die daadwerkelijk thuishoort.

Het blijkt niet gemakkelijk om niets te doen, terwijl woorden werken. Je gaat echter ook niet in de tuin aan de bladeren van de planten trekken om ze sneller te laten groeien! Het is het beste om gedurende de tijd dat de woorden werken het perspectief in te nemen van een onderzoeker, die alles over het proces wil weten. Wat gebeurt er in het lichaam, van boven naar beneden en van links naar rechts? Hoe veranderen gedachten? Hoe veranderen emoties? Sommige mensen hebben er ook baat bij het proces te observeren alsof ze naar een zonsondergang of een ander natuurschouwspel kijken. De kleuren veranderen voortdurend, de temperatuur zakt, er steekt een wind op en je hebt niet de neiging er iets aan te doen of er iets aan toe te voegen: het schouwspel is perfect zoals het is. Hoe meer ervaring je opdoet, hoe vaker diepe ontspanning en opluchting op zullen treden.

Rationaliseren Sommige mensen zijn tijdens de fase dat de woorden hun werk doen, geneigd om na te denken over de inhoud van de zinnen en hun werking te analyseren. Het denken is vooral in het begin nog afgescheiden van de Essentie en het kent de werking van Logosynthese niet. Het bewuste ik leeft in de illusie dat het alles onder controle moet hebben, vooral als het nog weinig ervaring met de

specifieke veranderingen door Logosynthese heeft opgedaan. Analyseren verhindert echter dat je de subtiele werking van de zinnen waarneemt. Wanneer je denken blijft storen, dan kun je dit deel het beste na elke zin een opdracht geven. Zo leid je het bewuste ik af. Tel bijvoorbeeld van 39 tot 19 terug, en onderzoek dan de verandering in voelen en denken. Na het uitspreken van de zinnen kun je ook je lievelingsmelodie neuriën, dat activeert je rechterhersenhelft en stopt het denken. Als de zinnen ‘niet werken’ Werkt niet bestaat niet in Logosynthese. Het is echter mogelijk dat je de werking van de zinnen niet opmerkt, doordat je een te groot thema hebt gekozen, doordat je onbewust naar het volgende thema bent overgegaan, of doordat je vermogen tot waarnemen van subtiele veranderingen nog niet getraind is: wanneer je van een afstand naar een grote ijsberg kijkt, valt het niet op als hij een centimeter smelt. Als je denkt dat een zin niet werkt, kan dat de volgende verschillende oorzaken hebben.

Je neemt niet genoeg tijd om de zin te laten werken. Zeg de zin, ontspan je en observeer het proces alsof je wolken aan de hemel observeert. Zo vermijd je het storende nadenken over de werking. Als je met Logosynthese aan kleinere thema’s werkt, dan merk je na 20 tot 30 seconden een innerlijke verandering, die het hele thema in een verrassend nieuw licht zet. Dit is de werking van de macht van het woord zelf. Die stoelt niet op denken, maar op een zelfstandig scheppend principe, dat tot nu toe nauwelijks is toegepast om verandering op gang te brengen Je laat jezelf van de wijs brengen door emoties die opkomen tijdens het proces. Herhaal dan de zinnen en observeer vanuit een veilige afstand jezelf en je innerlijke reacties. Het gaat om waarnemen van iets nieuws, niet om de oude emoties of je vertrouwde gedachten Je gelooft niet echt dat Logosynthese werkt. Ga in dat geval niet door met het thema, maar richt je op de achterliggende storende overtuiging De belangrijkste blokkade ligt niet in dissociaties, maar in introjecten, of andersom. Wissel dan tussen zin 1 en 2, of neem na zin 2 al je energie terug die gebonden is in al je reacties op de belastende dingen die je gezien of gehoord

hebt. Een reflectiefase tussen de zinnen is soms noodzakelijk Het thema in de zin is niet precies geformuleerd – je moet een preciezere formulering zoeken of het thema onderverdelen De zin werkt, maar je merkt het niet. Soms is de nieuwe waarneming van de situatie zo vanzelfsprekend, dat je vergeet dat je tevoren een probleem had. Je kunt je niet eens meer voorstellen hoe erg het was Houd je ontwikkeling bij. Gebruik je subjectieve schaal en de schaal voor het inschatten van de positieve overtuiging. Heb je twee keer ‘dezelfde’ score op de schaal, bijvoorbeeld een 4, onderzoek dan de microscopische verschillen tussen de eerste en de tweede 4. Soms ontdek je dat de tweede inschatting helemaal geen betrekking heeft op het thema waar je mee begonnen bent, maar op een vervolgthema met dezelfde belasting.

Denken en waarderen Het ego neigt ertoe innerlijk kritiek en commentaar op het lopende proces te geven. ‘Dit kan niet’, ‘dit is onzin’. Het is aan te raden om dit soort denken vriendelijk doch beslist uit te schakelen – dit soort denken berust per definitie op oude patronen, die je met Logosynthese kunt oplossen. Observeer je gedachten en gevoelens tijdens de fase dat de woorden hun werk doen als wolken die bij heldere hemel langstrekken: sommige zijn sneller dan andere, sommige lossen op, soms maakt de zon er een gouden rand omheen. Een fascinerend schouwspel waarbij je helemaal niets hoeft te doen. De macht van de door het Zelf uitgesproken woorden is groter dan het kleine ik. Dat ik neemt alleen bekende energetische constructies waar. Die heeft het nodig om zijn wereld te ordenen en te stabiliseren. Deze constructies zijn vaak onontwarbare brokken van waarnemingen, gedachten en emoties, die de waarneming van de werkelijke wereld in de weg staan. Als een gedachte dus met je proces interfereert, neem hem als thema voor de volgende ronde.

1 Ik neem al mijn energie die in de gedachte ‘dit is onzin’ gebonden is, terug

naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie in samenhang met de gedachte ‘dit is onzin’, en stuur ze naar de plek waar ze thuishoort.

Met de hulp van God Voor sommige mensen is het dermate onwaarschijnlijk dat Logosynthese alleen maar door het uitspreken van woorden een positieve verandering op gang brengt, dat ze de methode niet vertrouwen. Ze ervaren het werken met Logosynthese als grootheidswaan, soms zelfs als blasfemie. Dat het er bij Logosynthese juist om gaat de verloren gegane verbinding met het Hogere te herstellen, is dan moeilijk over te brengen. Als je van mening bent dat voor jou verlossing alleen van God kan komen, kun je de zinnen aanvullen met de woorden ‘met de hulp van God’. De zinnen worden dan:

1 Ik neem al mijn energie die in thema X gebonden is, met de hulp van God terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met thema X uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze met Gods hulp daarheen waar ze thuishoort.

Zo wordt het werken met Logosynthese tot een gebed en is het gebed niet de oudste toeing van de macht van het woord?

Tot slot

Bij de eerste stappen met Logosynthese richt je je aandacht nog helemaal op de juiste manier van toeen van de methode. Daarvoor zijn de bovenstaande tips bedoeld. Al gauw merk je echter dat dit niet alles is. Wanneer het ware Zelf de regie van je bewustzijn overneemt, heeft dat consequenties voor je bestaan – voor je relaties, voor je werk en voor de omgang met jezelf. Je leert beter onderscheiden wat je wilt. Dat betekent echter ook dat je moet afwegen wanneer je jouw belangen behartigt en wanneer je voor de anderen in je leven kiest. Wanneer je in het openbaar niet langer terughoudend bent, het woord neemt, dan moet je leren bij welke gelegenheid je iets wilt zeggen en wanneer je beter zwijgt. In deze verdere ontwikkeling kan het denkmodel van de Logosynthese tot een vanzelfsprekende grondhouding worden en het vertrouwen in je Zelf een uitgangspunt.

Het diepere proces

Patronen in denken, doen en voelen Vooral in het begin kan je houding tegenover emoties de werking van de Logosynthese storen. Veel mensen zijn geneigd hun eigen vertrouwde emoties als de hoogste vorm van de realiteit te beschouwen, ook al treden die al jaren in precies dezelfde constellaties en patronen op. Hun verdriet is steeds hetzelfde, hun woede, schaamte, ergernis, nijd en jaloezie zijn al jaren identiek, als een oude grammofoonplaat die blijft hangen. Die emoties met de daarbij behorende gedachten en gedragspatronen zijn net kleine planeten, waar mensen naartoe reizen als er iets bepaalds in hun omgeving gebeurt. Je kent zeker het boek De kleine prins van Antoine de St. Exupéry. De kleine prins bezoekt tijdens een reis door de ruimte een aantal kleine planeten, asteroïden. Op elke asteroïde komt hij een mens tegen die in een patroon leeft en hem hierin wil betrekken. De koning ziet hem als potentiële onderdaan, de koopman als klant of concurrent, de ijdeltuit als bewonderaar. De kleine prins doet echter niet mee, verbaast zich er alleen maar over dat mensen in zulke benauwde werelden leven en trekt verder, naar de volgende asteroïde. Al deze patronen belemmeren het veranderingsproces gedurende de tijd dat de woorden hun werk doen. Nadat de woorden hun werk gedaan hebben, ligt dit anders: de wereld ziet er plotseling beter uit en het is de moeite waard om over de consequenties van de verandering na te denken. Een vrouw die met behulp van Logosynthese haar examenvrees had kunnen oplossen, zag zich ineens geconfronteerd met de vraag wat ze aan haar schrijfstijl en haar zinsbouw kon verbeteren – onderwerpen waar ze nog nooit over had nagedacht, omdat ze even bang was voor examens als een konijntje voor de slang. Bij ongewenste gedachten tijdens de procedure kun je met Logosynthese werken aan de inhoud van deze gedachten. Zijn de gedachten hardnekkig, dan kun je tellen, zoals sommigen schaapjes tellen om in slaap te kunnen vallen. Je kunt ook terugtellen, zoals eerder beschreven. Zo wordt het bewuste denken afgeleid en er ontstaat ruimte voor de werking van het woord. Een andere manier is het

herhalen van de zin. Elke herhaling veroorzaakt een verandering en vroeg of laat verstommen de lastige stemmen uit het verleden.

Werkelijkheid en fantasie Een aspect dat je bij je voorbereiding niet moet onderschatten, zijn de onbewuste fantasieën over de gevolgen van een reële gebeurtenis.

Sylvia, een deelneemster aan een van onze seminars, leed aan diepe, diffuse angsten. In het gesprek bleek dat zij als kind door het glazen plafond van een serre was gevallen. Toen ze daaraan terugdacht, zag ze zichzelf tussen de splinters op de grond liggen, met haar knie vol bloed. Ze was heel erg geschrokken en begon te huilen. We werkten met verschillende aspecten – het bloed op de knie, het geluid van brekend glas, de schrik, maar er veranderde niets aan het thema van Sylvia – haar diepe diffuse angst. Ik vroeg me af of we op een dwaalspoor zaten. Toen ik Sylvia verder liet vertellen, loste het raadsel zichzelf op: toen zij daar tussen de scherven lag, stormde haar moeder binnen, keek om zich en zei: ‘O Silvy, je had wel dood kunnen zijn!’ Vanaf dat moment begon de kleine Sylvia te fantaseren over haar dood. Ze zag het beeld van zichzelf voor zich, bleek, in een doodskist, vooraan in de kerk en haar moeder in diepe rouw. Dit beeld maakte haar zo verdrietig dat ze grote angst voor de dood kreeg, wat zich dertig jaar later in de vorm van diffuse angsten kenbaar maakte. Toen we deze verstarde fantasiewereld neutraliseerden, verdween Sylvia ’s angst meteen. Neem dus niet alleen de tijd om de verschillende aspecten van ‘werkelijke’ gebeurtenissen te onderzoeken, maar ook voor de daarachter liggende fantasieën. Voor de informatieverwerking van je hersenen en voor je energiesysteem maakt het niet uit of een situatie een historische achtergrond heeft of alleen in je fantasie is gebeurd: een verstarde constructie blijft verstard, een ondoorzichtig mengsel van herinneringen, gedachten, gevoelens en fantasieën. Juist doordat ze zich niet rationeel laten analyseren, zijn imprints en fragmenten van het bewustzijn vaak imposant in hun effect. In de Logosynthese hebben we daar niet echt respect voor. We weten dat gedachten en gevoelens die zich herhalen, niets anders zijn dan holle energetische constructies, horrorfilms in een innerlijke dvd-

speler. Die hebben alleen effect wanneer ze op het beeldscherm staan. Als we op ‘stop’ drukken, is het afgelopen met de nachtmerrie. Logosynthese gaat nog een stap verder en werpt de hele dvd uit de speler – ze verwijdert de belasting door het verleden uit je systeem, inclusief fantasieën. De inhoud van herinneringen en fantasieën, hoe gruwelijk ook, is daarbij onbelangrijk voor het eigenlijke genezingsproces. Het zijn steeds dezelfde mechanische processen. Na het werken met Logosynthese nemen we de wereld pas echt waar, in het heden, onvervalst door oude beelden. Het fascinerende aan Logosynthese is dat we niets actief hoeven te doen om die energetische constructies op te lossen. Het volstaat om de zinnen te zeggen, zoals we bij de dvd-speler op ‘eject’ drukken. De schijf is dan nog steeds ergens, hij is niet gewist. Als we willen, kunnen we hem inderdaad nog een keer afspelen. Het schrikeffect van het schijfje is echter verdwenen en we kunnen hem zonder gevolgen in een hoes stoppen of in de prullenbak gooien. De voorbereiding is de alfa en de omega in het werken met Logosynthese. In de ICT kent men de uitdrukking GIGO: garbage in, garbage out. Dit betekent ‘troep erin, troep eruit’ en wil zeggen dat uit de beste computer niets goeds komt als hij met slecht voorbereide informatie gevoed wordt. Dit geldt ook voor Logosynthese. Je kunt de methode alleen zinvol toeen wanneer je de voorbereiding serieus neemt.

Angst voor het verlies van de engelen Rainer Maria Rilke stopte met zijn psychoanalyse, omdat hij bang was dat deze ‘hem niet alleen zijn duivels, maar ook zijn engelen zou uitdrijven’ en hij daarmee zijn creativiteit kwijt zou raken. Sommige mensen hebben het lijden nodig om het verschil met de echt goede momenten te voelen. De uitspraak van Rilke geldt in bepaalde mate ook voor de Logosynthese. Herinneringen verliezen hun dreiging. Hierdoor worden de pieken en dalen van onze basisstemming minder. De permanente innerlijke dialoog komt tot stilstand. Veel mensen moeten hieraan wennen, de innerlijke stilte maakt hen bang. Ze vrezen het verlies van hun vitaliteit. Op dat moment weten ze nog niet dat levendigheid ook andere vormen kent dan het permanente gevecht tussen imprints en fragmenten van bewustzijn. Wanneer de stilte, de leegte, als dreigend wordt ervaren, is dit een reden om met Logosynthese door te gaan, in plaats van te stoppen en met de oude patronen verder te leven.

Zelf en Ik In sommige mensen komt de volgende vraag op.

Ben ik daadwerkelijk in staat om mezelf op eigen kracht te helpen? Dat is te mooi om waar te zijn.

Deze vraag duidt op een misverstand over de aard van het ik, het ego, en het Zelf. Als je zegt ‘kan ik mezelf aan mijn eigen haren uit het moeras trekken?’, dan splijt je jezelf in twee delen, een ‘ik’ en een ‘mij’. Het ‘ik’ in de zinnen van Logosynthese is niet het ego van de psyche. Het is niet het doelgerichte, op het aardse leven gerichte Ik, maar ons Zelf, dat in dit leven een hoger doel heeft. Alleen het Zelf beschikt over de macht van het woord. Het ego heeft geen toegang tot dit potentieel – het kan de werking ervan toelaten of storen. Je zou kunnen zeggen dat het Zelf het ego uit het moeras trekt.

Struikelblokken

Ik beloof je geen rozentuin, geen bloeiend landschap, wanneer je Logosynthese in je leven opneemt. Je moet er rekening mee houden dat je struikelblokken tegenkomt. De ervaring van de mensen die met Logosynthese werken is echter ondertussen zo groot, dat we het proces nauwkeurig kunnen beschrijven, omdat het zich relatief gelijkvormig herhaalt. In het begin van dit boek heb ik je gevraagd om je ideeën over verandering en ontwikkeling aan te kant te zetten. Als je de lijn van het boek hebt gevolgd, heb je ondertussen je eerste, kleine ervaringen met de werking van de macht van woorden opgedaan. Je bent er ook achter gekomen dat die werking soms heel duidelijk en soms bijna onmerkbaar is. Logosynthese werkt, of je het gelooft of niet. De methode werkt echter sneller en beter wanneer je de werking ervan niet in de weg staat: de Essentie werkt door de macht van woorden en jij observeert het effect van die macht. Mensen kunnen het effect van Logosynthese op verschillende manieren beïnvloeden. Hier wordt een aantal tot nu toe bekende struikelblokken beschreven. Deze kunnen leiden tot blokkades in het werken aan je persoonlijke thema’s, of in het herkennen van de effecten. Sommige van deze struikelblokken heb ik al op andere plekken in dit boek besproken. Hieronder staan ze nog eens bij elkaar:

Dehydratie Weerstand tegen het model De angst om vertrouwde emotionele patronen op te geven Blokkerende overtuigingen als identiteit Angst voor het verlies van levenservaring Het niet onderkennen van diepere oorzaken

Onbekende tekorten De vermeende uniciteit van gevoelens Heftige emoties Leegte en ruimte Vermoeidheid, uitputting Verandering verwerken De spiraal.

Dehydratie Het werken met Logosynthese leidt tot intensieve fysieke en psychische veranderingsprocessen. Uit de toegepaste kinesiologie is bekend dat je lichaam bij zulke processen meer water nodig heeft. Drink een paar glazen water wanneer je je tijdens of na het werken met Logosynthese moe, duizelig of verward voelt. Meestal verminderen die reacties dan en kun je verder werken. Na een intensieve zitting is het aan te bevelen om op de dagen daarna enkele liters water te drinken.

Weerstand tegen het model Het model en de methode Logosynthese zijn nieuw. Veel mensen kunnen zich vereenzelvigen met afzonderlijke principes uit dit boek, maar verzetten zich tegen de minimale combinatie van de vier principes, die het oplossen van verstarde patronen op relatief eenvoudige wijze in korte tijd mogelijk maakt. Mensen zoeken zekerheid in hun bestaande overtuigingen en proberen nieuwe principes toe te voegen. De geschiedenis van de wetenschap zit vol met voorbeelden waarin de meest voor de hand liggende oplossing vaak het laatst zichtbaar wordt. Een bekend voorbeeld hiervan is de verklaring voor de bewegingen van de planeten. In het wereldbeeld van Ptolemaeus cirkelde de zon

om de aarde. Om dat model te laten kloppen, moesten de planeten volgens een complex spiraalpatroon – epicycli – bewegen in plaats van in de ellipsen, zoals wij ze kennen. Deze mentale acrobatiek werd door generaties van astronomen geaccepteerd. Hetzelfde geldt voor de overtuigingen over verandering die stoelen op psychologische leer- en ontwikkelingstheorieën. Wanneer je weerstand koestert tegen het model van de Logosynthese, dan moet je een beslissing nemen: is je wereldbeeld belangrijker of de last die je van de wereld hebt, je lijden? De kans is groot dat je beslissing ten gunste van je wereldbeeld uitvalt. Je kunt echter ook al je overtuigingen over wat er onmogelijk is in Logosynthese in één zin samenvatten en je energie eruit halen. Dan verwijder je de energie van alle introjecten die de werking van Logosynthese in twijfel trekken. Dat zijn er waarschijnlijk nogal wat – de Logosynthese zet een aantal bestaande principes over verandering immers op hun kop. Andere mensen proberen de werking van Logosynthese te versterken door de zinnen met nadruk te zeggen of een mogelijke werking intens te visualiseren. Dat is allemaal niet nodig, maar het feit dat de woorden werken als je ze uitspreekt – en alleen door het feit dat je ze uitspreekt – is in onze cultuur nog ondenkbaar. De toevoeging is een poging om met het bewuste ik controle uit te oefenen, in plaats van de Essentie te laten werken. De woorden zelf concentreren zich op en manifesteren de scheppende macht – elke bewuste, door het ego gestuurde interferentie met die macht zwakt de werking af. Dat is wennen.

De angst om vertrouwde emotionele patronen op te geven Mensen denken zichzelf via hun emoties te kennen. Ze identificeren zichzelf zelfs met hun emoties. Ze beschrijven zichzelf als een kruidje-roer-mij-niet of als ‘dicht aan het water gebouwd’ (snel in tranen). Als je goed kijkt, zie je echter dat veel van onze emoties geen reactie op de omgeving in het heden zijn, maar stabiele energetische patronen, reacties op introjecten. Onderzoek eens je volgende favoriete emoties.

Ben je gemakkelijker geïrriteerd dan teleurgesteld? Ben je eerder verdrietig dan woedend?

Word je eerder rood van schaamte dan rood van kwaadheid?

Wanneer het een gemakkelijker gaat dan het ander, dan is dit waarschijnlijk al tientallen jaren zo. Het is dus tijd om deze patronen grondig onder de loep te nemen. Dit geldt natuurlijk ook bij het omgekeerde, maar de brutaalste mensen onder ons lezen dit boek waarschijnlijk niet tot aan dit hoofdstuk.

Blokkerende overtuigingen als identiteit Om een stabiel wereldbeeld op te bouwen creëren mensen overtuigingen, basale overtuigingen over zichzelf, over anderen in hun leven en het leven zelf. Zulke overtuigingen kunnen de werking van de Logosynthese belemmeren. Wanneer je al jaren lijdt onder negatieve herinneringen of emoties, maar ervan overtuigd bent dat je in het leven niets op eigen kracht voor elkaar krijgt, dan moet je die overtuiging met betrekking tot je gebrek aan slagvaardigheid oplossen voordat je de negatieve emoties onder controle kunt krijgen. Zulke basisovertuigingen zijn vast verbonden met je voorstellingen over je identiteit – met wat voor jou wezenlijk is. Ik nodig je nu uit voor een kleine oefening, die je kan helpen om de overtuigingen onder je emoties te ontdekken. Neem een paar minuten de tijd en maak dan in één adem de volgende zinnen af. Geef de antwoorden die als eerste in je opkomen:

1 Ik ben ............................ 2 Ik ben ............................ 3 Ik ben ............................ 4 Ik ben ............................ 5 Ik ben ............................ 6 Ik ben ............................

7 Ik ben ............................

Je hebt nu zeven uitspraken over jezelf. Stel jezelf nu de volgende vragen.

Hoe lang denk ik dat al over mezelf? Denken anderen ook zo over mij? Met wie vergelijken de mensen mij, die zo over me denken? Welke bewijzen heb ik dat die zinnen kloppen?

Waarschijnlijk denk je deze zeven zinnen al meer dan zeven jaar. Ook zijn er zeker andere mensen die deze mening delen. Zelf twijfel je waarschijnlijk niet over deze aspecten van je ik. Je vindt ze misschien zelfs wel een beetje bijzonder. Dat is voldoende aanleiding om met Logosynthese te werken, bijvoorbeeld met de zinnen:

1 Ik neem al mijn energie uit de overtuiging dat ik … ben, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie van anderen in samenhang met de overtuiging dat ik … ben, uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Laat je verrassen! Door het werken met Logosynthese met deze zinnen, ontdek je een nieuwe, flexibele identiteit, die je de vrijheid geeft om te reageren op wat er in het hier-en-nu gebeurt, in plaats van oude patronen te bevestigen.

Angst voor het verlies van levenservaring Bij sommige mensen steekt tijdens het werken met Logosynthese de angst de kop op dat ze, door het neutraliseren van pijnlijke gebeurtenissen, de toegang tot hun levenservaring zullen verliezen. Ze zijn bang dat hun leven aan rijkdom verliest wanneer de emotionele lading van de herinneringen verdwijnt. Het tegendeel is waar. De bestaande herinnering is verstard. Ze geeft alleen toegang tot bepaalde aspecten van het verleden, terwijl andere verdrongen worden. Zo heb ik uit mijn praktijk vele voorbeelden van mensen die hun ouders dominantie, kwaadaardigheid of gemeenheid toeschreven. Na het werken met Logosynthese ontdekten ze dat hun ouders zich alleen zo gedroegen doordat ze overbelast en machteloos waren in de omgang met hun kinderen, met hun werk en met hun relatie. De verstarde levenservaring van het kind van toen wordt door een nieuw perspectief vervangen. Voor het eerst begrijpt de volwassene dat het kind zich afgewezen en ongeliefd heeft gevoeld, terwijl hij tegelijk begrip kan opbrengen voor de ouders in hun wereld. De levenservaring wordt breder, met een nieuw liefdevol perspectief. De oude imprints worden gerelativeerd of vervagen, de bewustzijnsfragmenten worden in een bredere blik op het verleden geïntegreerd, en de inhoud van beide geeft het Zelf nuttige informatie voor de vervulling van de opgaven van dit leven – nu.

Behandeling van diepere oorzaken Als de behandeling van een symptoom of de oplossing van een actueel probleem vastloopt, zitten daar meestal oude overtuigingen en herinneringen achter. Diep onder de oppervlakte van ons bewustzijn bevinden zich oorzaken die zich niet laten beïnvloeden door de behandeling van het symptoom. In dit soort gevallen kunnen we de diepste oorzaak direct behandelen. Deze benadering ontdekte ik tijdens de voorbereiding van een werkconferentie in ons instituut. Ik had de taak om een team van zeven deskundigen te leiden, tijdens een seminarweek met 60 trainees. Na een plotselinge weersverandering werd ik ineens verkouden, echt op het verkeerde moment. De behandeling van de verkoudheid zelf, met behulp van de zinnen 1 en 2, leverde geen greintje verlichting op. Toen kwam het in me op dat de verkoudheid wellicht een diepere oorzaak zou kunnen hebben, die voor mijn bewustzijn niet toegankelijk was. Ik breidde de zinnen uit voor die diepere

oorzaak.

1 Ik neem al mijn energie die in de diepste oorzaak van deze verkoudheid gebonden is, terug naar de juiste plek in mezelf.

2 Ik verwijder alle energie die niet bij mij hoort, in samenhang met de diepste oorzaak van deze verkoudheid uit al mijn cellen, uit mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort.

Het resultaat was een verlichting van de symptomen, al na enkele minuten. De volgende ochtend was de verkoudheid verdwenen. Er bleef slechts een lichte zwelling van de neusslijmvliezen over en ik kon me volledig wijden aan mijn taak de conferentie te leiden. Ik ben er nooit achtergekomen wat de diepste oorzaak van de verkoudheid was, maar eerlijk gezegd heb ik er ook niet meer bij stil gestaan.

Onbekende tekorten Oude patronen in denken, voelen en gedrag worden vaak gekenmerkt door onmacht. Het oplossen van die patronen met Logosynthese geeft je de verantwoordelijkheid en de bekwaamheid terug om je leven actief vorm te geven. In dit proces kun je echter tot de ontdekking komen dat je belangrijke kennis of vaardigheden mist. Een man besefte dat hij zich steeds buiten conflicten had gehouden en zich had gevoegd naar de wensen van anderen. Toen hij de blokkerende herinneringen achter dit patroon neutraliseerde, werd hem duidelijk dat hij geen strategie had voor een constructieve omgang met conflicten. Hij nam deel aan een cursus conflicthantering, om te leren zijn belangen te behartigen. Een kandidate die er stellig van overtuigd was haar scriptie toch niet aan te kunnen, moest leren een samenhangende tekst te schrijven. Hiervoor had ze vakkundige hulp nodig.

De vermeende uniciteit van gevoelens We hebben de neiging te denken dat onze gevoelens uniek zijn en alleen bij ons zelf horen. Dat is niet zo. Vooral gevoelens van rouw, woede en verontwaardiging kunnen gemakkelijk door anderen opgeroepen, overgenomen of versterkt worden. Hoe vaak gebeurt het niet dat mensen in het begin van een gesprek geïnteresseerd en neutraal zijn, terwijl ze vlak daarna dezelfde gevoelens van angst of irritatie hebben als hun gesprekspartner? Wanneer je aan onaangename gevoelens bij jezelf werkt, is het dus zinvol om ook de verwijderzin in te zetten, zelfs als na zin 1 de belastende emoties meteen verminderen. Vaak ervaren mensen de situatie na zin 1 als totale ontspanning. Pas na het werken met zin 2 ontdekken ze dat er nog diepere ontspanning mogelijk is.

Heftige emoties Heftige emoties, weerstand en irrationele overtuigingen duiden op verstarde gedachtepatronen uit het verleden. Sterk belastende herinneringen moeten vaak in kleinere aspecten onderverdeeld worden, zodat je het effect van Logosynthese preciezer kunt waarnemen. Hoe meer je met Logosynthese aan jezelf werkt, des te gemakkelijker wordt het voor je om innerlijk de leiding te houden en het proces van Logosynthese te sturen, ook bij intensieve, negatieve emoties. Houd je aan de zin, lees hem zo nodig van papier of van je monitor. Spreek de zin eventueel in delen uit, maar ga door: je Zelf is in staat zowel fragmenten als hele zinnen te begrijpen. Wanneer de emoties heftig zijn, kun je de zinnen herhalen, van 39 tot 19 terugtellen of je lievelingsmelodie neuriën.

Leegte en ruimte Veel mensen berichten dat na een cyclus met Logosynthese een diepe rust opkomt. De stilte, die door het wegvallen van de vertrouwde innerlijke dialogen ontstaat, kan echter ook als beangstigende leegte worden ervaren. Deze angst heeft ontwikkelingspsychologisch een vroege oorsprong en is verbonden met een emotionele toestand zonder beelden of taal. De eindeloze dialogen tussen je

imprints en je dissociaties waren je vertrouwd, zelfs een deel van je identiteit. De verblindende verdovende wereld van de introjecten valt weg en de vertrouwde structuren verliezen stap voor stap hun ondersteunende werking. Vaak is de ervaring van de leegte aanleiding voor een nieuwe ronde met de procedure. Je kunt je energie terugnemen die in de leegte is gebonden, of de bijhorende emoties benoemen en vervolgens oplossen. Dan duiken nieuwe beelden of herinneringen op, die vastzaten onder de angst voor de leegte. Soms komen onverwachte beelden naar de oppervlakte, die een nieuw perspectief geven aan de ervaring – minder belastend, minder emotioneel. Het kan echter een tijd duren voordat je leert je innerlijke stem, je missie te herkennen en in het leven van alledag te integreren. Een speciale vorm van leegte treedt op wanneer mensen inzien dat ze zich hebben georiënteerd op innerlijke en uiterlijke structuren die ze niet werkelijk nodig hebben voor een vervuld leven, maar die in het verleden houvast en veiligheid boden. Het loslaten van deze structuren betekent echter ook dat je het vertrouwde opgeeft voor nog onbekende alternatieven. In deze fase kan het van belang zijn om ondersteuning te zoeken bij een professioneel adviseur, coach of psychotherapeut. Wanneer je eenmaal de zachte stem van de Essentie kunt horen, verliest de leegte haar bedreigende karakter. Die verandert in ruimte, ruimte voor jouw Zelf, voor de ware reden van jouw existentie.

Vermoeidheid, uitputting Niet alleen rust en opluchting zijn verschijnselen in het proces met Logosynthese. Vaak treden ook vermoeidheid en uitputting op. Het is dan alsof de inspanning van vele jaren plotseling naar de oppervlakte komt. Ook hier is het de moeite waard om door te gaan met de toeing van Logosynthese, ook wanneer je de vermoeidheid als een aangename nuttige toestand ervaart. Negen van de tien keer verdwijnt de vermoeidheid met enkele ronden van de procedure. Opluchting en uitputting kunnen eveneens deel van het proces zijn. Heeft een introject je gehinderd om je eigen lichaam serieus te nemen, dan zul je na het werken met Logosynthese waarschijnlijk diepe uitputting voelen. Dan is het belangrijk om na de sessie voldoende tijd voor rust en herstel in te plannen. De uitputting na het oplossen van een dwangmatige introjectie kan dagen of weken duren.

Veranderingen moet je verwerken Grote veranderingen in korte tijd kunnen tot een crisis leiden als je niet de tijd neemt om de verworven inzichten en ervaringen te verwerken en in je leven te integreren. Neem na een fase van intensief werk aan jezelf de tijd om te verteren. Drink veel water en zorg voor veel slaap. Neem genoeg tijd voor zelfreflectie en gesprekken met anderen. Zo worden de veranderingen dieper. Het is goed mogelijk dat de veranderingen ook voor je vrienden en kennissen zichtbaar worden: ze zullen je als kalmer, geduldiger en spontaner beschrijven, zonder dat je sterke kanten van vroeger verminderd zijn.

De spiraal Niet alleen in het werken met Logosynthese is gebleken dat mensen in hun ontwikkeling steeds op thema’s stuiten die er op het eerste gezicht hetzelfde uitzien. In eerste instantie denken ze dan dat er niets is veranderd. Als je goed kijkt, dan blijkt echter dat het patroon er weliswaar hetzelfde uitziet, maar dat de intensiteit of uitingsvorm veranderd is. Een voorbeeld is een manager die vroeger moeite had om in een kleine groep zijn mening te uiten, maar die dit probleem nu alleen nog maar heeft bij het spreken voor een volle zaal.

Logosynthese kort samengevat

Zoek een rustige plek op, waar je niet gestoord wordt Kies een thema, waarin je de invloed van je Essentie wilt vergroten Kies uit dit thema een aspect X, waar je last van hebt: het beeld van een herinnering aan een persoon of situatie, een innerlijke stem, een emotie, een fantasie, een lichaamsgevoel of een gedachte over jezelf, over anderen of over de kwaliteit van het leven op zich Onderzoek waar je dit aspect in de ruimte om je heen en/of in je lichaam waarneemt Geef de mate van belasting door aspect X een score op een schaal tussen 0 (geen belasting) en 10 (extreme belasting) Zeg zin 1.

Ik neem al mijn energie die in (gebeurtenis, persoon, plaats, object) X vastzit, terug naar de juiste plek in mezelf. Laat de zin enige minuten werken en observeer de werking op je lichaam, je denken, je innerlijke beelden en je emoties Onderzoek de veranderingen in je lichaam en in je persoonlijke ruimte Onderzoek opnieuw de mate van belasting door aspect X en geef die belasting een nieuwe score Zeg zin 2.

Ik verwijder alle energie van anderen (ook: die niet van mij is) in samenhang met X (gebeurtenis, persoon, plaats, object) uit al mijn cellen, mijn lichaam en uit mijn persoonlijke ruimte, en stuur deze naar de plek waar ze thuishoort. Laat de zin enige minuten werken en observeer de werking op je lichaam, je innerlijke beelden, je denken en je emoties Onderzoek de veranderingen in je lichaam en in je persoonlijke ruimte Scoor de belasting door aspect X opnieuw en vergelijk deze met de eerder gescoorde belasting Drink een glas water Maak aantekeningen van het proces: thema, aspect, belasting, verandering in denken en voelen, de beelden en stemmen in je persoonlijke ruimte Stel je de toekomst voor en onderzoek of het thema nog speelt Zo ja, behandel het volgende aspect Zo niet, stel je jouw toekomst zonder het thema voor. Hoe ziet die eruit? Houd vol!

Tot slot

We zijn niet volmaakt Levensthema’s verschillen van elkaar, de zinnen van Logosynthese werken voor iedereen verschillend. De persoonlijke geschiedenis van ieder mens zit vol met onverwerkte gebeurtenissen. Wanneer je regelmatig met Logosynthese werkt, begint die ijsberg van belastende herinneringen langzaam te smelten. Mensen zijn niet volmaakt en hoeven dit ook niet te zijn. Het menselijk bewustzijn kan maar 40 bits informatie per seconde verwerken, terwijl 40 miljoen bits per seconde uit de omgeving op je afkomen. Daarom maak je ook op volwassen leeftijd veel onbegrijpelijke en niet te bevatten gebeurtenissen mee – zo veel, dat je tot op hoge leeftijd steeds weer nieuwe stukken van het grote bewustzijn afsplijt en nieuwe imprints vormt. Zo is het niet verwonderlijk dat monniken vele jaren mediteren om de verlichting te bereiken: de uitdagingen op het levenspad zijn veelomvattend. Niettemin is het de moeite waard om die weg te gaan en met Logosynthese te werken. Hoe meer we ons bevrijden van de emoties, gedachten en gedragspatronen uit het verleden, des te meer kunnen we ons concentreren op de mensen, de taken en het leven in het hier-en-nu, en des te meer kunnen we in het hier-en-nu opgaan. Het motiveert en activeert meer om je eigen weg te gaan dan om te doen wat anderen doen of stereotiep te reageren wanneer anderen hun eigen weg gaan. Het regelmatig werken met Logosynthese loont de moeite, ook als psychohygiëne in het leven van alledag. Steeds meer mensen klagen over stress, misschien jij ook. Uit de omgeving komen meer belastende feiten, gebeurtenissen en taken op je af dan je kunt verwerken – geestelijk en lichamelijk. Veel van die informatie blijft onverwerkt en blijft hangen als dissociatie en introjectie. Er is veel voor te zeggen om regelmatig, zo niet dagelijks, met Logosynthese als

model voor je eigen psychohygiëne te werken, als remedie tegen de opeenhoping van kleine, onuitgesproken irritaties. De perfecte communicatie met alle anderen op deze wereldbol bestaat niet en zal nooit bestaan; je kunt niet alles uitpraten. Zo krijgt Logosynthese de functie van ‘tandenpoetsen’ voor de ziel: je neemt je eigen, gefragmenteerde energie terug en je verwijdert de energetische restanten van de prikkels van de dag. Zo blijf je gezond en kun je je aan taken wijden en van het moment genieten zonder je te laten bepalen door sporen uit het verleden.

Nieuwe oriëntatie Hoe meer het Zelf door de toeing van Logosynthese bevrijd wordt, des te constructiever kan het de inkomende informatie verwerken. Het zet de noodzakelijke stappen voor de vervulling van de eigen levenstaak – van Zelf. Wanneer je al je energie uit de oude verstarde fragmenten terugneemt, dan blijft het belangrijkste over – het bewustzijn van het levende, ware Zelf. Dit is de dynamische verbinding van de scheppende intuïtie van je Essentie met het aardse levenssysteem van het moment, niet van het verleden en niet van de toekomst. Het leven begint nu echt, niet als stereotiepe herhaling van emoties, gedachten en gedrag, maar als actieve interactie met het hier-en-nu. Jij Zelf neemt de regie over. Jij Zelf verwerkt de binnenkomende informatie en neemt de leiding. Daarmee is het leerproces nog niet ten einde: het pas bewuste Zelf beschikt vaak nog niet over de taal en de vaardigheden die nodig zijn om je leven een concrete nieuwe vorm te geven. Soms heb je daardoor hulp nodig bij het opnieuw inrichten van je leven. Neem de tijd voor gesprekken over het in praktijk brengen van het ontdekte en geleerde – met familie, vrienden en kennissen. Ook loopbaanadvies, en bijscholing of psychotherapie kunnen een steun zijn bij het definitief in eigen handen nemen van je leven.

Logosynthese leren Het Instituut voor Logosynthese ontwikkelt het model en de methode steeds verder en verzorgt opleidingen voor vakmensen en docenten. Het instituut heeft een eigen website en beheert een van de door het instituut geautoriseerde deskundigen en trainers.

Wanneer je tijdens of na het lezen van dit boek tot de conclusie komt dat je professionele ondersteuning nodig hebt, dan kun je opnemen met deze mensen. Adressen vind je op www.logosynthese.nl. Wie over een gedegen beroepsopleiding als coach, psychologisch adviseur, supervisor of psychotherapeut beschikt, kan een opleiding voor Logosynthese volgen. Op de internationale homepage www.logosynthesis.net vind je informatie over Logosynthese in meerdere talen, lijsten van geautoriseerde deskundigen en docenten, ervaringen van cliënten, maar ook informatie over inhoud en programma van de opleiding. Je kunt er boeken en dvd’s over Logosynthese bestellen. Het aanbod groeit steeds.

Instituut voor Logosynthese Pardellgasse 8a CH-7304 Maienfeld

Literatuur

Almaas, Ali Hameed (1997). Essenz. Der diamantene Weg zur inneren Verwirklichung. Freiamt im Schwarzwald. Freiburg: Arbor Verlag. Assagioli, Roberto (1993). Psychosynthese. Handbuch der Methoden und Techniken. Berlijn: Rowohlt. Berne, Eric (1961). Transactional Analysis in Psychotherapy. New York: Grove. Callahan, Roger (1995). Leben ohne Phobie: Wie Sie in wenigen Minuten angstfrei werden. Freiburg im Bresigau, Kirchzarten: Verlag für angewandte Kinesiologie. Craig, Gary. Emotional Freedom Techniques (dvd). URL: www.emofree.com. Diepold, John H., Britt, Victoria & Bender, Sheila S. (2007). Evolving Thought Field Therapy. New York: Norton. Frankl, Viktor E. (1987). Logotherapie und Existenzanalyse. Texte aus fünf Jahrzehnten. München: Piper. Frenzel, Ivo (1960). René Descartes. Frankfurt am Main: Fischer. Gallo, Fred (2005). Energy Psychology. Explorations at the Interface of Energy, Cognition, Behavior and Health. Boca Raton FL: CRC Press. Goethe, Johann Wolfgang von (1881). Faust. Heilbronn: Gebr. Henninger. Hell, Daniel (2002). Die Sprache der Seele verstehen. Die Wüstenväter als Therapeuten. Freiburg: Herder Spektrum. Kafka, Franz (1966). Betrachtungen über Sünde, Leid, Hoffnung und den wahren Weg. Frankfurt am Main: Suhrkamp. Lammers, Willem (2008). Logosynthesis – Change through the Magic of Words.

Maienfeld: ias. Patanjali (1997). Yoga Sutras. (Vertaald door Alfred Schepers.) Amsterdam: Olive Press. Shapiro, Francine (2001). Eye Movement Desensitization & Reprocessing. Basic Principles, Protocols and Procedures. New York: Guildford Press. Sharma, N.V. (1963). Indische Erziehung. Pädagogische Rundschau. Monatsschrift für Erziehung und Unterricht (10). Ratingen. Alois Henn Verlag. Tart, Charles T. (2007). What Death Tells us about Life. Shift: at the Frontiers of Consciousness, November issue, p. 30-35. Wilber, Ken (2000). A Theory of Everything. An Integral Vision for Business, Politics, Science and Spirituality. Boston: Shambhala.